Geri Dön

Orta çocuklukta arkadaşlık ve akran ilişkilerinin sosyal bilişsel öncülleri

Social cognitive predictors of friendship and peer relationships in middle childhood

PDF İndir

  1. Tez No: 863916
  2. Yazar: GÜL NALAN KAYA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. GÖKLEM TEKDEMİR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 126

Özet

Bu çalışmanın temel amacı, sosyal-duygusal anlayış kapsamındaki bazı sosyal bilişsel değişkenlerin (duyguları anlama, empati, bakış açısı alma ve toplum yanlısı davranış) sosyometri ile belirlenen arkadaşlık ilişkileri üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışmanın diğer amacı, bahsedilen sosyal bilişsel değişkenlerin akran grubunda sosyal statü (akran kabulü, popülerlik, akran reddi, vb.) üzerindeki etkisini araştırmaktır. Sosyal sinyallerin (örn., duygu ifadeleri) anlaşılmasındaki rolü ile ilişkili olarak sosyal bilişsel becerilerin, arkadaşlık ve akran ilişkileri üzerinde olumlu role sahip olacağı düşünülmüştür. İstanbul'da 5. sınıfa devam eden ve yaşları 9 ile 11 arasında değişen 196 katılımcı ile yürütülen araştırmanın bulgularına göre; i) duyguları anlayabilme, karşılıklı arkadaşlıklar kurabilmeyi ve en az bir arkadaş edinebilme üzerinde etkilidir; ii) benzer şekilde, empati seviyeleri yüksek olan çocuklar karşılıklı arkadaşlıklar geliştirebilmekte ve en az bir arkadaş edinerek akran grubunda yalnız kalmamaktadırlar; iii) bakış açısı alma becerisi, dengesiz ilişki tercihleri üzerinde etkisi bulunmaktadır: Diğerlerinin bakış açısını alamayanlar, kendilerini reddeden akranları arkadaş olarak seçerek dengesiz ilişki tercihlerinde bulunmaktadırlar, iv) toplum yanlısı davranışın arkadaş edinme ve akran grubunda sosyal statü üzerinde etkisi bulunmaktadır: özgeci yardım arkadaş edinmede ve 'seçeni reddetme' gibi dengesiz ilişki tercihinde bulunma üzerinde etkili iken, gözlemsiz ve faydacı yardım alt boyutlarının karşılıklı red ilişkileri kurma üzerinde etkisi bulunmaktadır. v) Akran grubunda sosyometri ile ölçülen akran kabulü, popülerlik ve olumlu sosyal statü değişkenlerini, sosyal bilişsel değişkenler arasından duyguları anlama becerisi ve tüm yardım alt boyutları yordamaktadır. vi) son olarak, hiç bir sosyal bilişsel değişkenin, akran grubunda olumsuz statüye sahip olma üzerinde etkisi bulunmamaktadır. Çalışmanın önemli katkılarından bazıları arkadaşlık ve akran ilişkilerinin karşılıklık sağlama ve tek yönlülük (asimetrik/dengesiz tercihler) bağlamında incelenmesidir. Arkadaşlık ilişkilerinde karşılık sağlama eğilimi orta çocukluk dönemi ile birlikte ortaya çıkmaktadır. Mevcut çalışma, bu dönemi konu alan araştırmalar ile ilgili boşluğu doldurmaktadır. Bulgular, sosyal bilişsel becerilerin akran ilişkilerinde karşılıklık sağlayabilme ve sağlayamama (tek yönlü ve dengesiz ilişkiler) üzerindeki etkilerini anlamaya yardımcıdır. Çalışmanın sonuçları, Crick ve Dodge'un (1994) Sosyal Bilgi İşleme modelinin önermelerine destek sağlamaktadır.

Özet (Çeviri)

This study examined the effect of social cognitive variables within the scope of social-emotional comprehension model (emotion understanding, empathy, social perspective taking and prosocial behavior) on friendship relations measured with sociometry. The other focus of the study was investigation of the role of social-emotional comprehension on peer relationships (i.e., peer acceptance, popularity, peer rejection). Due to their role in comprehension of social cues, social cognitive variables were expected to positively contribute to friendship and peer relations. Participants of the study consisted of 196 children aged between 9-11 and attending the 5th grade in Istanbul. The findings indicated that; i) emotion understanding has an effect on having reciprocated friendships and having at least one friend; ii) similarly, those children who have high levels of empathy are able to befriend at least one peer reciprocally, and thus, avoid of loneliness within the peer group; iii) perspective taking has an effect on non-reciprocated peer nominations: those who cannot take others' perspectives are prone to nominate those peers who reject them for friendship; iv) prosocial behaviors affect having reciprocal friends and social status in peer group: while altruistic helping has an impact on making friends and having unbalanced relationships such as 'rejecting the peer who accepts him/her', anonymous helping and utilitarian helping has an impact on having reciprocally rejecting relationships. v) Peer acceptance, popularity and positive social status are predicted by emotion understanding as well as each sub-scale of prosocial behavior among all the social cognitive variables, vi) finally, none of the study's social cognitive variables predicts having negative social status in peer group. Some important contributions are the exploration of friendship and peer relations in the context of bilateral and unilateral (asymmetrical and unbalanced) nominations. The tendency to provide reciprocity in friendships emerges in middle childhood particularly. The current study is supposed to fill in the gap due to a lack of friendship studies focusing on this age group. The study findings enable an understanding of the role of social cognition in having reciprocated friends or asymmetric and unbalanced peer relations. The findings provide partial support for the main proposals of the Social Information Processing model presented by Crick and Dodge (1994).

Benzer Tezler

  1. Tez No

    839150

    Otizm spektrum bozukluğu tanılı bireylerin erişkin dönemdeki prognozu prognoza etki eden faktörler ve günlük yaşam becerilerinin değerlendirilmesi

    Evaluation of prognosis prognostic factors and daily living skills of adult individuals diagnosed with autism spectrum disorder

    MÜJDAT ERARKADAŞ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikiyatriKocaeli Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞAHİKA GÜLEN ŞİŞMANLAR

  2. Tez No

    300537

    Mediating role of self-regulation between parenting, attachment, and adjustment in middle adolescence

    Orta ergenlikte özdenetim becerilerinin ebeveyn davranışları, bağlanma ve psikolojik uyum arasındaki aracı etkisi

    EMİNE TUNA ULAŞAN ÖZGÜLE

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2011

    PsikolojiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEBİ SÜMER

  3. Tez No

    633454

    Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri, sosyal medya bağımlılığı ve koşullu öz-değer arasındaki ilişki

    The relationship between attachment styles, social mediaaddiction and contingencies of self worth at university students

    MUSTAFA BAYRAKTAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEHER BALCI ÇELİK

  4. Tez No

    893211

    From childhood to adulthood: The effects of human-robot interactions on attitudes toward robots and other outgroups

    Çocukluktan yetişkinliğe: İnsan-robot etkileşimlerinin robotlara ve diğer dış gruplara karşı tutumlar üzerindeki etkileri

    AYŞE DOĞAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    PsikolojiSabancı Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ JUNKO KANERO

  5. Tez No

    413821

    Down Sendromlu bireylerin manevi bakımı ve bir model önerisi

    Spiritual care for people with Down Syndrome- proposal of a modal

    AYŞE BURCU GÖREN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    PsikolojiAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖZNUR ÖZDOĞAN

Geri Dön