Muḥammed B. Şâhḳulu Yûsuf U Zelîḫâ (İnceleme-metin-sözlük-tıpkıbasım)
Muḥammed B. Şâhḳulu Yûsuf U Zelîḫâ (Review-text-dictionary-facsimile)
- Tez No: 862824
- Danışmanlar: PROF. DR. SEYFULLAH KORKMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Yûsuf Kıssası, Yûsuf ile Zelîhâ, Eski Anadolu Türkçesi, The Parable of Yûsuf, Yûsuf and Zelîhâ, Old Anatolian Tu
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 603
Özet
Kaynağı İslami temellere dayanan Yûsuf u Zelîhâ kıssası Türk, Fars ve Arap edebiyatlarında oldukça ilgi görmüştür. Kıssa ders çıkarılması gereken, eğitici ve öğretici nitelikli hikâyelerdir. Kıssalar; dinleyenler için anlatılan hâdiselerden ders çıkarma, bilgi edinme, eğlendirme vb. aracı olarak kullanılmıştır. Bu çalışmanın konusu olan eserde, Hz. Yûsuf'un başından geçen hâdiseler işlenirken dini tahkiyeyi desteklemesi açısından pek çok ayet ve hadis dayanak olarak gösterilmiştir. Eserin çoğunluğu mensur olup, diğer kısımlar mesnevi tarzında yazılmıştır. Çalışmanın esasını, gerek muhtevası gerek söz varlığı gibi hususiyetlerden dolayı Eski Anadolu Türkçesi metinlerinden olduğu tespit edilebilen Yûsuf u Zelîhâ hikâyesi oluşturmaktadır. İncelenen eser, Eski Anadolu Türkçesine ait hususiyetleri yansıtması bakımından büyük bir önem arz eder. Dili genel olarak sade ve anlaşılırdır. Motifler açısından oldukça zengindir. Bu motifler geleneğe uygun bir biçimde ele alınmıştır.El yazması olan kaynak, Kayseri ilinin Bünyan ilçesinde Mazhar Hacıpaşaoğlu'na ait özel ev kütüphanesinden temin edilmiş olup, yegâne nüshadır. Giriş bölümünde müellif ve eserin kaynağı hakkında bilgi verilmiş devamında dil ve üslup özellikleri değerlendirilmiştir. Muhteva incelemesinin ardından ses ve şekil özellikleri ortaya çıkarılmıştır. Transkripsiyonlu metin bölümünde, Arap harfli metin Latin harflerine aktarılmıştır. Okuyucunun metni anlamasını kolaylaştırması bakımından sözlük çalışması ile sonlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
The parable of Yûsuf u Zelîḫâ, which has Islamic roots, has attracted considerable attention in Turkish, Persian and Arabic literatures. Parables are educational and instructive stories from which lessons should be learned. The parables were used for the listeners to learn lessons from the events narrated, to gain knowledge and to entertain, etc. In this text, which is the subject of this study, many verses and hadiths are cited as a basis to support the religious narrative while the events that happened to Hz. Yûsuf are processed. The majority of the work is in prose and the other parts are written in masnavi style. The basis of the study is the story of Yûsuf u Zelîḫâ, which can be identified as an Old Anatolian Turkish text due to its content and vocabulary. The analyzed work is of great importance in terms of reflecting the characteristics of Old Anatolian Turkish. Its language is generally simple and comprehensible. It is quite rich in terms of motifs. These motifs are reviewed in accordance with tradition. The source, which is a manuscript, was obtained from the private home library of Mazhar Hacıpaşaoğlu in Bünyan province of Kayseri and it is the only copy. In the introduction, information about the author and the source of the work is given, and then language and stylistic features are evaluated. After the content analysis, the sound and morphological features were revealed. In the transcribed text section, the text in Arabic script has been transferred to Latin script. To enable the reader's understanding of the text, it is concluded with a dictionary study.
Benzer Tezler
- Derviş Muhammed kolunda gelenek, etkileşim, eğitim ve Âşıkî'nin şiir anlayışı
Tradition, interaction, education in Derviş Muhammed branches and understanding poetry of Âşikî
METİN DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET YARDIMCI
- Muhammed b. el-Hasen eş-Şeybani'nin hadis kültüründeki yeri
The Place of Muhammed b. al-Hasan al-Shaybani in the hadith culture
SAMİ ŞAHİN
Doktora
Türkçe
1999
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL HAKKI ÜNAL
- Muhammed b. Süleyman El-Cezuli'nin Delailül-Hayrat adlı eserindeki hadislerin tahrici
The Tahric of hadiths of Muhammed b. Süleyman El-Cezuli's book Delailü'l-Hayrat
ZEHRA İPEK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ AKYÜZ
- جواهرُ الكَلامِ لمحمد بن محمد بن شرف الدّين الزّرعيّ ت779 ه (من أول الباب الثّالث في التّهاني إلى نهاية الباب الخامس في الشفاعات ) دراسةً وتحقيقاً
Muhammed b. Şerafüddin ez-Zerî'nin Cevâhiru'l-Kelam İsimli Mahdut eserinin tahkiki (Üçüncü bölümden beşinci bölümün sonuna kadar) / Editing of Muhammad b. Sharaf al-Dīn al-Zarī's limited work entitled Jawāhir al-Kalām (From the third chapter to the end of the fifth chapter)
MOHAMMED RASHID KHALAF KHALAF
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEKİR YILDIRIM
- Muhammed B. Bedreddin El-Muğlavi'nin 'Tenviru'd-duha fi ilafi Şe'ni'l-Mustafa' adlı eserinin edisyon kritiği
تنوير الضحى في إيلاف شأن المصطفى صلى الله عليه وسلم لمحمد بن محمود المغلوي الوفائي الروميي دراسة وتحقيق
MUSTAFA JAMAL ALI ALI
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. MEHMET ALİ AYTEKİN