Türk kültüründe dini törenler ve mevlid kutlamaları
Religious ceremonies in Turkish culture and celebrations of mawlid
- Tez No: 81862
- Danışmanlar: PROF. DR. DURSUN YILDIRIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 432
Özet
İslâm peygamberinin ölümünden sonra doğduğu evin ziyaret edilmesi; ziyaret sırasında O'nu öven ve O'na duyulan bağlılığı dile getiren sözlerin, kalıp ifadelerin, şiirlerin okunması; eşyasının“kutsal emanet”sayılması, mevlid kutlamaları anlayışının kaynağım oluşturmuştur. Fâtımîler ve Abbasîler döneminde eğlencelik ve seyirlik niteliği ağır basan mevlid bayramı uygulamaları XII. yüzyıl sonu-XIII. yüzyıl başlarında Selçuklu İmparatorluğu'na bağlı Erbil Atabeyi Muzafferü'd-din Kökböri tarafından sistemleştirilerek anlamına uygun kutlamalarla canlandınlmıştır. Osmanlılar döneminde dindar ve tasavvuf! çevrelerde, tarikat âdâb ve erkânına uygun olarak gaynresmî nitelikte sürdürülen mevlid kutlamaları XVI. yüzyılda devlet protokolüne dahil edilmiştir. XX. yüzyıl başında İmparatorluğun dağılması ile kutlamalar resmî kimliklerini yitirmiş ancak üçyüzyılda oluşan ve yerleşen mevlid okutma geleneği, XX. yüzyılın sonuna değin halk arasında yaşatılmıştır. Siyasal İslâm anlayışı ürünü olmayan mevlid kutlamaları Allah'a ve Hz. Muhammed'e beslenen sevgi, saygı ve bağlılığın dile getirildiği, inananların manevî gereksinimlerine cevap veren, geleneksel uygulamalardır. Mevlid kutlamaları iç ve dış yapısı, işlevi bakımından evrensel boyutta“dinî tören”anlayışı ile değerlendirilebileceği gibi geçmişte ve bugün kazandığı önem gözönünde bulundurularak Türk Kültür Tarihi sürekliliğinde kabul edilen dinlerin somut yönünü oluşturan dinî törenlerin bir devamı olarak da ele alınmalıdır. Çalışmada Türk Kültür Tarihinde görülen dinî tören uygulamaları incelenmiş ve mevlid törenlerinde makamla okunan Süleyman Çelebi'nin XV. yüzyıl başında kaleme aldığı Vesilefün-Necât ile mevlid kutlamaları yazılı, sözlü ve elektronik kültürortamlannda değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Visiting the house of the Prophet of Islam after his death; during the visit, reciting poems, stereoyped expressions which state devotion to him; deeming his properties as“holy trusts”, constituted the comprehension of the Mevlid celebrations. In the age of Abbasides and Fatimis, the practies of Mevlid Festival which have a qualification of spectacle and entertainment, had been animated with celebrations suitable for its meaning by the Atabeg of Erbil, Muzafferü'dinî-din Kökböri late in the Xllth century. After being dispersed of the Empire, these celebrations lost their official identities, but the custom of reciting Mevlid had been made live among people till the end of the XXth century. The Mevlid celebrations, which are not a result of a political Islam comprehension, are the traditional practies responding to the moral needs of people in which the devotion, faith and love for the God and Prophet Mohammed is said. Mevlid celebriations have to be hendled as a continuation of religious ceremonies forming the concrate aspect of religions deemed in the Turkish Cultural continuation taking into consideration the importance they hed as well as they could be evaluated with a comprehension of a universal religious ceremony in view of its inner and outer structures and function. In the study, the religious ceremony practices seen in the Turkish Cultural History have been examined and Mevlid celebrations and Vesilet'ün-Necât written by Süleyman Çelebi early in the XVth century has been evaluated in written, oral and electronic cultural circumstunces.
Benzer Tezler
- Aydın yöresi halk kültürünün incelenmesi
Başlık çevirisi yok
K. ZÜMRÜT HASBEK ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Halk Oyunları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FİKRET DEĞERLİ
- İngiltere'de yaşayan Kıbrıslı Türkler üzerine sosyo-kültürel yapı analizi
A Structural social-cultural analysis of Turkish Cypriots wholive in England
GÖNÜL GÖKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Şiirli ve manzum Türk Tiyatrosu'nun doğuşu (1866-1908)
The Birth of poetic and verse drama in Turkish Theatre (1866-1908)
AYŞE ULUSOY
Doktora
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
PROF. DR. SADIK TURAL
- Ankara ili Bala ilçesi Afşar yöresi folkloru
Ankara city Bala town Afşar region folklore
SEÇİL ÇOŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Ahi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALAHADDİN BEKKİ
- Anadolu sahası Türk kültüründe törensel yemekler
Ceremonial meals in Anatolian field Turkish culture
SONGÜL ERMEÇLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇERİBAŞ