Mecelle sonrası dönemde örfe dayalı içtihatla ilgili tartışmalar
Weighings of ijtihad based on custom in the post-mecelle period
- Tez No: 859565
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMETULLAH SAMİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Osmanlıda Mecelleden sonra siyasal temelli sosyolojik problemleri halletmek için başta örfe dayalı içtihat terimi olmak üzere bazı usul-i fıkıh kavramlarına birtakım çevrelerce yeni anlamlar yüklenmiştir. Özellikle Ziya Gökalp ve Halim Sabit gibi entelektüeller İslami hükümleri diyanî ve kazaî şeklinde ikiye ayırıp kazaî alanı kamusal alanın vicdanı olarak gördükleri örf temelinde değerlendirmişlerdir. Diğer bir ifadeyle örfî hukuku şer'î hukukun tamamlayıcısı olmaktan çıkarıp alternatif bir kaynak olarak kabul ederek toplumsal hayata taalluk eden konulara dair hükümleri kamusal vicdanın belirlediği maruf olarak ele almışlardır. Kazaî alan olarak belirledikleri konularda geniş ölçekli bir değişim gösteren bu kişiler, seküler hukuk anlayışı yönünde siyasi kanadı derinden etkilemişlerdir. Yenilikçi harekete mukabil olarak aralarında İzmirli İsmail Hakkı vb. zatların bulunduğu bir grup entelektüellerde klasik fıkıh doktrininde var olan örf ve içtihat anlayışını savunmuşlardır. Bu dönemdeki fıkhî tartışmaların, siyasi yaklaşımlardan bağımsız olarak okunmasının imkânsızlığından yola çıkarak, doğru bir şekilde anlaşılması, günümüz içtihat ve örf anlayışlarının arka planını kavramak açısından büyük bir öneme sahiptir. Biz bu çalışmamızda daha önce inceleme konusu yapılmamış olan özel olarak Ziya Gökalp ve Halim Sabit gibi reformist aydınlar ve bunlara karşı reddiye olarak kaleme alınan makaleler çerçevesinde öne sürülen görüşleri ve bu görüşlerin klasik metodolojideki yerini inceleyeceğiz. Mecelle sonrası yürütülen fıkhî tartışmalar her iki tarafıyla günümüz ilim camiasında da varlığını sürdürmektedir. Bu nedenle yapacağımız çalışmanın çağdaş fikirlerin dayandığı ana damarları ile birlikte daha sağlıklı bir şekilde anlaşılmasına katkı sunacağını düşünmekteyiz. Bu çalışmamız bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezimizin konusu, kapsamı, amacı, yöntemi ve kaynakları ele alınacaktır. Birinci bölümde içtihat ve örf terimlerine klasik fıkıh anlayışında nasıl bir anlam verildiği üzerine durulacaktır. İkinci bölümde Ziya Gökalp ve takipçilerinin örfe dayalı yeni içtihat anlayışları ve bunlara mukabil olan İzmirli İsmail Hakkı gibi isimlerin görüşlerine yer verildikten sonra genel ve soyut bir şekilde ulaşılan sonuçların önemli olanlarından bahsedilecektir.
Özet (Çeviri)
After the Mecelle in the Ottoman Empire, new meanings were given to the concepts of“Fiqh Method”, especially the term ijtihad based on custom, in order to solve the political-based sociological problems. In particular, people such as Ziya Gökalp and Halim Sabit divided the Islamic provisions into two as religious and accidental, and evaluated the judicial space on the basis of custom, which they saw as the conscience of the public space. In other words, by accepting customary law as an alternative source rather than being a complement to shar'i law, they considered the provisions related to social life as well-known as determined by the public conscience. These people, who showed a wide-scale change in the subjects they determined as the judicial area, deeply influenced the political wing in the direction of the secular law understanding. In response to the innovative movement, İzmirli İsmail Hakkı and so on. A group of scholars including individuals defended the understanding of custom and ijtihad in the classical fiqh doctrine. Based on the impossibility of reading the fiqh debates in this period independently of political approaches, it is of great importance to understand the background of today's ijtihad and customary understandings. In this study, we will examine the views put forward in the framework of the reformist intellectuals such as Ziya Gökalp and Halim Sabit and the articles he wrote in response to these intellectuals, which have not been examined before, and the place of these views in classical methodology. This study consists of an introduction and two parts. In the introduction, the subject, scope, purpose, method and sources of our thesis will be discussed. In the first chapter, it will be focused on how the terms ijtihad and custom are given meaning in the classical fiqh understanding. In the second part, after giving place to the new ijtihad understandings of Ziya Gökalp and his followers, and the views of the names like İzmirli İsmail Hakkı, the important ones of the general and abstract results will be mentioned
Benzer Tezler
- Tanzimat sonrası modern hukuk arayışları ve Mecelle örneği
The searches of modern law after the regulation and example of Mecelle
MUSTAFA ÖZLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
FelsefeOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA SAİD KURŞUNOĞLU
- Ahmed Cevdet Paşa'nın hayatı, devlet adamlığı ve yönetimle ilgili görüşleri
Başlık çevirisi yok
MAHMUT AKPINAR
- Osmanlı Devleti'nde modernleşme dönemi (1879-1924) dava belgelerinin düzenlenme biçimi
The redaction of case documents during the modernization period (1879-1924) in the Ottoman Empire
AYŞE ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA GÜL KARAGÖZ
- Dürerü'l-Hükkâm'ın sulh ve ibra bölümünün latinizesi ve kayanakların tespiti
Latinisation of sulh and ibra, chapters of Durraru'l-Hukkam and determination of the sources
FATMA FUNDA KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH ÖZCAN
- Türkiye ekonomisinde çalışan kadınların konumu ve Kars İlinde kadın çalışanların girişimcilik algısı
The position of women working in the Turkish economy and entrepreneurship perception of female employees in Kars
ASLIHAN KÜBRA MERT