Vesîlet'ün-Necât'taki Türkçe söz varlığının Türkiye Türkçesi ağızlarına yansıması
The refxion of the Turkish vocabulary in Vesîletü'n-Necâton Türkiye's Turkish dialects
- Tez No: 861317
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ENGİN GÖKÇÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gümüşhane Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Vesîletü'n-Necât 15. yüzyılda Süleyman Çelebi tarafından yazılmış mevlid türünün ilk örneğidir. Mesnevi nazım biçimiyle yazılan eserde Hz. Muhammed'in doğumu, hayatı ve ölümü son derece ustaca ve etkili bir biçimde işlenmiştir. Bir rivayete göre yazılış amacı Hz. Muhammed'in diğer peygamberlerden üstün olduğunu kanıtlamak ve halka peygamber sevgisini işlemek olan eserin yazılmasındaki ikinci amacın çalkantılı bir siyasi dönemden geçen halkı bir araya toplamak ve hatta dönemin batınilik gibi mezhep çatışmalarından koruyarak onları ehli sünnet sancağı altında toplamaktır. Halk için yazılmış bir eserin halka hitap edebilir durumda olması, halkın dimağında ve maneviyatında yer edinebilmesi son derece önemlidir. Bu çalışmada aralarında henüz keşfedilen Michigan nüshasının da olduğu XV-XVI yıllarında istinsah edilmiş nüshalardan oluşan M. Fatih Köksal'ın derlediği 'Süleyman Çelebi ve Vesîletü'n-Necât' eseri esas alınmıştır. Çalışmada sözcüklerin ağızlardaki varlığı, varsa geçirdiği anlamsal veya biçimsel değişimler incelenmiştir. Araştırma sonucunda aradan altı yüz yıl geçmiş olmasına rağmen bu sözcüklerin büyük bir kısmının anlamsal veya biçimsel bir değişime uğramadan, bir kısmının biçimsel veya anlamsal değişime uğrayarak ağızlarda yaşadığı tespit edilmiştir. Sözcüklerin küçük bir kısmının ise ölçünlü dilde veya ağızlarda yaşamadığı tespit edilmiştir. Bu tespitler Türkçenin canlılığının tespiti açısından son derece önemlidir.
Özet (Çeviri)
Vesîletü'n-Necât is the first of the mevlid type written by Süleyman Çelebi in the 15th century. In the work written in the form of Mesnevi verse, the birth, life and death of the Prophet Muhammad were handled extremely skillfully and effectively. According to a rumor, the second purpose of writing the work, whose purpose of writing is to prove that the Prophet Muhammad is superior to other prophets and to commit the love of the prophet to the people, is to gather the people who have passed through a turbulent political period and even to gather them under the banner of circumcision by protecting them from sectarian conflicts such as the sunion of the period. It is extremely important that a work written for the people is able to appeal to the public and to have a place in the people's dim and spirituality. In this study, consisting of copies examined in the XV-XVI years, including the Michigan copy that has just been discovered. The work 'Süleyman Çelebi ve Vesîletü'n-Necât' compiled M. Fatih Köksal is based on. In the study, the presence of words in the mouths and the semantic or formal changes, if any, were examined. As a result of the research, it has been determined that although six hundred years have passed, most of these words live in the mouths both semantically or formally without any changes, and a small part of them do not live in measured language or mouths. It has been determined that a small part of the words do not exist in standard languages or dialects. Thesedeterminations are extremely important in terms of determining the vitality of Turkish.
Benzer Tezler
- Vesîletü'n-Necât'ta eylem işletimi
Inflection of verb at Vesiletu'n-Necat
SİBEL DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Vesîletü'n-necât'ta ad işletimi
Inflection of noun at Vesîletu'n-necât
SEMİH YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Gülzâr-ı Aşk şerhi çerçevesinde Mevlid'de tasavvufî unsurlar
Sufi elements in Mawlid within the framework of Gülzâr-i Aşk commentary
YUNUS EMRE GÜÇLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUAMMER CENGİZ
- Türk kültüründe dini törenler ve mevlid kutlamaları
Religious ceremonies in Turkish culture and celebrations of mawlid
R. BAHAR AKARPINAR
Doktora
Türkçe
1999
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN YILDIRIM
- Tarihsel süreç içinde mevlid icrası
Execution of mevlid in the historical process
AYKUT KARAÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MüzikHacettepe ÜniversitesiGeleneksel Türk Müzikleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENK GÜRAY