Yâresân (Ehl-i Hak) cemaatinin teşekkül süreci ve inanç esasları
The formation process of the Yāresān (Ahl al-Haqq) community and its principles of faith
- Tez No: 863657
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYTEKİN ŞENZEYBEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Yāresān, Ehl-i Hak, Hz. Ali, Sultan İshak, İlâhî Zât, Zuhur, Ruh, Dona don, Seyr-i tekâmül
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 226
Özet
Yâresân (Ehl-i Hak) inancının temelini zuhur ve tecelli gibi düşünceler oluşturmaktadır. Bu inanışa göre Tanrı birçok bedende zuhur etmiştir. Ancak O'nun en önemli zuhuru Hz. Ali, Şâh Huşin ve Sultan İshak'ın bedenlerinde gerçekleşmiştir. Sultan İshak, Yâresân inancını sistemli hale getiren kişi ve kurucu lider olarak kabul edilir. İshak, bu inanç ve âyinin devam edebilmesi için Yâresân'ın meşhur on bir hanedanının ilk yedisini kurmuştur. Daha sonra dört hanedan kurulmuş ve Yâresân'ın dini merasimleri bu on bir hanedan soyunun liderliğinde devam ettirilmiştir. Yâresân (Ehl-i Hak) inancına göre ruhlar, Tanrı'dan ayrılan bir nur parçası olduğu için tekrar O'na kavuşması gerekir. Bunun için ruhların“dona dona (ruhların bin beden değiştirmesi)”süreçlerini gerçekleştirmesi şarttır. Ehl-i Hak yazarlarından biri olan Nur Ali İlâhî,“dona don”sürecinin seyr-i tekâmül nazariyesiyle gerçekleşeceğini ileri sürmektedir. Yâresân (Ehl-i Hak) mensupları yoğun olarak İran'ın Kirmanşâh, Luristân, Tahran ve Tebriz gibi şehirlerinde yaşamaktadır. Ayrıca Irak'ın Süleymaniye ve Kerkük bölgelerinde yaşayan Kâkaîler de Yâresân mensuplarından sayılmaktadır.
Özet (Çeviri)
The belief of Yāresān (Ahl al-Haqq) is based on ideas such as emergence and manifestation. According to this belief, God has appeared in many bodies. However, His most important manifestation took place in the bodies of Hazrat Ali, Shāh Khushin and Sultan Ishaq. Sultan Ishaq is considered the founding leader and the person who systematized the belief in Yāresān. Ishaq founded the first seven of the eleven famous dynasties of Yāresān in order to perpetuate this belief and ritual. Later, four dynasties were established and the religious ceremonies of Yāresān continued under the leadership of these eleven dynastic lineages. According to the belief of Yāresān (Ahl al-Haqq), since souls are a piece of light separated from God, they must reunite with Him. For this, it is essential for souls to go through the process of“dona dona”(a thousand incarnations of souls). Nur Ali Ilāhī, one of the writers of Ahl al-Haqq, argues that the process of“dona don”can be realized through the theory of evolution (sayr-e tekāmul). The members of Yāresān (Ahl al-Haqq) live mainly in Iranian cities such as Kermanshah, Luristān, Tehran and Tabriz. In addition, the Qāqaīs living in Sulaymaniyah and Kirkuk regions of Iraq are also considered to be members of Yāresān. Keywords; Yāresān, Ahl al-Haqq, Hazrat Ali, Sultan Ishaq, Divine Essence, Manifestation, Spirit, Dona don, Sayr-e tekāmul.
Benzer Tezler
- Yâresânîlik (ehl-i hak) ve yâresânîlikte tasavvufî unsurlar
Yarsanism (ahle haq) and mystical elements in yarissanity
ABDULLAH İDARE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHİM ALKIŞ
- İran'daki Ehl-i Hak Türkleri
Ahl-e Haqq Turkish of Iran
İBRAHİM KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinErciyes ÜniversitesiGenel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR YUVALI
- Ehl-i Hak: Tarihsel süreç ve temel prensipler
Ahl-i Hak: Historical process and basic principles
ÜMRAN ADAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET İLHAN
- Etno-dinsel bir kimlik olarak Alevi Kürtlüğün inşası
The construction of Alewi-Kurds as an ethno-religional i̇dentity
SABIR GÜLER SEVLİ
Doktora
Türkçe
2016
Siyasal BilimlerHacettepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METE KAAN KAYNAR
- Şı'rên şaırên Yarsan û hızrê yarî
Yarsan şairlerinin şiiri ve yarî düşüncesi
SHATAV NADERI MOGHADAM
Yüksek Lisans
Kürtçe
2016
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULHADİ TİMURTAŞ