Sağlık odaklı liderlik ile psikolojik sağlık arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirme ve dayanıklılığın seri aracılık rolü
The serial mediation role of psychological empowerment and resilience in the relationship between health-oriented leadership and psychological health
- Tez No: 858614
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET BURHAN ÇAKICI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Örgütlerde artan psikososyal risk faktörleri ve bunun sonucunda ortaya çıkan psikolojik sıkıntılar örgütler için psikolojik sağlık konusunun giderek daha fazla önemsenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Sağlık sektörü gibi zorlu çalışma koşullarına sahip söktörlerde bu konu daha da önemlidir. Örgütte kilit role sahip liderler çalışanların sağlığı ve refahını geliştirmede önemli bir etkiye sahiptir. Önceki çalışmalar, sağlık odaklı liderliğin çalışanların sağlığı ve refahı üzerindeki olumlu etkilerinin altını çizmektedir. Ancak nasıl etkilediğine yönelik mekanizmaları ortaya çıkarmaya yönelik araştırmalar hala yetersizdir. Kaynakların Korunması Teorisinden yararlanan bu çalışmanın amacı sağlık odaklı liderlik ile çalışanların psikolojik sağlığı arasındaki ilişkide etkili olabilecek faktörleri araştırmaktır. Psikolojik güçlendirme ve psikolojik dayanıklılık bu çerçevede ele alınarak üç farklı mekanizmayı test etmektedir. İlk olarak psikolojik güçlendirme yoluyla, ikincisi psikolojik dayanıklılık yoluyla, üçüncü ise her iki kaynağın seri aracı yoluyla oluşabilecek etkiler değerlendirilmektedir. Bu kapsamda Karaman ilinde görev yapan 385 sağlık çalışanından anket tekniğiyle veri toplanmıştır. Araştırma modeli ve hipotezleri SPSS, AMOS ve Hayes'in Process Makrosu kullanılarak yapılan doğrulayıcı faktör analizi ve hiyerarşik regresyon analizi ile test edilmiştir. Ayrıca çalışmada araştırma değişkenlerine ilişkin algıların farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için bağımsız örneklem t testi ve tek yönlü varyans analizi ANOVA testinden yararlanılmştır. Analiz bulguları sağlık odaklı liderliğin psikolojik sağlık üzerinde yordayıcı etkisi olduğunu göstermiştir. Yürütülen aracılık analizleri sonucunda psikolojik güçlendirme ve psikolojik dayanıklılığın, sağlık odaklı liderlik ile psikolojik sağlık arasındaki ilişkide hem ayrı ayrı hem de seri aracılık rolüne sahip olduğu saptanmıştır. Devamında örnekleme ait demografik verilerin araştırma değişkenleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırmanın son kısmında araştırmada elde edilen bulgular tartışılmıştır. Son olarak araştırmanın bazı sınırlılıklarına yer verilmiş, çalışmanın bulgularından bazı çıkarımlar yapılarak araştırmacılara, sağlık çalışanlarına ve yöneticilere yönelik öneriler sunulmuş. Araştırma sonuçları teorik olarak değerlendirildiğinde, Kaynakların Korunması Teorisi'nin kazanç sarmalı önerisi ampirik olarak desteklenmiştir. Elde edilen bulgular ayrıca, psikolojik sağlığı iyileştirmede sağlık odaklı liderliğin yanında psikolojik güçlendirme ve psikolojik dayanıklılık gibi kişisel kaynakların önemini vurgulamaktadır. Araştırmanın, sağlık odaklı liderlik konusuna ilişkin Türkiye'deki literatürü geliştirmeye destek olacağı ve psikolojik sağlık konusunda uygulayıcılara fayda sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Increasing psychosocial risk factors in organizations and the resulting psychological distress emphasize that psychological health should be given increasing importance for organizations. This issue is even more important in sectors with difficult working conditions, such as the healthcare sector. Leaders who play a key role in the organization have a significant impact on improving the health and well-being of employees. Previous studies underscore the positive effects of health-focused leadership on employee health and well-being. However, research to reveal the mechanisms of how it affects is still insufficient. The aim of this study, which utilizes the Conservation of Resources Theory, is to investigate the factors that may be effective in the relationship between health-oriented leadership and the psychological health of employees. Psychological empowerment and psychological resilience are considered within this framework and test three different mechanisms. Firstly, the effects that may occur through psychological empowerment, secondly through psychological resilience, and thirdly through the serial intermediary of both sources are evaluated. In this context, data was collected by survey technique from 385 healthcare workers working in Karaman province. The research model and hypotheses were tested with confirmatory factor analysis and hierarchical regression analysis using SPSS, AMOS and Hayes' Process Macro. In addition, independent sample t-test and one-way analysis of variance ANOVA test were used to determine whether perceptions of the research variables differed in the study. Analysis findings showed that health-oriented leadership has a predictive effect on psychological health. As a result of the mediation analyses, it was determined that psychological empowerment and psychological resilience had both separate and serial mediating roles in the relationship between health-oriented leadership and psychological health. Subsequently, the effects of the demographic data of the sample on the research variables were examined. In the last part of the research, the findings obtained in the research were discussed. Finally, some limitations of the study are included, some inferences are made from the findings of the study and suggestions are offered to researchers, healthcare professionals and managers. When the research results are evaluated theoretically, the gain spiral proposal of the Conservation of Resources Theory is empirically supported. The findings also highlight the importance of personal resources such as psychological empowerment and psychological resilience, as well as health-oriented leadership, in improving psychological health. It is thought that the research will support the development of the literature in Turkey on the subject of health-oriented leadership and will benefit practitioners in psychological health.
Benzer Tezler
- Humanitarian assistance policies of the European Union towards syrian refugees in Turkey
Avrupa Birliği'nin Türkiye'deki Suriyeli mültecilere yönelik insani yardım politikaları
CANSU ÇELİKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Siyasal BilimlerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAŞAK KALE LACK
- Leaders' impact on employee well being during the COVID-19 pandemic: A leader-centric perspective
COVID-19 pandemisi sırasında liderlerin çalışan refahı üzerindeki etkisi: Lider merkezli bir bakış açısı
CEM GEZGİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
İşletmeİstanbul Bilgi ÜniversitesiÖrgüt Psikolojisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GERGELY CZUKOR
- Psikolojik taciz; öğretim elemanlarına yönelik bir araştırma
Mobbing; a research on academicians
TUTKU SEÇKİN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
İşletmeGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JALE MİNİBAŞ POUSSARD
- Çalışanların liderlik tipi algılamalarının bireysel inovasyonun sağlanmasındaki etkisi: Sağlık sektöründe bir uygulama
The effect of employees' perceptions of leadership type on theprovision of individual innovation: An application in the healthsector
LEYLA FİDANCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık Yönetimiİstanbul Gelişim Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DURSUN BOZ
- Antrenör rol modelliği ve liderlik özelliğinin sporcular üzerindeki etkisi
The impact of coach role modeling and leadership traits on athletes
YÜKSEL AYDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sosyolojiİstanbul Ticaret ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA POYRAZ