Cumhuriyetten günümüze tarih anlayışı ve ortaöğretim kurumlarında tarih öğretimi (1923-1992)
The historical comprehension and education of history at the secondary education institutions during the period began from the promulgation of republic and lasted up to our present time (1923-1992)
- Tez No: 86301
- Danışmanlar: PROF.DR. REFİK TURAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 322
Özet
Araştırma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde“ Tarihin Tanımı, Kapsamı ve Cumhuriyet Dönemi Tarih Anlayışı ”, ikinci bölümde“ Cumhuriyet Dönemi Türk Tarih öğretiminin Tarihî Gelişimi ”, üçüncü bölümde“ Tarih Programları ve Karşılaştırılması ”, dördüncü bölümde“ Tarih öğretimi ile İlgili Araştırma ve Yayınlar ”ve beşinci bölümde“ Yapılan Araştırmanın Sonuçları ve Teklifler ”e yer verilmiştir.“ Cumhuriyetten Günümüze Tarih Anlayışı ve Ortaöğretim Kurumlarında Tarih öğretimi ( 1923 - 1992 ) ”araştırmasının amacı; tarih anlayışı ve öğretimine ilişkin dün neler olmuştur, belirtilen sürede neler olmuştur, yarın neler olabilir ? sorularına, tarih anlayışına bağlı olarak ortaöğretim kurumlarında tarih öğretiminde karşılaşılan güçlükleri ve aksayan yönleri amaç, işleyiş ve ders kitaplarının nitelikleri bakımından cevap arama, karşılaşılan güçlükleri gidermek için çözümler üretebilme, program hazırlama ve geliştirme çalışmalarına katkıda bulunmaktır. Birinci bölümde; tarih öğretimini yönlendiren tarih anlayışında meydana gelen gelişmeler, dün - bugün ve yarın ile diyalog kurmanın gereği olarak“ Osmanlıdan Cumhuriyete Tarih Anlayışına Tesir Eden Faktörler ”başlığı altında, tarih anlayışının meydana gelmesinde belirleyici rol oynayan sosyal, kültürel ve siyasî olaylar ile kişi ve kurumların çalışmaları incelenmiştir. İkinci bölümde; Cumhuriyet dönemi Türk tarih öğretiminde meydana gelen gelişmelerin Türk Tarih Kongreleri, Millî Eğitim Şuraları ve Kalkınma Plânlarında biçimlenişi tespit edilmiştir. Üçüncü bölümde; tarih öğretiminde meydana gelen gelişmelerin tarih programlarında ( haftalık ders çizelgeleri, amaç ve muhteva ) biçimlenişi ve ders kitaplarına yansıması belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. Tarih programlarının değerlendirilmesinde, Ankara merkez ilçelerinde ( Altındağ, Çankaya, Keçiören, Mamak ve Yenimahalle ) 1992 - 1993 öğretim yılında eğitim - öğretime açık bulunan 94 öğretim kurumunda uygulanan Tarih öğretiminin, 1983 Ortaöğretim Kurumları Tarih Programının amaç ve işlenişi ile bu kurumlarda kullanılan ders kitaplarının niteliklerinin yeterliliğine ilişkin yönetici ( okul müdürü ve müdür yardımcıları ), tarih öğretmenleri ve Bakanlık Müfettişlerinin görüşlerini belirleyen“ 1983 Ortaöğretim Kurumları Tarih Programının Değerlendirilmesi ”araştırmasının bulguları esas alınmıştır. 774 yönetici, 291 tarih öğretmeni ve bunların denetimini yapan Ankara Teftiş Merkezinde görevli 138 Bakanlık Müfettişi olmak üzere toplam 1203 denekten alınan cevaplar tablo hâlinde eklerde verilmiştir. Araştırma, ortaöğretim kurumlarında, 1991 - 1992 öğretim yılından itibaren“ Sınıf Geçme ve İmtihan Uygulamnsı ”nın kaldırılıp kademeli olarak“ Ders Geçme ve Kredi Uygulaması ”na geçilmesine bağlı olarak 1992 yılı ile sınırlandırılmıştır.IV“ Tarih Programlarının Karşılaştırılması ”nda 1924'ten Ders Geçme ve Kredi Uygulamasının başladığı 199i - 1992 öğretim yılına kadar uygulanan öğretim programları; haftalık ders çizelgeleri, amaç, muhteva ve ders kitapları bakımından incelenmiştir. 1924 - 1970 yılları arasında uygulanan öğretim programlarının yalnızca muhtevadan meydana geldiği, 1971 'de programa“ amaç ”unsurunun girdiği, 1974, 1976 ve 1983 programlarının amaç, açıklamalar ve muhtevadan ( ünite / konular ) ibaret olduğu vurgulanmıştır. Dördüncü bölümde; yayımlandığı yıl sırasına göre tarih öğretimine ilişkin araştırma ve yayınlar tanıtılmıştır. Beşinci bölümde; tarih anlayışı ve öğretimine ait sonuçlar ile tarih dersinin amaçları, işlenişi, ders kitaplarının nitelikleri, program hazırlama ve geliştirmeye ilişkin sonuç ve tekliflere yer verilmiştir. Ortaöğretim kurumlarında tarih öğretiminde karşılaşılan güçlükleri ve görülen aksaklıkları giderici ve öğretmen etkinliğini artırıcı yöntemler bulmaya yönelik olarak; 1983 Ortaöğretim Kurumları Tarih Programında yer alan amaçlar, genel ve özel amaçlar biçiminde analiz edilmiş, her amacın davranışlarla tanımlanması gerektiği vurgulanarak amaç / davranışlara örnekler verilmiştir. Tarih dersinin etkili ve verimli, öğrenmenin kalıcı olması için; konuların“ sistem yaklaşımı ”na göre işlenmesi ön görülmüştür. Sistem yaklaşımı ile“ bu günü daha iyi değerlendirmek için geçmiş çağlardaki sosyal, ekonomik ve siyasî olayların sebepleri ve sonuçları üzerinde, günümüzle kıyaslama yaparak düşünme, araştırma ve muhakeme etme yeteneğini geliştirmek ”amaçlanmıştır. 1992 - 1993 öğretim yılında ortaöğretim kurumlarında okutulan sekiz ders kitabı, ünite / konular, öğretime yardımcı unsurların dağılımı açısından analiz edilmiş, sonuçlar programda ön görülen ağırlıklarla ( % ) karşılaştırmıştır. Tarih dersinin işlenişindeki sıkıntı ve aksaklıklar, bu dersin işlenişinde kullanılacak yöntem ve tekniklerin geliştirilmesi ile birlikte nitelikli öğretmen, yönetici ve deneticilerin istihdamı ile giderilebilir. Ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmen ve yöneticiler ile bu kurumların denetiminden sorumlu Bakanlık Müfettişlerinin“ Tarih öğretimi ”ne ilişkin hizmet içi eğitim ihtiyaçları tespit edilmeli ve karşılanmalıdır. Ortaöğretim kurumlarında Tarih öğretimi, bu konudaki çalışmaları kapsayan öğretim programına göre yapılmaktadır. Tarih programında ön görülen amaç, açıklamalar, metot ve teknikler, araç - gereçler ile ölçme - değerlendirme unsurlarının beklenilen derecede gerçekleşmediği anlaşılmaktadır. Bu arada, programın uygulandığı hedef kitle olan öğrencinin hazır bulunuşluk düzeyi, ilgi, istek ve ihtiyaçları ile programı uygulayan öğretmenin nitelikleri göz ardı edilmemelidir. Sistem yaklaşımına göre, bütünü meydana getiren öğelerde yapılacak herhangi bir uygulama, sistemi oluşturan diğer öğeleri de dolayısıyla bütün sistemi etkiler. Buna göre, eğitim sisteminin yapısında tutarlılık sağlamak için sistemin öğelerinden biri olan ProgramHazırlama ve Geliştirme Çalışmalarının ortak kavram ve ilkeler düzeyinde çalışma esaslarını ve aşamalarını ayrıntılı olarak belirleyen“ Program Hazırlama ve Geliştirme Modeli ”ortaya konulmuştur. Böyle bir çaba içinde olmak, ülke kaynaklarının akılcı kullanımına da katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
This study comprises five such as. In the first stage“ Definition and Scope of History and Historical Comprehension of Republic Era ”, in the second stage“ Historical Development of Turkish History Education During the Republic Era ”, in the third stage“ Historical Programs and Their Comparison ”, in the fourth stage“ Researches and Publications Relating to the Education of History ”and in the fifth stage“ Results of Performed Study and Recommendations ”. The aims of study pertaining the subjects such as the Historical Comprehension and Education of History at the Secondary Education Institutions during the period began from the promulgation of Republic and lasted up to our present time ( 1923 - 1992 ) can be defined as follows: Depending on the historical comprehension end giving due consideration on the difficulties axperienced in the history education carried out at the secondary education institutions, and also taking into consideration the weongful manners of history education as well as the lecturing and the characteristics peculiar to the course books, to try find replies to the questions such as“ what happened yesterday ? ”and“ what happened dunning the said time ? ”and“ what may happen tomorrow ? ”. To develop solutions in rider to remedy the encourtered difficulties. To contribute to the efforts of preparing and developing programs. In the first stage; the reviewed subjects can be defined suva as the developments recorded in the historical comprehension which has orientated the education of history and as a necessity of engaging in dialogues with the past, today and future and under the headline such as“ The Factors Which Have Affected the Historical Comprehension During the Era Began from the Ottomans and Lasted up to the Promulgation of Republic ”a scrutiny on the social, cultural and political events as well as the personal and institutional studies which have played a determinative role an the development of historical comprehension. In the second stage; the developments which tood place in the education process of history dunning the republic re, were given shape at the hell Turkish History Congress, Meetings of National Education and also in the development pleas. In the third stage; the subjects as giving from ( weekly time - tables, aim and contents ) in the history course programs to those innovations brought Forth in the education of Restore and their reflections to the course books, were analysed and assessed in depth. In the of history course programs, the findings achieved at the end of research, were taken as a Hess. The subjects which are examined at length in this research, are outlined below. The assessment of history education appealed at 94 educational institutions which been established in the central counties ( Altındağ, Çankaya, Keçiören, Mamak and Yenimahalle ) of Ankara and were open to the educational and training activities during the academic years 1992 and 1993. The aim and lecturing of History Course Program applied at the Secondary Educational Institutions during academic year of 1983. Assessment of on the History Course Program applied at the Secondary Educational Institutions duuring the academic year of 1983. This assessment comprised the views of managing staff ( principal and assistant principals ) history course instructors and in spectres of Ministry of National Education in regard with the contents and qualities of course books used at thess educational institutions. The replies given by totally 1203 subjects who are comprised of 774 managerial staff, 291 history course instructors and 138 inspectors tasked by the Ministry of National Education at the Ankara inspection Department and performed the audi; on the said personal, are attached herewith in the from of tables. This research, subject to the stepwise introduction of“ Subject promotion and Credit System Application of Promotion and Examination ”beginning from the academic year of 1991 - 1992 at the secondary educational institutions, has been limited with the academic year of 1992. in the comparison of History Course Programs, the curriculum's and weekly time - tables which had been applied from the beginning of year 1924 until the academic year 1991 - 1992 when the application of Subject Promotion and Credit System was started, were analysed in detail with respect to the content, scope and course books. It was stressed that the curriculum's which had been applied during the period covering the years between 1924 and 1970, were only consisted of their contents and in the year 1971, the aim factoor was included into the curriculum's and accondingly the curriculum's pertained to the years 1974, 1976 and 1983, were consisted af aims, descriptions and contents ( units / subject ). In the fourth stage; the research abstracts and puplication regarding the teaching ot history lesson, were explained in the order of years when they are made puplic. In the fifth stage; the conclusions arose the examination of historical comprehension and instruction of history course, together whith the aims and lecturing of history course as well as the contents and qualities of course booksi and the conclusions and proposals regarding the preparation and development of curriculum's, were explained in detail. The aims which, with a view to remedy teh problems and difficultes encountered in the history course teaching at the secondary educational institutions and find methods aimed at increasing the capacity of instructions, are defined in the History Course Program applied at the secondary educational institutions duuuring the academic year of 1983, were analysed as general and specific aims and by stressing the fact that each aim should be defined with behavioural instances, the examples of such aims behaviours, were given. In order that the history course could prove to be effective and beneficial together with the continuith of teaching methods, it has been deemed essential that the lecturing of subjects should be carried out in consonance with the system approach. The goal of system approach, in order to better analyse the current situation in our present, by comparing the results achieved in our present time with the reasons and result, of social, economical and political event which ttok place in the past ages, has been defined as to improve the capability of thinking over, studying and judging. The eight course books read at the secondary educational institutions during the academic year 1992 - 1993, was analysed with respect to the units / subjects and distribution of factors which are auxiliary to the teaching, and the results were compared with the weighted factors ( % ) provided for in the teaching program. The difficulties and problems which are experienced in the lecturing of history course, alongwith employing the qualified instructors, managerial staff and inspectors, can be eliminated by developing the methods and technics which are applicable to the lecturing of this course, with regards to the instructors and managerial staff employed at the secondary educational institutions and also the Ministerial Inspectors who are responsible from exercising the audit on these institutions, their on job training requirements pertaining to the instruction of history lesson, must be put forward and satisfied. At the secondary educational institutions, the lecturing of history course, is being performed in accordance with the curriculum pertaining to the studies conducted in this field. It is understood that the aims, descriptions, methods and techincs which are deemed essential for the curriculum of history teaching, and those factors serving for the measurement and assessment to be performed with the tools and devices, have not yet realized at the expected level. Among other things, the readiness level, interests, demends and needs of students who constitute the target group for which this program is applied, should not be ignored together with the professional skills and experiences of instructor who are currently applying this program. According to the system approach, any application to take place on the elements as well as the whole system. Accordingly, in order to reach a consistency on the structure of educational system, a program preparation and development model serving to indicate in detail and at the level of joint concept and principles, those working rules and stops of program preparation and development studies which are one of the elements of this system, has been brought forward.
Benzer Tezler
- Cumhuriyetin ilanından günümüze ilköğretim II. kademesinde coğrafya eğitimi
Geography education in secondary schools from the establishment of republic to our time
HÜSEYİN UGAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AHMET DOĞAN BULDUR
- Türkiye eğitim sisteminde denetim ve denetmen yetiştirme sürecinin analizi
Başlık çevirisi yok
SEVİM ÖZTÜRK
- Türkiye'de eğitim sisteminin genel amaçları ve temel ilkelerinin değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
MEHMET MEHDİ İÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURHANETTİN DÖNMEZ
- 1930-1950 dönemi orta öğretim tarih ders kitaplarında tarihçilik anlayışı
Historical understanding in history lesson books between the period of 1930 and 1950
KİBAR AKTIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA AKSOY
- II. Meşrutiyet döneminde ilköğretim ve ortaöğretimde fen bilimleri eğitimi
Science education at primary and secondary school levels in the Second onstitutional period
YASEMİN ERSÖZ
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEBAHATTİN ARIBAŞ