Geri Dön

Yâresân (Ehl-i Hak) cemaatinin teşekkül süreci ve inanç esasları

The formation process of the Yāresān (Ahl al-Haqq) community and its principles of faith

  1. Tez No: 863657
  2. Yazar: MOHAMMAD DAWOD HAJIZADA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AYTEKİN ŞENZEYBEK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Tarih, Religion, History
  6. Anahtar Kelimeler: Yāresān, Ehl-i Hak, Hz. Ali, Sultan İshak, İlâhî Zât, Zuhur, Ruh, Dona don, Seyr-i tekâmül
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 226

Özet

Yâresân (Ehl-i Hak) inancının temelini zuhur ve tecelli gibi düşünceler oluşturmaktadır. Bu inanışa göre Tanrı birçok bedende zuhur etmiştir. Ancak O'nun en önemli zuhuru Hz. Ali, Şâh Huşin ve Sultan İshak'ın bedenlerinde gerçekleşmiştir. Sultan İshak, Yâresân inancını sistemli hale getiren kişi ve kurucu lider olarak kabul edilir. İshak, bu inanç ve âyinin devam edebilmesi için Yâresân'ın meşhur on bir hanedanının ilk yedisini kurmuştur. Daha sonra dört hanedan kurulmuş ve Yâresân'ın dini merasimleri bu on bir hanedan soyunun liderliğinde devam ettirilmiştir. Yâresân (Ehl-i Hak) inancına göre ruhlar, Tanrı'dan ayrılan bir nur parçası olduğu için tekrar O'na kavuşması gerekir. Bunun için ruhların“dona dona (ruhların bin beden değiştirmesi)”süreçlerini gerçekleştirmesi şarttır. Ehl-i Hak yazarlarından biri olan Nur Ali İlâhî,“dona don”sürecinin seyr-i tekâmül nazariyesiyle gerçekleşeceğini ileri sürmektedir. Yâresân (Ehl-i Hak) mensupları yoğun olarak İran'ın Kirmanşâh, Luristân, Tahran ve Tebriz gibi şehirlerinde yaşamaktadır. Ayrıca Irak'ın Süleymaniye ve Kerkük bölgelerinde yaşayan Kâkaîler de Yâresân mensuplarından sayılmaktadır.

Özet (Çeviri)

The belief of Yāresān (Ahl al-Haqq) is based on ideas such as emergence and manifestation. According to this belief, God has appeared in many bodies. However, His most important manifestation took place in the bodies of Hazrat Ali, Shāh Khushin and Sultan Ishaq. Sultan Ishaq is considered the founding leader and the person who systematized the belief in Yāresān. Ishaq founded the first seven of the eleven famous dynasties of Yāresān in order to perpetuate this belief and ritual. Later, four dynasties were established and the religious ceremonies of Yāresān continued under the leadership of these eleven dynastic lineages. According to the belief of Yāresān (Ahl al-Haqq), since souls are a piece of light separated from God, they must reunite with Him. For this, it is essential for souls to go through the process of“dona dona”(a thousand incarnations of souls). Nur Ali Ilāhī, one of the writers of Ahl al-Haqq, argues that the process of“dona don”can be realized through the theory of evolution (sayr-e tekāmul). The members of Yāresān (Ahl al-Haqq) live mainly in Iranian cities such as Kermanshah, Luristān, Tehran and Tabriz. In addition, the Qāqaīs living in Sulaymaniyah and Kirkuk regions of Iraq are also considered to be members of Yāresān. Keywords; Yāresān, Ahl al-Haqq, Hazrat Ali, Sultan Ishaq, Divine Essence, Manifestation, Spirit, Dona don, Sayr-e tekāmul.

Benzer Tezler

  1. Yâresânîlik (ehl-i hak) ve yâresânîlikte tasavvufî unsurlar

    Yarsanism (ahle haq) and mystical elements in yarissanity

    ABDULLAH İDARE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinDicle Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDURRAHİM ALKIŞ

  2. İran'daki Ehl-i Hak Türkleri

    Ahl-e Haqq Turkish of Iran

    İBRAHİM KARACA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    DinErciyes Üniversitesi

    Genel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDULKADİR YUVALI

  3. Ehl-i Hak: Tarihsel süreç ve temel prensipler

    Ahl-i Hak: Historical process and basic principles

    ÜMRAN ADAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinDokuz Eylül Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET İLHAN

  4. Etno-dinsel bir kimlik olarak Alevi Kürtlüğün inşası

    The construction of Alewi-Kurds as an ethno-religional i̇dentity

    SABIR GÜLER SEVLİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Siyasal BilimlerHacettepe Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. METE KAAN KAYNAR

  5. Şı'rên şaırên Yarsan û hızrê yarî

    Yarsan şairlerinin şiiri ve yarî düşüncesi

    SHATAV NADERI MOGHADAM

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2016

    DilbilimYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ABDULHADİ TİMURTAŞ