Mediating role of self-regulation between parenting, attachment, and adjustment in middle adolescence
Orta ergenlikte özdenetim becerilerinin ebeveyn davranışları, bağlanma ve psikolojik uyum arasındaki aracı etkisi
- Tez No: 300537
- Danışmanlar: PROF. DR. NEBİ SÜMER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 332
Özet
Ergenlik çocukluktan yetişkinliğe geçişte kritik köprü dönemdir ve ergenin sağlıklı psikolojik gelişimi içsel ve dışsal kaynaklara ihtiyaç gösterir. Bireysel kaynaklar duygusal aile ortamı tarafından etkilenen özdenetim becerilerini içerir. Yakın duygusal aile ortamı, ebeveyn davranışları, ebeveynlerle kurulan güvenli bağlanma ve aile içinde ebeveynler arası çatışma gibi faktörlerden oluşur. Ancak, literatürde bu üç araştırma alanı birbirinden görece bağımsız olarak incelenmiş ve ergenlik dönemi boylamsal araştırmalarda genellikle ihmal edilmiştir. Bu boşluğu kısmen doldurmak için, duygusal aile ortamı, ergenlerin özdenetim becerileri ve psikososyal gelişimleri iki lisenin 1inci ve 2nci sınıf öğrencileri (N = 426), öğretmenleri (N = 353), anne (N = 187) ve babalarından (N = 175) toplanan veriler kullanılarak kesitsel ve boylamsal olarak incelenmiştir. Evlilik içi çatışma yaklaşımları (Davies & Cummings, 1994; Grych & Fincham, 1990), bağlanma (Bowlby, 1969; 1973) ve Kendini Belirleme Kuramları (KBK; Deci & Ryan, 1985) önermelerine dayanarak, sıcak-ilgili ve davranış denetimi yüksek ebeveynlik ve ebeveyne güvenli bağlanmanın ergenin denetim becerilerini olumlu olarak yordayacağı ve sağlıklı özdenetim süreçlerinin de ergenin başarılı psikososyal uyumuyla ilişkili olacağı öngörülmüştür. Diğer taraftan, reddedici, kıyas yapan ve psikolojik kontrol düzeyi yüksek ebeveyn davranışlarının ve yüksek düzeydeki evlilik içi çatışmanın ergenlerin denetim becerilerini olumsuz olarak yordayacağı ve aracı değişken olarak düşük özdenetim becerilerinin de ergenin uyumunun bozulması ile yakın ilişkili olacağı öngörülmüştür. Bunlara ek olarak evlilik içi çatışmanın ebeveyn davranışları üzerindeki ve ebeveyne güvenli bağlanmanın ergenin özdenetim becerileri üzerindeki etkileri boylamsal olarak incelenmiştir.Katılımcılar araştırmada yer alan temel değişkenlerin çoklu ölçümlerini doldurmuşlardır. Önerilen aracılı modeller yapısal eşitlik modeli (YEM) analizi kullanılarak sınanmıştır. Çalışmanın bulguları çoğunlukla duygusal aile içi ortamın ergenin özdenetim becerileri, sosyal uyumu ve arkadaşlık ilişkileri kalitesini doğrudan etkilediğini göstermiştir. Sonuçlar geçmiş çalışmalarla tutarlı olarak bağlanma kuramı, KBK ve evlilik içi çatışma yaklaşımlarının önerilerini destekler niteliktedir. Olumlu duygusal aile içi ortam sağlıklı ergen gelişimi ile olumlu ilişki göstermiştir. Ancak, olumsuz duygusal aile içi ortamın ergenin psikolojik gelişimi üzerinde olumsuz etkileri olduğu bulunmuştur. Yapılan ANCOVA analizi sonuçları ebeveynlere güvenli bağlanmanın ve arkadaşa bağlanmanın özdenetim süreçleri ile olumlu yönde ilgili olduğunu göstermiştir. Boylamsal YEM analizleri, evlilik içi çatışma ile ilişkili olarak ergenin dışsallaştıma sorunlarının uzun dönemde olumsuz ebeveynlik davranışlarını yordadığını göstermiştir. Buna ek olarak, ebeveynlere güvenli bağlanma uzun dönemde olumlu ebeveynlik davranışlarını pozitif, olumsuz olanları ise negatif yönde yordamıştır. Olumlu ebeveyn davranışları ise ergenin işlevsel özdenetim becerilerini olumlu olarak etkilerken olumsuz ebeveyn davranışları olumsuz özdenetim becerileri ile yüksek düzeyde ilişki göstermiştir. Bu çalışma duygusal aile içi ortamın ergen gelişimi üzerindeki etkilerinin anlaşılmasına katkı sağlamış ve sıcak ebeveyn ve arkadaş ilişkilerinin ergenin sağlıklı psikolojik uyumu için gerekli olduğunu göstermiştir.
Özet (Çeviri)
Adolescence is characterized as the transition period from childhood to adulthood and healthy adjustment invokes internal and external resources. The individual resources consist of the regulatory abilities, which are influenced by emotional family context. Emotional family context includes factors such as parenting, attachment quality to parents, and the level of marital conflict between parents. However, these three research areas have relatively remained separate from each other and the period of adolescence is mostly neglected in longitudinal research. In order to partially fill in this gap, both cross-sectional and longitudinal relationships between proximal family contextual factors, regulatory abilities and psychosocial adjustment of the adolescents were examined by collecting data from first and second grade students of two high schools (N = 426), their teachers (N = 353), and parents (N = 187 for mothers, N = 175 for fathers). In line with the propositions of the Attachment (Bowlby, 1969; 1973) and Self-Determination Theories (SDT; Deci & Ryan, 1985), and the frameworks within marital conflict literature (Davies & Cummings, 1994; Grych & Fincham, 1990), it was anticipated that parental warmth, behavioral control, and secure attachment to both parents would influence regulatory capacities of the adolescents positively, and healthy regulation processes would be related to successful psychosocial adjustment of the adolescents. On the other hand, parental rejection, comparing adolescents with others, psychological control, and marital conflict would predict low levels of regulatory abilities, and in turn, they would be associated with poor psychosocial adjustment. Similarly, the longitudinal effects of marital conflict on parenting and the effects of attachment quality to parents on regulatory development of the adolescents were also examined.Participants completed multiple measures of the major variables in the study. The structural equation modeling (SEM) analyses were used to test the proposed mediated models. The findings of the study mostly supported the direct effects of emotional family context on regulatory abilities of the adolescents, their problem behaviors, and the quality of the relationships with their peers. The results were generally consistent with the previous research in the Western cultures. Positive emotional family context variables were related with the healthy development, whereas negative ones were related with poor developmental outcomes. The results of covariance analyses also showed that attachment strength to parents and the quality of peer relationships were related with healthy regulatory processes of the adolescents. The longitudinal SEM analyses showed that externalization problems of the adolescents, which were associated with the marital conflict between parents, predicted higher levels of negative parenting in the long run. Additionally, secure attachment to parents predicted high levels of positive and low levels of negative parenting, all of which were associated with adolescents? high levels of positive regulatory capacities. This study contributed to the understanding of the effects of emotional family context on adolescent optimal development through time and showed that for a healthy adjustment, high-quality close relationships both with the family and the peers were required.
Benzer Tezler
- Okul öncesi dönemde sosyal yeterlik ve ebeveyn-çocuk sistemi
Social competence and parent-child system in early childhood
AHU ÖZTÜRK
- The mediating role of self-regulation on the relationship between parenting styles and problem behaviors among preschoolers
Ebeveynlik stilleri ile okul öncesi dönem çocuklarının problem davranışları arasındaki ilişkide öz düzenleme becerilerinin aracı rolü
KEVSER ÇELİKER CENGİZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimBoğaziçi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE GÜL METİNDOĞAN WISE
- 3-4 yaş çocuklarının öz düzenleme becerisinde beslemeye ilişkin ebeveynliğin rolü
The role of feeding parenting on the self regulation skills of 3-4 year old children
ŞIVGANUR KİRMAN GÜNGÖRER
- Anne tutumu ile çevrimiçi oyun bağımlılığı arasındaki ilişkide öz düzenlemenin aracı rolü
The mediating role of self-regulation on the relationship between maternal attitude and online game addiction
EMİNE DURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞAH BAŞOL
- Kendini Belirleme Kuramı temelinde ergenlikte destekleyici ebeveynlik, akademik ve sosyal uyum ve kendini belirleme düzeyi arasındaki ilişkilerin boylamsal olarak incelenmesi
A longitudinal study of the relationship between supportive parenting, social adjustment and self determination level among adolescents on the basis of self-determination theory
YELİZ KINDAP