Eski Türk dininin dinler tarihi metodolojisine göre değerlendirilmesi
The assessment of the old Turkish religion according to the methodology of history of religions
- Tez No: 866269
- Danışmanlar: PROF. DR. KONURALP ERCİLASUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 270
Özet
Eski Türk toplumları, İslam dininden önce birçok inancı ve dini benimsemişlerdir. Bunlar içerisinde Gök Tanrı inancı olarak nitelendirebileceğimiz inanç sistemi Türklerin kendi yaşayış ve uygulamalarından ortaya çıkmıştır. Gök Tanrı, genel hatlarıyla ezeli ve ebedi olarak algılanmakta olup Türkler arasında yegâne yaratıcı konumunda yer almaktadır. Bu bakımdan, kendisine tapınılan tek unsurdur. Eski Türk dini olan Gök Tanrı inancı içerisinde gelişim gösteren atalar kültü ve tabiat kuvvetlerine saygı da önemli bir yere sahiptir. Türk toplumları, konargöçer yaşam tarzları sebebiyle doğal yaşam içerisinde gerçekleşen tabiat olaylarıyla yakından bir ilişki içerisindedir. Söz konusu bu yakın ilişki doğada vuku bulan çeşitli olaylara yönelik korku ve saygı duygusunu da beraberinde getirmiştir. Nitekim, Türkler arasında tabiat kültlerine yönelik gerçekleştirilen ritüeller ve uygulamaların temelini de bu saygı duygusu oluşturmaktadır. Tarihi süreç içerisinde dünyanın muhtelif bölgelerinde yaşamını sürdüren toplumlar arasında birbirinden bağımsız olarak birçok dini düşünce kendini göstermiştir. Bu dini düşüncelerin tarih ilmine uygun bir şekilde değerlendirilmesi de dinler tarihi prensibinin temelini teşkil etmektedir. Din tarihçileri, dünya genelinde görülen söz konusu bu dini düşüncelerin açıklanması için şamanizm, totemizm, fetişizm/animizm, natürizm, politeizm, henoteizm, düalizm ve monoteizm gibi nazariyeler ileri sürmüştür. Bu nazariyeler ile eski Türk dini arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi de önem arz etmektedir. Bu çalışmada, eski Türk toplumları arasında kabul gören dini inancın dinler tarihi metodolojisine göre değerlendirilmesi ele alınacaktır. Türk toplumlarının dini inancı içerisinde yer alan ana unsurlar da çalışmanın kapsamına girmektedir. Din tarihçileri tarafından ileri sürülen çeşitli nazariyeler ve bunların eski Türk dini ile olan ilişkileri incelenen konuların temelini oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
Ancient Turkish communities adopted many beliefs and religions before Islam. Among these religions, the belief system that we can identify as the belief in Gök Tanrı (God of Sky) emerged from the lives and practices of these Turkish communities. Gök Tanrı (God of Sky) is loosely perceived as eternal and infinite as well as being the unique creator among the Turkish commuinities. In this respect, it is the only entity that is worshipped. The cult of ancestors and respect for the forces of nature, which developed within the ancient Turkish religion of Gök Tanrı (God of Sky), also have an important place. Turkish communities, due to their nomadic lifestyle, are in a close relationship with the natural events that take place in nature. This close relationship has led to a sense of fear and respect for various events in nature. As a matter of fact, this sense of respect forms the basis of the rituals and practices performed for nature cults among the Turkish commuinities. In the course of history, many religious ideas have emerged independently of each other among the societies living in various parts of the world. The evaluation of these religious ideas according to the science of history constitutes the basis of the principle of the history of religions. Historians of religion have put forward theories such as shamanism, totemism, fetishism/animism, naturalism, polytheism, henotheism, dualism and monotheism to explain these religious ideas observed throughout the world. It is also significant to evaluate the relationship between these theories and ancient Turkish religion. In this study, the religious beliefs recognized among ancient Turkish communities will be evaluated according to the methodology of the history of religions. The main elements of the religious beliefs of Turkish communities are also included within the scope of the study. Various theories put forward by historians of religion and their relations with ancient Turkish religion form the basis of the subjects examined.
Benzer Tezler
- Geleneksel Türk dininin İslam tasavvuf kültüründeki izleri
Traces of traditional Turkish religion in Islamic sufi culture
İNCİ ZEHRA GÖKDERE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinGaziantep ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDIMUHAMET MAMYTOV
- Lev Nikolayeviç Gumilev'in eserlerinde geleneksel Türk dini ile ilgili görüşleri
The views of Lev Nikolayeviç Gumilev about the traditional Turkish religion in his works
ZEHRA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HARUN GÜNGÖR
- Eski Türklerde din anlayışı ve Şamanizm
The religion in the old Turks and the Chamanism
YUSUF REHA ALP
- Sandıklı halk inanışları ve uygulamaları
Folk beliefs and their samples in Sandikli
TUĞRUL BALABAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Halk Bilimi (Folklor)Afyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ADİLE YILMAZ ANIL
- İslam sanatında 16.yüzyıla kadar Ulu Cami geleneği
The tradation of grand mosque in islamic art up to 16th century
GONCA PAPUCCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜL KARPUZ