Dijital sağlık okuryazarlığı ile sağlıklı yaşam davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Kuşaklararası bir karşılaştırma
A research on the relationship between digital health literacy and healthy lifestyle behaviors: An intergenerational comparison
- Tez No: 861548
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ROJAN GÜMÜŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Bu çalışmada Dijital Sağlık Okuryazarlığı (DSO) Ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması ile geçerlik ve güvenirliğinin analiz edilmesi amaçlanmış, DSO ile X, Y ve Z kuşağından katılımcıların sağlıklı yaşam tarzı davranışları arasındaki ilişki ortaya koyulmuştur. Kesitsel bir araştırma olan bu çalışmada web tabanlı kişisel beyana dayalı online anketler kartopu örnekleme yaklaşımı ile kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak katılımcılara uygulanmıştır. Araştırma 18-64 yaş aralığındaki 1274 katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Veri toplama araçları Kişisel Bilgi Formu, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II ve Dijital Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği'nden oluşmuştur. DSO Ölçeğinin kültürel uyarlaması ve psikometrik analizi, Açımlayıcı Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi, Cronbach Güvenirlik Analizi, İkili ve Çoklu Regresyon analizi araştırmada kullanılan istatistik analizlerdir. Çalışmada altı alt boyuttan oluşan DSO Ölçeği'nin Türkçe versiyonunun, geçerli ve güvenilir olduğu kanıtlanmış olup, tüm yaş gruplarında kullanıma uygun olduğu görülmüştür. Katılımcıların DSO Ölçeği ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarına ait toplam puan ortalamaları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki görülmüştür. DSO Ölçeği'nin alt boyutlarından en yüksek ortalama puanlarının DSO Güvenilirliğin Değerlendirilmesi, DSO Gizliliğin Korunması ve DSO Bilgi Arama alt boyutlarında olduğu tespit edilmiş, en düşük ortalama puanlarının ise DSO Yön Bulma Becerileri ve DSO İlgi Düzeyini Belirleme alt boyutlarında olduğu görülmüştür. DSO Güvenilirliğin Değerlendirilmesi, DSO İlgi Düzeyini Belirleme ve DSO İçerik Ekleme alt boyutları, katılımcıların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını istatistiksel olarak en fazla yordayan değişkenlerdir. Bu çalışmanın en önemli özelliği ve yeniliği, DSO Ölçeğinin birçok ülkede yaygın olarak kullanılmak üzere farklı dillere adapte edilmesine rağmen, ilk kez bu tez çalışmasında Türkçeye uyarlanmasıdır. Çalışmanın sonuçlarına göre X, Y ve Z kuşağının DSO düzeyleri ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki vardır. Bu nedenle, kamuoyu ve tüm paydaşlar hükümetlerle birlikte, bireylerin etkili, güvenli ve sağlığı teşvik edici bir şekilde, çevrimiçi bilgileri anlama ve kullanma konusunda güçlendirilmesinde öncülük etmelidir.
Özet (Çeviri)
This study is aimed at assessing the validity and reliability of the Turkish version of Digital Health Literacy Instrument (DHLI) and examining the relationship between DHL and the healthy lifestyle behaviours of participants from X, Y, and Z generations. In this study, to conduct a cross-sectional web-based survey, an online self-report questionnaire was built, and a convenience sample with a snowball approach was used. The study was conducted among 1274 respondents aged between 18-64 years. Data collection tools consisted of the Personal Information Form, Lifestyle Behaviour Scale II (HLBS II), and DHLI. Cultural validation and psychometric testing of DHLI, exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis, Cronbach's alpha test, and bivariate and multivariate regression analysis were used for statistical analysis. In the study, the Turkish version of the DHLI tool consisting of six dimensions proved to be valid and reliable, and deemed appropriate for use across all age groups. There was a positive significant relationship between the total mean scores of DHLI and HLBS. Among the subdimensions of DHLI, while the highest mean scores were in DHLI Reliability, DHLI Privacy, and DHLI Search, DHLI Navigation and DHLI Relevance showed the lowest mean scores. DHLI Reliability, DHLI Relevance, and DHLI Adding Content were statistically significant predictors of health-related behaviours of the respondents. The most important feature and novelty of this study is that, although the DHLI scale has been widely translated for use in many countries, it has been translated and adapted to Turkish for the first time herein. The study offers crucial evidence about Generation X, Y, and Z's DHL level and its positive relationships with health-related behaviours. Therefore, the community and its partners should lead the way in empowering individuals to understand and use online information in an effective, secure, and health-promoting manner, along with governments.
Benzer Tezler
- Cerrahi hemşirelerinin sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumları ile e-sağlıklı beslenme okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
An investigation of the relationship between surgical nurses' attitudes towards healthy nutrition and their e-healthy nutrition literacy
BÜŞRA KOCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
HemşirelikAfyonkarahisar Sağlık Bilimleri ÜniversitesiCerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CAHİDE ÇEVİK
- Kronik hastaların e-sağlık okuryazarlığı becerilerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve mesajla bilgilendirme eğitimi geliştirilerek etkisinin incelenmesi
Determining the effective factors related to chronic patients' ehealth literacy skills and developing message training to examine it's influence
ALP EREN YÜCE
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL GÖKTAŞ
PROF. DR. BAHAR BARAN
- Sağlık iletişimi perspektifinden Türkiye'deki 65 yaş ve üstü bireyleri anlamak: Sağlık ve yaşlanmaya ilişkin algı, tutum ve davranışlar üzerine bir araştırma
Understanding people aged 65 and over in Türkiye from a health communication perspective: A Study on perceptions, attitudes, and behaviors regarding health and aging
YAŞAR ŞEKERCİ
Doktora
Türkçe
2024
Halk SağlığıGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAYE ASLI SANCAR DEMREN
- Hemşirelik öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile sağlık okuryazarlığı ve dijital okuryazarlık arasındaki ilişki
Relationship between healthy lifestyle, health literacy and digitalliteracy among the nursing students
FERİHAN DAYANIKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikDüzce ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURİYE YILDIRIM ŞİŞMAN
- Genç yaşlı bireylere verilen web tabanlı eğitimin E-sağlık okuryazarlığı, dijital okuryazarlık ve sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeylerine etkisi
The effect of web-based training given to young and old individuals on e-health literacy, digital literacy and healthy lifestyle behavior levels
ZEYNEP YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2024
HemşirelikAtatürk ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SONAY BİLGİN