Taşlıcalı Yahyâ Bey şiirlerinin umumi tahlili
General analysis of Taşlıcalı Yahyâ Bey's poems
- Tez No: 859363
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET GÖKTAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Taşlıcalı Yahyâ Bey, Divan, Edebiyat, Şiir, Mesnevi, Tahlil, Taşlıcalı Yahyâ Bey, Divan, Literature, Poetry, Mesnevi, Analysis
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 408
Özet
Divan edebiyatı geleneği içerisinde XVI. yüzyılın önemli şairlerinden olan Yahyâ Bey, kalem ve kılıç sahibi bir şairdir. Askerlik mesleğiyle, devlet adamlığı yönüyle, doğru bildiğini söylemekten çekinmeyen cüretkâr karakteriyle dikkat çekici bir şahsiyettir. Savaş meydanlarında kılıcıyla yeteneğini ortaya koyduğu gibi kalemiyle şiir sanatında mahâretini göstermiştir. Yahyâ Bey, askerlik mesleğini hayatının belli bir döneminden sonra bırakmıştır. Ancak şiir sanatını hayatı boyunca devam ettirmiştir. Böylelikle geniş hacimli bir divan ve hamse sahibi bir şair olmuştur. Çalışmamız Yahyâ Bey'in şiirlerinin umumi tahlilini içermektedir. Tahlil çalışması giriş ve dört ana bölümden oluşmaktadır. Girişte Yahyâ Bey'in hayatı ve eserleri hakkında bilgi verildikten sonra Yahyâ Bey'in eserlerinde yer alan beyitlerden hareketle şairin poetikası ortaya konulmuştur. Ayrıca söz varlığı başlığı altında Yahyâ Bey'in şiirlerinde tespit edilen edebi sanatlar, atasözleri ve deyimler belirtilmiştir. Şiirler, birinci bölümde Din-Tasavvuf, ikinci bölümde Cemiyet, üçüncü bölümde İnsan, dördüncü bölümde Tabiat ve Eşya ana başlıkları ve bu başlıkların alt bölümleriyle tahlil edilmiştir. Çalışmanın neticesinde elde edilen hususlar sonuç bölümünde ifade edilmiştir. Çalışmada divan metni için Mehmed Çavuşoğlu tarafından 1977 yılında yapılan tenkitli neşir esas alınmakla beraber 2021 yılında Esra Bozyiğit'in yaptığı Taşlıcalı Yahyâ Bey Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin-Nesre Çeviri- Sözlük) doktora tez çalışmasına da başvurulmuştur. Mesnevi metinlerinde ise mesneviler üzerine akademik anlamda yapılan çalışmalardan faydalanılmıştır. Bu çalışmalar hakkında bilgi Yahyâ Bey'in eserlerinin tanıtıldığı kısımda verilmiştir. Klasik edebiyatımıza yönelik şiir tahlili çalışmaları, bu eserlerin günümüz insanın istifadesine sunulması açısından ciddi bir önem taşımaktadır. Çalışmamız bu anlayış çerçevesinde şekillenmiştir.
Özet (Çeviri)
In the tradition of Divan literature, Yahya Bey who was one of the significant poets of the 16th century, is a poet owning a pen and a sword. He is a remarkable person with his military profession, his statesmanship, and his daring character who doesn't hesitate to tell what he thinks is right. Just as he demonstrated his ability with his sword on the battlefields, he also showed his ability in the art of poetry with his pen. Yahya Bey left his military career after a certain period of his life. However, he kept on the art of poetry throughout his life. Thus, he became a poet with a big divan and hamsa. Our study contains the general analysis of Yahya Bey's poems. The analysis study consists of an introduction and four main parts. After giving knowledge about Yahyâ Bey's life and works in the introduction, the poet's poetics were revealed based on with the couplets which were in Yahyâ Bey's works. In addition, under the title of vocabulary, literary arts, proverbs and idioms which were identified in Yahya Bey's poems were expressed. The poems were analyzed under the main headings of Religion and Sufism in the first chapter, Society in the second chapter, Human in the third chapter, Nature and Things in the fourth chapter and with the sub-sections of these headings. The findings which were gained as a result of the study were stated in the conclusion part. In our study of the general analysis of Yahyâ Bey's poems, the critical publication which were made by Mehmed Çavuşoğlu in 1977 was taken as basis for the text of the divan, and the doctoral thesis study Taşlıcalı Yahyâ Bey Divan (Review-Critical Text-Prose Translation-Dictionary) which was created by Esra Bozyiğit in 2021 was also referred. In also the masnavi texts, studies on masnavis which were academically done, were utilized. Information about these works was given in the section where Yahya Bey's works were introduced. Poetry analysis studies aimed at our classical literature carry serious importance in terms of presenting these works to the benefit of today's people. Our work was shaped within the framework of this understanding.
Benzer Tezler
- On altıncı yüzyıl ikili aşk mesnevilerinde tahkiye unsurları
Narration terms of love mesnevis in sixteenth century
FATIMA KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. MUVAFFAK EFLATUN
- Divan şiirinde hayvan motifi
Animal pattern on divan poetry
ÖNDER ERTAP
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Türk Dili ve EdebiyatıBalıkesir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKKAYA
- Mecmua-i Gazeliyat (İÜ-TY03802) ın transkripsiyonlu metni ve MESTAP ölçütlerine göre sistematik tasnifi
Transcribed text of Mecmua-i Gazelı̇yat (İÜ-TY03802) and its systematic classification according to MESTAP criteria
ABDULLAH NACAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İRFAN AYPAY
- 16.yüzyıldaki bazı divan şairlerinin Türkçe divanlarında gül: Bâkî, Fuzûlî, Hayâlî bey, Muhibbî, Nev'î, Taşlıcalı Yahyâ, Usûlî, Zatî
The rose in the Turkish divan of some of the divan poets' in the 16th century:Bâkî, Fuzûlî, Hayâlî bey, Muhibbî, Nev'î, Taşlicali Yahyâ, Usûlî, Zatî
SERPİL AKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN ERDOĞAN
- XV - XVI. yüzyıl Osmanlı şairlerinin divanlarında biyografik bilgi: Şair ve eser isimleri
15 - 16th centuries Ottoman poets, diwans biographical information: Poet and names work
MİKAİL DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK