İbn Arabi'de mekan
The notion of space in İbn Arabi
- Tez No: 863780
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN LÜTFÜ KAHVECİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 215
Özet
Çalışmanın konusu, 13. yüzyılda yaşamış bir sufi düşünür olan İbn Arabi'nin mekâna ilişkin anlayışıdır. Çalışma, İslam kültüründe önemli bir tasavvufi kişilik olmasının yanı sıra, düşünce tarihinde“tasavvuf metafiziği”olarak anılan bir ontoloji inşa etmiş olan İbn Arabi'nin, mimarlığın konusu olan maddi çevreyi ve insan-mekân ilişkisini bu ontoloji zemininde nasıl ele aldığına odaklanır. Bu bağlamda, hem gündelik hayatın parçası olan mekânların ontolojik yönünü, hem de insan ile mekân arasındaki fenomenolojik ilişkinin bu paradigma çerçevesindeki niteliğini ortaya koymayı amaçlar. Mimarlık literatüründe İbn Arabi'ye referans veren çalışmaların çoğu İbn Arabi düşüncesinden kısmî olarak ve genellikle formel okumalar veya sembolik çözümlemeler yapmak için faydalanmıştır. Bu düşünceyi bir bütün halinde ele alarak İbn Arabi'nin mekân anlayışının kendisinin ne olduğuna dair bir çalışma literatürde bulunmamaktadır.“İbn Arabi'de Mekân”isimli çalışma bu amaçla, İbn Arabi düşüncesini bir ontoloji olması bağlamında ele alarak düşünürün mekân nosyonuna dair bir perspektif ortaya koymayı amaçlar. Bu perspektif, tarihin belli bir döneminde ortaya çıkmış bir düşüncenin yorumlanmasından öte, mekân ile ilişkimizin giderek koptuğu bugünün dünyasında mekâna nasıl bakabileceğimize dair de bir ufuk arayışıdır. Bu arayıştaki amaç, sınırlı bir yöntem ve kapsam çerçevesinde de olsa mimarlık literatürüne bu çalışma alanını kazandırmaktır. Çalışmanın özgün yönü, İbn Arabi düşüncesini bütünsel bir fenomenolojik yaklaşım ile ele almasıdır. Bu tercihin ardında, İbn Arabi ontolojisinin insanı merkeze alan fenomenolojik bir karaktere sahip olması bulunur. Bu karakter, aynı zamanda çalışmanın felsefe/mimarlık arakesitindeki literatüre eklemlendiği noktayı oluşturur. Mimarlık teorisinde, insan-mekân ilişkisini ontolojik bir fenomenoloji olarak ele alan bir felsefi yaklaşım olan varoluşsal fenomenoloji ile ilişkilenen önemli bir literatür mevcuttur. İnsan ile mekânı birbirinden kopuk bir özne-nesne ilişkisi üzerinden düşünen pozitivist paradigmaya karşıt olarak, insan-mekân arasında ontolojik bir sürekliliğin bulunduğu özne-nesne bütünselliğine dayalı bir yaklaşım oluşturması bu literatürün başat niteliğidir. Özellikle Heidegger, Merleau-Ponty ve Bachelard felsefeleri insan-mekân ilişkisinin metafizik/ontolojik niteliklerine dair önemli kavramsallaştırmalar ortaya koymuştur. Bu kavramsallaştırmalar, mekânın elle tutulan, ölçülebilen, incelenebilen maddi özelliklerinden ziyade; insandan ayrıştırılamayan, ölçülemeyen, analize direnen maddi olmayan özelliklerine ilişkin olup, insan ile mekân arasındaki bütünsellik fikrinde temellenir.İbn Arabi düşüncesinin subjektif deneyime dayalı ontolojik ve fenomenolojik karakteri, bu düşüncenin mekân anlayışını varoluşsal fenomenolojinin mekân anlayışı ile iletişim içerisinde okuma imkanı verir. İbn Arabi'nin mekânlara dair ifadelerine bakıldığında mekânların maddi veya estetik yönlerinden ziyade, maddi olmayan yani metafizik niteliklerine atıf yapıldığı gözlenir. Bu nitelikler, varoluşsal fenomenolojiye paralel şekilde, düşünürün özgün ontolojisi olan vahdet-i vücud düşüncesindeki insan-mekân bütünselliği içinden ortaya çıkar. Bu sebeple“mekâna ilişkin maddi olmayan”meselesi İbn Arabi'nin mekân anlayışının mimarlık literatürüne eklemleneceği en genel temayı oluşturması açısından İbn Arabi'de mekânı ele almak için ana başlık olarak seçilmiştir.
Özet (Çeviri)
The subject of the study is the notion of space of Ibn Arabi, an important Sufi thinker who lived in the 13th century and built an ontology known as“Sufi metaphysics”in the history of thought. The study focuses on how Ibn Arabi approaches the material environment and human-space relationship on the basis of this ontology. In this context, the study aims to reveal both the ontological aspect of spaces that are a part of daily life and the nature of the phenomenological relationship between human and space within this paradigm. Most of the studies referencing Ibn Arabi in the architectural literature have used Ibn Arabi's thought partially and generally to make formal readings or symbolic analyses. There are no studies in the literature about Ibn Arabi's understanding of space that focuses his thought as a whole. For this purpose, this study titled“The Notion of Space in Ibn Arabi”aims to put forward a perspective on the thinker's understanding of space by considering Ibn Arabi's thought as an ontology. This perspective, beyond being an interpretation of an approach that emerged in a certain period of history, is also a quest for a horizon on how we can comprehend space in contemporary context, where our relationship with space is increasingly disconnected. The aim of this quest is to introduce this field of study to the architectural literature, albeit within a limited method and scope. The unique aspect of the study is that it deals with Ibn Arabi's thought with a holistic phenomenological approach. This approach is based on the phenomenological character of Ibn Arabi's ontology, which has an antropocentric approach. This character also constitutes the point where the study is articulated into the literature on the intersection point of philosophy and architecture. There is a significant literature in architectural theory that relates to existential phenomenology, which is a philosophical approach that considers the human-space relationship as an ontological phenomenology. The dominant feature of this literature is that it creates an approach based on subject-object unity, in which there is an ontological continuity between human and space, as opposed to the positivist paradigm that considers human and space through a disconnected subject-object relationship. Particularly Heidegger, Merleau-Ponty and Bachelard have put forward important conceptualizations about the metaphysical/ontological qualities of the human-space relationship. Despite the conceptualizations of positivist paradigm that are based on the tangible, measurable and examineable material properties of space; the conceptualizations of existential paradigm are related to non-material characteristics that cannot be separated from human, cannot be measured, and resist analysis, and is based on the idea of unity between human and space.The ontological and phenomenological character of Ibn Arabi's thought gives the opportunity to read the understanding of space of this thought in communication with the understanding of space of existential phenomenology. Ibn Arabi's statements about spaces reference to the non-material and metaphysical qualities of spaces, rather than their material or aesthetic aspects. These qualities emerge from the human-space unity within the idea of Waḥdat al-wujūd (unity of Being), which is the literatural name of İbn Arabi's ontology. For this reason, the issue of“immateriality in architecture/space”was chosen as the main topic to discuss space in Ibn Arabi, as it constitutes the most general theme by which Ibn Arabi's understanding of space will articulate to the architectural literature.
Benzer Tezler
- Tasavvuf şiirinde sembol: İbnü'l-Fârız örneği
الرَّمْــزُ فِي الشِّــعْرِ الصُّــوفِيّ ابْنُ الفَارِضِ نَمُوذَجَاً
AHMAD ALHWSEN
Doktora
Arapça
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR ACAT
- Nakşibendiyye tarikatı örneğinde Suriye'de tasavvuf
Sufism in Syria in the example of the Naqshbandiyya sect
YUSUF ALYASİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAMİ KILINÇLI
- Osmanlı'nın son dönemi İstanbul Rifâî geleneğinde kıyam zikrinin şeklî icrâsı
Rifai qiyâm dhikr in the tradition of Ümmü Kenan Lodge
BİRHAN GENÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. DİLEK ÖMÜRLÜ GÜLDÜTUNA
PROF. DR. VASFİ EMRE ÖMÜRLÜ
- İslam filozoflarında bilim sınıflaması ve sosyoloji anlayışı
Understanding of sociology and classification of sciences in Islamic philosophers
NURAL SAVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
SosyolojiMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEKİ ARSLANTÜRK
- 21. yüzyılda inşâ edilmiş bir Mevlevîhâne: Gaziantep Mevlevîhânesi ve ritüelleri
A Mevlevihane built in the 21st century: Gaziantep Mevlevihane and its rituals
ERHAN AKMAN