Konya ve yöresi kilimlerinde semboller
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 86291
- Danışmanlar: PROF. DR. TACİSER ONUK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 441
Özet
Tarih öncesi dönemlerden günümüze dek sembol, insanlığın ortak ifade biçimi olmuştur. Anlam, içerik ve kavram ile ifade bulan sembol, gelişim süreci içerisinde bir çok terim ile birlikte ele alınmış, filozof, sanatçı ve sanat tarihçileri sembol ve anlatım biçimi üzerine çeşitli görüşler öne sürmüşlerdir. Klasik ve çağdaş felsefede dil, din, mitoloji ve sanatın tümü bir semboller dizisi olarak adlandırılmaktadır. Semboller, ortaya çıkış yönleriyle tek bir anlam, kavram ve içeriğe işaret etmezler. Bir sembol çoğu kez birden çok anlama yönelmektedir. Bu yönüyle sembol çok anlamlı, zaman ve mekandan bağımsız, evrensel bir dil olmaktadır. Sembol bir anlam, kavram, duygu, düşünce ya da nesneyi açığa çıkarırken çoğu kez anlatılan şey ortadan kalkar ve anlatılmak istenen içerik ön plana çıkar. Sembollerin anlatımı, bir başka deyişle biçimsel yönü, her dönemin kültür, sanat ve düşünüş biçimine göre farklılaşmış, özellikle sanat alanında sembolleştirme, genel olarak somuttan soyuta doğru bir yol izlemiştir. Tarih öncesi dönemlerden bu yana insan nesneden yola çıkmış, önce nesneyi doğal biçimiyle tanımış, araştırmış, nesnenin doğal biçimini tüketip ifade ettiği anlamlara yönelmiş, anlamları biçimlerde aramış, biçimleri soyutlamış ve biçimleri soyutlarken doğada yer alan temel geometrik birimlerden yola çıkmıştır. Bu yönüyle pek çok çağdaş sanat akımı sembolizme yaklaşmış, kavrama ve anlama yönelerek, anlamı ortaya çıkarmada farklı yöntemler kullanmıştır. İnsanoğlu, ilk çağlarda korku, din, büyü ve bu çerçevede gelişen bir dizi ritüel etrafında ilk sembolleri oluşturmuştur. İlk semboller; evren, yaradılış mitleri, insan, hayvan, doğa, ağaç, hava, ateş ve su gibi temel unsurlara yönelmiştir. Anadolu tarih öncesi dönemlere dek inen yerleşmeleri ile sembolik anlatımlar yönünden zengin bir birikime sahiptir. Bir çok kültür, dil, din ve uygarlığın kesintisiz yaşandığı Anadolu'da, sembolik anlatımları maddi kültür ürünleri üzerinde somut olarak görmek mümkündür. Özellikle Anadolu halk sanıtının bir bölümünü kapsayan dokumalar renk, biçim, anlam ve kompozisyonlarıyla sembolik anlatımlarda zengin bir birikime sahiptir. Anadolu'da köklü bir geleneği olan dokuma sanatı, bir yandan yerleşik Anadolu kültürleri, diğer yandan X.yy'dan itibaren Orta Asya'dan Anadolu'ya göçen Oğuz boyları ile yeni bir ivme kazanmıştır. Bozkır ve step iklim şartlarında gelişme gösteren dokumalar, Orta Asya göçerlerinin yaşantısında önemli bir yere sahiptir. Bugün Anadolu'da sayıları azalmış Türkmen ve Yörüklerin sanatı haline gelen kilimler, yüzyıllar öncesinin kültür, sanat, inanış ve yaşam biçiminin izlerini motifler aracılığı ile sentezleyen bir yapı gösterirler. Anadolu'da en eski yerleşmelerden birisi olan Konya ve yöresi, kilim dokumacılığı ve bu kilimlerde yer alan zengin sembolik anlatımlar açısından dikkat çekicidir. Konya kilimlerinde yer alan sembolik motifler, içerdikleri anlam, soyut ve geometrik biçimleri, yalın ve doğal renkleri ile yerel kültürden çıkıp, evrensel bir dile ulaşmışlardır. Konya kilimlerinde yer alan semboller aynı zamanda bir iletişim aracı olmuş, soyut, söylenemeyen, anlatılamayan duygu ve düşüncelerin dolaylı anlatımı haline dönüşmüştür. Bereket, nazar, uğur, büyü, aşk, evlilik, sevgi, birlik, beraberlik, doğurganlık, ölüm, güç, kuvvet, şifa, korku, korunma, evren, sonsuzluk, devamlılık, aydınlık, temizlik, mutluluk, ibadet, cennet, hastalık, acı gibi soyut kavramların yer aldığı Konya kilimleri, hayvan, bitki, ağaç, nesne, insan ve doğa sembolizmini içermektedir. Bu motif ve anlamların ortaya konuluş biçiminde konar göçer yaşamın, bir dizi inanç, gelenek, görenek ve yaşantının izlerini bulmak mümkündür. Konya kilimlerinde gözlenen Oğuz boyu damgaları ile Konya ve yöresinde yer alan Oğuz boylarına ait yer isimleri, halen Konya ve yöresinde Oğuz boylarından gelen Türkmenlerin, Anadolu kültürleri ile birlikte uyum içinde, kendi gelenek ve yaşantılarını devam ettirdiklerinin bir göstergesidir.
Özet (Çeviri)
Since the prehistorical times, symbols have been common expression form of human beings. Symbol that finds its expression in meaning, content and conception has been concerned together with several therms in its development process, and philosophers, artists and art historians have proposed various opinions on symbols and form of expression. Language, religion, mitologia and art have been totally called as sequence of symbols in both classical and contemporary philosophy. Symbols don't mention only one meaning, conception and content by their existence form. In many cases, a symbol tends to more than one meaning. As its this property, symbol has been a universal language which has many meanings and independent from time and location. When symbol discovers a meaning, conception, sense, thought or object, usually explained object disappears and the content which has been wanted to be expressed appears at the forground. Expression of the symbols, in the other words their figurative face has been varied depending on type of culture, art and thinking of each period of time, and particularly symbolisation in the field of art has generally followed a path from the concrete to the abstract. Since the prehistorical times up to now, humanbeing has begun from the object, recognized the object as its natural form, searched and depleted the natural appearance of the object, tended toward meanings expressed by the object, looked for meanings in forms, abstracted the forms, and started from fundamental geometrical units which take place in the nature when abstracting the forms. As its this character, so many contemporary art movements have closed to symbolism, and used different methods to get the meaning by tending toward cnception and meaning. Humanbeing has formed early symbols on fear, religion, magic and a sequence of rituals in this frame. The very first symbols have tended toward fundamental elements such as universe, mithos of creation, humanbeing, animals, nature, trees, air, fire and water.420 Anatolia owns a rich accumulation of symbolical expressions by its settlements since prehistorical times. It is possible to see symbolical expressions concretely on cltural solid products in Anatolia where so many different cultures, languages, religions and civilisations have lived continuously together. Particularly woven materials which holds part of Anatolian folk art own a rich collection of symbolical expressions in colour, form, meaning and compositions. Weaving art which has a strong tradition in Anatolia has earned a new acceleration at one side by settled Anatolian cultures and at the other side by Oguz communities which had immigrated from Central Asia to Anatolia since X. century. Weavings which had made improvements under step type ciimatical conditions have a significant place in the lives of Central Asian relocating people. Nowadays, kilims which became the art of a few Turkmens and Yoruks show a structure synthesising the imprintings of culture, art, believes and life styles of centuries ago by motives. Konya with its environmesnt which is one of the oldest settlements in Anatolia attracts attention by weaving Kilims and very rich symbolical expressions in these Kilims. Symbolical motives which take place in Konya's Kilims have reached to the universal language springing from the local culture by their meanings, abstract and geometrical forms and simple and natural colours. Besides, symbols which take place in Konya's Kilims became a mean of communication and transformed to indirect expression of abstract, untaxable, unxpressible feelings and thoughts. Konya's Kilims where abstract conceptions such as fertility, bedlook, fortuna, magic, love, mariage, unity, dying, power, recovery, fear, defanding, universe, infinity, continuouty, brightness, purity, happyness, worshipping, heaven, sicness, pain take place contain symbolism of animal, plant, human and nature. It is very possible to find the imprintings of a sequence of belives, traditions life styles of relocating people in the presentation of these motives and meanings. The seals of Oguz communities which are still observable in Konya's Kilims and the names of some locations in Konya and its close environment taken from the names of some Oguz communities are kind of indications that Turkmens originating from Oguz communities have still been maintaining their own traditions and life styles around Konya area in harmony with Anatolian cultures.
Benzer Tezler
- 20. yüzyıl Konya yöresi geleneksel Karapınar Hotamış kilimlerinde ticari boyut
The Effects of commercialization of the kilim manufactured at Karapınar Totamış in Konya at the 20th century
SHİNOBU YAMAMURA
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYDIN UĞURLU
- De Martonne ve Köppen metodlarının Türkiye istasyonlarına uygunluk derecesi
Başlık çevirisi yok
ŞÜKRAN ÇAMLI
- Müzik eğitiminde Konya türkülerinin tavır ve okuyuş stillerinin analiz edilmesi
Analysing the tone and singing styles of Konya ballads in musical education
BERKAY GENÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT KARABULUT
- Ereğli ve yöresi dokumaları
Eregli̇ and local weavi̇ng
AYŞE ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. YAŞAR ERDEMİR
- Konya Kavak yöresi halılarının tespiti ve günümüzdeki durumu
Determination of carpets in the Kavak region of Konya and their present situation
LEYLA İNANÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiEl Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MERAL AKAN