Mevlânânın Mesnevi'sinde aklın ve aşkın yüzleşmesi
The confrontation of reason and love in Mevlânâ's Masnavi
- Tez No: 858538
- Danışmanlar: PROF. DR. HACİ ÖMER ÖZDEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Akıl ve aşk, Mevlânâ, Duyusal bilgi, Akli bilgi, Sezgisel bilgi, Intellect and love, Rumi, sensory knowledge, intellectual knowledge, intuitive knowledge
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Mevlânâ Celaleddin Rumi, Tasavvuf okulunda yetişmiş büyük Müslüman mistiklerden biridir. Kendisinden önceki tasavvufi eğilimleri öğrenmekle kalmamış, aynı zamanda filozofların, kelamcıların, fıkıh ve tefsir sahiplerinin görüş ve kanaatlerine de aşina olmuştur. Peygamberlik ayetleri ve hadislere olan aşinalığının yanı sıra İslam tarihi ve fıkraları hakkındaki bilgisi, şiir ve sözler koleksiyonunda görülebilir. O, şiirlerinde sadece kendi durumlarını ve tespitlerini anlatan, başkalarının sözlerini tekrar etmekten kesinlikle kaçınan tutkulu bir şairdi. Mevlânâ, tartışmacı irfan ve akıl mantığına karşı, şiirinde temelde hiçbir kural ve düzenlemeye bağlı kalmamakla birlikte, düşüncelerinin içeriğine dair kısa bir inceleme bile, bu dağınıklığın ve düzensizliğin arkasında istikrarlı ve düzenli bir düşünceye sahip olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla teorik tasavvuftan pek memnun olmasa da tasavvufi teorilerini bu şiir diliyle ifade etmeyi tercih etmiştir. Ancak Mevlevî, kemâl ve ilmin son mertebelerini kalpte ve aşkta mümkün görse de bu nokta hiçbir şekilde ilmin inkârı anlamına gelmemektedir. Çünkü o, insan yaşamının diğer alanlarını inkâr etmek yerine, tüm güç ve kapasitelerinin gerçek sırrını açıklamaya çalışır. Mevlânâ, bazı sufilerin aşırılıklarından kaçınmaya ve insanı tüm kimliği ve varlığıyla incelemeye çalışmıştır. Ona göre duyu ve akıl dünyası, insan yaşamının bir parçasıdır ve onun yükselmesi ve aşılması için ilk olanaktır; ancak bazen bu imkânı ve kapasiteyi bir engel haline getiren şey, aklın bilgisine olan ihtiyacın anlaşılamamasıdır. Mevlânâ akıl ve sevginin her birini kendi yerine ve rütbesine yerleştirilecek şekilde düzenler ve tasvir eder. Akıl ve diğer birçok kelime aynı kelime dağarcığını paylaşır; bu nedenle, aklın tüm metinlerde ve her durumda sabit bir anlamı yoktur. Mevlânâ Mesnevî'de şöyle der: Ortak kelime her zaman Rahzan'dır. Dikkatli olmazsak aynı kelimenin farklı anlamlarının tuzağına düşebiliriz. Akıl da böyledir. Aklı, her zaman kâr ve zarar olarak hesaplayan, asla özveri ve fedakarlığı düşünmeyen bir güç olarak düşünürsek; Mevlânâ da bu tür bir mantığı kabul etmez. Bu çalışmamızda Mevlânâ'nın Mesnevi'sinde aşk ve aklı incelemeye çalıştık.
Özet (Çeviri)
Maulana Jalaluddin Rumi is one of the great Muslim mystics educated in the school of Sufism. Not only did he know the mystical tendencies before him, but he was also familiar with the views and opinions of philosophers, theologians and the owners of jurisprudence and interpretation opinions. His familiarity with prophetic verses and hadiths, as well as his knowledge of Islamic history and anecdotes, can be seen from his collection of poems and sayings. He was not a follower or imitator of any of the great mystical schools, and he cannot be easily included in common categories. He was a mystic poet and a passionate poet who only told his own situations and findings in his poems and strictly avoided repeating the words of others. Rumi had no middle ground with his argumentative wisdom and mental logic. He believed that the way to knowledge depended on passing from this stage, and basically he was not bound by rules and regulations in his expression and poetry. A brief review of the content of his thoughts shows that behind this dispersal and irregularity, he had a stable and orderly thought. Therefore, he was not very satisfied with theoretical mysticism, he used to express his mystical theories in form of this poetic language. Mevlânâ believes that the final stages of perfection and knowledge are possible in the field of heart and with passion of love, this point does not in any way mean the negation of science and reason. Instead of denying other areas of human life, he seeks to explain the real position of his powers and capacities. Mevlânâ has tried to avoid the extremism of some Sufis and to study man with his identity and existence. In this study, we are trying to investigate love and reason in Mawlavi's Masnavi.
Benzer Tezler
- Mevlânâ'nın Mesnevî'sinde kötülük problemi
The problem of evil in Mevlânâ's Mesnevî
VİCDAN HİLAL KOCABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DinDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM EMİROĞLU
- Mevlana'nın mesnevi'sinde akıl ve gönül düalizmi
Mind and heart dualism in mevlana's mesnevi
KÜBRA SEVİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıBeykent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖNDER GÖÇGÜN
- Mevlânâ'nın Mesnevi'sinde insan benliği ve kişiliğinin yeniden yapılanması
Reconfiguration of human's ego and personality in the Mesnevi of Mevlânâ
SONER ERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RİFAT OKUDAN
DOÇ. DR. AHMET ALBAYRAK
- Mevlânâ'nın Mesnevî'sinde mezhep anlayışı
In the Masnavi Mevlânâ sect conception
BETÜL KURŞUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DOĞAN KAPLAN