Nakşı̇bendı̇lı̇ğı̇n tarı̇hsel gelı̇şı̇mı̇ ve sı̇yasetle ı̇lı̇şkı̇sı̇: Norşı̇n örneğı̇
Historical development of Naqshbendism and its relationship with politics: The Norshin example
- Tez No: 859031
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SAİT EBİNÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Bu çalışma; Hâlidî Nakşîbendîyye Tarikatının genelde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde; özelde Norşin'de nasıl yayıldığını ve bu kolun günümüze kadar siyasetle ilişkisinin nasıl geliştiğini araştırmalar üzerinden ortaya koymayı amaç edinmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemiyle birincil ve ikincil kaynakların yanı sıra doküman incelemesi üzerinden hazırlanmış, sözlü tarih metoduyla yarı yapılandırılmış kişisel görüşmelerle desteklendirilmiştir. Tekke ve medrese birlikteliği üzerinden yayılmacı bir politika izleyen Hâlidîlik, Doğu ve Güneydoğu' da kısa bir sürede yayılmıştır. İlk önce Nehiri Tekkesi üzerinden kabul gören Hâlidîliğin; Sıbgatullah Arvâsî üzerinden Bitlis'in Hizan ilçesinde, sonra da Arvâsî'den aldığı icazetle Abdurrahman-ı Tâğî'nin Norşin'de tekke açtığı görülmüştür. Nehiri Tekkesinden sonra Hâlidîliğin bölgedeki en etkili kolunun Norşin tekkesi ve medresesi olduğu kabul görmektedir. Bu da Abdurrahman-ı Tâğî'nin yetiştirdiği 19 halifeye ve bu halifelerin kendi bölgelerinde yaptığı irşat faaliyetlerine dayandırılmaktdır. Hâlidîliğin Norşin'e yerleşmesiyle Norşin Tekke ve Medresesinin sadece dini konularda değil toplumsal ve siyasal konularda da etkin olduğu görülmüştür. Çalışma dönemin siyasal olaylarına değinmiş ve Norşin Tekkesinin bu olaylar karşısındaki tutumunu incelemiştir. Bunun yanı sıra tek partili sistem sonrası dönemde Hâlidîliğin aktif siyaset içindeki pozisyonu 1990' ların sonuna değin işlenmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte Hâlidî tekkelerinin Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Bölgesi'nde yaşayan insanların oy kullanma yönelimleri üzerinde yarattığı etki gözlemlenmiştir. Sonuç olarak tekke ve medreselerin geçmişten günümüze siyasetle olan ilişkisinin dönemsel olarak farklılık gösterse de her zaman mevcut olduğu açığa çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study; Hâlidî aims to reveal through research how the Naqshbandiyya Order spread in the Eastern and Southeastern Anatolia Region in general, and in Norşin in particular, and how the relationship of this branch with politics has developed until today. The study was prepared by qualitative research method, based on primary and secondary sources as well as document analysis, and supported by semi-structured personal interviews using the oral history method. Hâlidîsm, which followed an expansionist policy through the unity of lodges and madrasahs, spread in the East and Southeast in a short time. It was seen that Hâlidîsm, which was first accepted through Nehiri lodge, opened a lodge in the Hizan district of Bitlis through Sıbgatullah Arvâsî, and then, with the permission he received from Arvâsî, Abdurrahman-ı Tâğî opened a lodge in Norşin. After Nehiri lodge, it is accepted that the most influential branch of Hâlidîsm in the region is Norşin lodge and madrasah. This is based on the 19 caliphs raised by Abduraahman-ı Taghi and the guidance activities carried out by these caliphs in their own regions. With the settlement of Hâlidîsm in Norşin, it was seen that Norşin Lodge and Madrasa were active not only in religious matters but also in social and political issues. The study touched upon the political events of the period and examined the attitude of the norşin lodge towards these events. In addition, the position of Hâlidîsm in active politics in the post-one-party system period has been tried to be discussed until the end of the 1990s. As a result, the relationship between lodges and madrasahs and politics from past to present; although it varies periodically, it is revealed that it is always present.
Benzer Tezler
- Nakşibendiliğin politik evrimi ve İskender Paşa Cemaati
Political evolution of the naqshbandi order and the Iskender Pasha Communtiy
UTKU AYBUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. REŞAT BARIŞ ÜNLÜ
- Ferit Aydın'ın Nakşibendiliğe yönelik eleştirileri
Ferit Aydin's criticism on Naksibendy
MUSTAFA CEVHER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAMİ KILINÇLI
- Bala Tekkesi sebil, muvakkithane ve derviş odaları yapısı restorasyon projesi
The restoration project of the building which includes foundation, muvakkithane and dervish lodges
ŞERİFE NURDAN TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ERSEN
- Khalwat dar anjuman ('Solitude within society'): An Islamic ethico-mystical response to the dialectical tension between solitary and social life
Halvet der-encümen ('Halk arasında halvet'): Yalnız ve toplumsal yaşam arasındaki diyalektik gerilime İslamî etik-mistik bir yanıt
METIN NOORATA
Doktora
İngilizce
2022
Dinİbn Haldun ÜniversitesiMedeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP ŞENTÜRK
- Techno-scientific constitution of action, globalization and inner dimension: The cases of İsmail Ağa and İskender Paşa branches of the Nagshbandi order
Eylemin tekno-bilimsel oluşumu, küreselleşme ve iç boyut: Nakşibendi tarikatının İsmail Ağa ve İskender Paşa kolları örnekleri
HİMMET HÜLÜR
Doktora
İngilizce
1996
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF ZİYA ÖZCAN