Tarihte nesnellik sorunu ve tarihyazımı
The problem of objectivity in history and historiography
- Tez No: 859117
- Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN CANER TASLAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Nesnellik, Öznellik, Tarih, Tarihyazımı, Objectivity, Subjectivity, History, Historiography
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 75
Özet
Tarihyazımı günümüzü oluşturan geçmişin yazılı, sözlü, görsel kaynaklara ve belgelere dayanan aktarımıdır. Toplumsal bilincin oluşumunda önemli rolü olan tarih, aynı zamanda çatışmalar ve gerilimlerin de kaynağı olabilmektedir. Birçok toplum kendi geçmişlerine farklı öznellikler içinden bakmakta ve içinde yer aldığını düşündüğü grubun perspektifiyle değerlendirmeler yapmaktadır. Bu çalışmanın amacı bu farklılıkları ortadan kaldırmanın ya da en aza indirerek çatışma alanlarının azaltılmasının imkanının, tarihyazımında nesnellik kavramı açısından incelenmesidir. Öncelikle nesnelliğin ne olduğu, nesne ve o nesneye yönelen özne bağlamında ele alınarak tanımlanmış, nesne ve gerçek ilişkisi sorgulanmıştır. Doğa bilimlerinde karşımıza çıkan nesnellik ve toplum bilimlerindeki nesnellik anlayışının benzerlikleri ve farkları nesnelliğin ne olduğu konusunda önemli bir mihenk taşı olarak karşımıza çıkar. Nesne onu anlamlandıran bir özne olmadığında kendinde bir anlam ve buna bağlı olarak bir değer taşır mı sorusu üzerine tartışılarak nesnelliğin tanımı belirginleştirilmeye çalışılmıştır. Tarih ve geçmiş farkını ortaya koymak, yaşanmış geçmişin tekilliği ile o geçmiş üzerine yazılmış tarihlerin çoğulluğunu anlamamıza yardımcı olacaktır. Tarihi yazan dolayısıyla bize geçmişi anlatmak için bir yapıt ortaya koyan tarihçinin ne kadar nesnel olabileceği karşımıza çıkan önemli bir sorundur. Tarihçinin içinden geçmişe baktığı çağın paradigması ve kendi öznelliği geçmişi olduğu gibi algılamasına engel olmaktaysa aşılma imkanı var mıdır sorusu tartışılmıştır. Tarih seçicidir, öne çıkarılanlar ve görmezden gelinenler olmak zorundadır. Seçilimde nesnel olmak mümkün müdür sorusu sorulmuş, bu sorular üzerinden nesnellik kavramı tartışılarak tarihyazımında karşımıza çıkan çatışmaların toplumsal gerilimleri nasıl oluşturdukları, insanlığın hedeflerinden biri olarak kabul gören evrensel barışa giden yolda bu engelleri aşmanın imkanı tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Historiography is the transmission of the past which constitutes the present day based on oral, written, and visual sources and documents. History, which plays an important role in the formation of social consciousness, can also be a source of conflicts and tensions. Many communities view their past through various subjectivities and make evaluations based on the perspective of the group they consider themselves to be in. The purpose of this study is to analyze the possibility of minimizing the conflict zones by annihilating or minimizing these differences in the context of the notion of objectivity. Primarily, objectivity is defined in the context of the object and the subject that tends to the object, and the relationship between the object and truth is examined. The similarities and differences between objectivity in natural sciences and objectivity in social sciences appear as a significant touchstone in understanding what objectivity is. The definition of objectivity is clarified by discussing the question of whether the object carries meaning and thus a value when there is no subject to make sense of it. Establishing the difference between history and the past will help us understand the singularity of the lived past and the plurality of the written history. An important problem we face is how objective the historian who writes history, that is, who creates a work to tell us about the past can be. The question of whether there is a possibility to overcome the paradigm which the historian views the past from and their subjectivity if they are posing an obstacle for them to perceive the past as it is is discussed. History is selective, and there have to be those highlighted and those that are ignored. The question of whether it is possible to be objective in selection has been asked, the concept of objectivity has been discussed through these questions, how the conflicts we encounter in historiography create social tensions, and the possibility of overcoming these obstacles on the way to universal peace, which is accepted as one of the goals of humanity, has been discussed.
Benzer Tezler
- Edward H. Carr ve William H. Dray'de tarih bilgisinin nesnelliği sorunu
The Objectivitiy Pr oblem of historical knowledge at Edward H. Carr and William H. Dray
EBRU BAYHAN
- Robin George Collingwood'da tarihsel bilginin temellendirilmesi sorunu
The problem of justification of historical knowledge in Robin George Collingwood
EDA UYAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
FelsefeOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN AYDIN
- Annales Tarih Okulunun bütünsel tarih anlayışı ve Fernand Braudel
Başlık çevirisi yok
ERDAL YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Felsefeİstanbul ÜniversitesiSistematik Felsefe ve Mantık Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. NEJAT BOZKURT
- Pierre Bourdieu'de klasik izler: Emile Durkheim-Max Weber-Karl Marx
Classic traces in Pierre Bourdieu: Emile Durkheim-Max Weber-Karl Marx
NESRİN BAKI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiMardin Artuklu ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM YÜCEDAĞ