Farabi ve İbn Haldun'da ilimler tasnifi
Classification of sciences in Farabi and Ibn Khaldun
- Tez No: 858911
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TÜRKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Farabi, İbn-i Haldun, ilim, ilimler tasnifi, Farabi, IbnKhaldun, science, classification of sciences
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Farabi ve İbn Haldun İslam düşünce tarihinde önemli bir yere sahiptir. Her iki düşünür de kendi dönemlerinin sosyal, kültürel ve felsefi koşullarından etkilenerek bilimleri farklı perspektiflerden tasnif etmişlerdir. Farabi, ilimleri yöntem ve işlevsellik temelinde mantık, dil, matematik, tabiat ve ilahiyat ile medeni ilimler olmak üzere beş kategoride gruplandırmıştır. İbn Haldun ise tüm bilimleri akli ve geleneksel bilimler olmak üzere iki ana başlık altında incelemiştir. Farabi ilimler arasındaki ilişkiye yatay bir düzende yaklaşırken, İbn Haldun ilimleri önemlerine göre düzenleyerek bir hiyerarşi oluşturmuştur. Ayrıca düşünürlerin epistemolojik olarak farklılaştıkları, bilginin üretimi ve uygulanmasına ilişkin sınıflandırmalarının önemli bir ayırt edici unsur olduğu görülmektedir. Farabi'nin geliştirdiği görüşler Aristoteles'in mantığın bilimdeki merkezi rolüne kendi özgün yorumlarını ekleyerek siyaseti ayrı bir disiplin olarak tanımlamıştır. İbn Haldun, Farabi'nin tasnifini eleştirmiş ve sonuçta fıkıh, kelam ve siyaset gibi alanların belirgin bir şekilde ayrıldığı bir tasnif ortaya çıkmıştır. Bu durum düşünürler arasında dikkate değer bir farklılık yaratmıştır. Bu sınıflandırmaların günümüz ilim anlayışı üzerindeki etkisi, mevcut tartışmanın kavramsal değerine işaret etmektedir. Ancak Farabi'nin kelam, İbn Haldun'un ise fıkıh ilmine dair eserlerinde yeterince bilgi vermemiş olması içeriği zenginleştirilmesindeki sınırlılık olarak karşımıza çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
Farabi and Ibn Khaldun have an important place in the history of Islamic thought. Both thinkers classified the sciences from different perspectives, influenced by the social, cultural and philosophical conditions of their respective periods. Al-Farabi grouped the sciences into five categories on the basis of method and functionality: logic, language, mathematics, nature and theology, and civil sciences. Ibn Khaldun, on the other hand, analyzed all sciences under two main headings: rational and traditional sciences. While al-Farabi approached the relationship between the sciences in a horizontal order, Ibn Khaldun created a hierarchy by organizing the sciences according to their importance. In addition, it is seen that the thinkers differed epistemologically and that their classification of the production and application of knowledge was an important distinguishing factor. Farabi's views added his own unique interpretations to Aristotle's central role of logic in science and defined politics as a separate discipline. Ibn Khaldun criticized al-Farabi's classification and the result was a classification in which the fields of fiqh, theology and politics were clearly separated. This created a remarkable difference between thinkers. The impact of these classifications on today's understanding of science points to the conceptual value of the current debate. However, the fact that Farabi did not provide enough information on theology and Ibn Khaldun did not provide enough information on fiqh in his works is a limitation in enriching the conten
Benzer Tezler
- Sosyolojik açıdan devlet teorileri
Başlık çevirisi yok
MUHİTTİN SAĞIRLI
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Kamu Yönetimiİstanbul ÜniversitesiSosyal Yapı - Sosyal Değişme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİKRET GEZGİN
- İslâm medeniyetinde şehir ve erdem
City and virtue in Islamic civilization
RUKİYE KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL GÖZ
- İslâm dünyasında bilim sınıflandırmaları
Science classifications in the İslamic world
DİLEK AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
FelsefePamukkale ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FAZIL KARAHAN
- Farabi ve İbn Haldun'da siyaset: El-Medinetü'l Fazıla ve Mukaddime eserleri üzerinden karşılıklı inceleme
Politics in al-Farabi and Ibn Khaldun: A comparative study on the basis of Madina al Fadila and the Muqaddimah
MUHAMMET SÜLEYMAN ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinErciyes ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CELALEDDİN ÇELİK
- Farabi ve İbn-i Haldun'da şeriatın kaynak ve anlamı
Sharia in Farabi and Ibn Haldun source and meaning
FATMANUR ŞENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Felsefeİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HARİS MACİC