İşgören performansını belirleyen faktörlerin etki düzeyleri: Bir ölçek geliştirme çalışması
Impact levels of factors determining employee performance: A scale development study
- Tez No: 867063
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SADIK ÖNCÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: İşgören Performansı, Bireysel Faktörler, Yönetsel/Örgütsel Faktörler, Çevresel Faktörler, Ölçek Geliştirme, Employee Performance, Individual Factors, Managerial/ Organizational Factors, Environmental Factors, Scale Development
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 229
Özet
İşgören performansı, işletmelerin başarısı için stratejik bir öneme sahiptir. Performansı yüksek işgörenler, işletmelerin verimlilik düzeylerinin artmasına, müşteri memnuniyetinin sağlanmasına ve işletme imajının güçlenmesine yardımcı olmaktadır. Bu durumun getirisi olarak işletmeler, rakiplerine karşı rekabet avantajı elde edebilmektedir. Dolayısıyla işletmelerin sürdürülebilir rekabet avantajı için işgören performansını etkin bir şekilde yönetmeleri ve geliştirmeleri gerekmektedir. İşgören performansını etkileyen faktörlerin tespit edilmesi işletmeye farklı alanlarda avantaj sağlayabilmektedir. Örneğin işletmelerin stratejik insan kaynakları yönetim sürecinde yetenek yönetimi ve gelişimi için önemli bir rehberlik sağlayabilmektedir. Diğer taraftan işgörenlerin performansını etkileyen faktörlerin anlaşılması işletmede işgöreni motive edecek stratejilerin geliştirilmesine de katkı sunabilecektir. Neticede bu tür adımlar işgörenin motivasyonunu artırabilecek ve örgütsel bağlılık duygusunu güçlendirebilecektir. Bu tür olumlu gelişmeler işgören performansını artırarak işletmelerin ürün ve hizmet kalitesini artırabilmektedir. Süreç sonucunda işinden memnun ve mutlu olan işgören işletmenin uzun vadeli planlarına ulaşabilmesi için daha büyük çaba sarf eder. Bu çalışma kapsamında işgören performansı üzerinde belirleyici olan faktörler araştırılarak etki düzeyleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Öncelikle işgören performansı üzerinde belirleyici olan faktörler alanyazını taranarak bireysel, yönetsel/örgütsel ve çevresel olarak ele alınmaya karar verilmiştir. Ardından işgören performansı üzerinde belirleyici olan faktörlerin alt boyutlarını tespit edebilmek için işgörenler ile mülakatlar yapılmış ve alanında uzman bilim insanlarının görüşüne başvurulmuştur. Mülakatlar ve uzman görüşlerinden elde edilen veriler Nvivo programı ile analiz edilmiştir. Bu nitel analiz sonucunda bireysel faktörler kişilik özellikleri, demografik özelikler, motivasyon, psikoloji/sağlık durumu, kendini geliştirme olarak beş ana alt boyut olarak ele alınmıştır. Yönetsel/örgütsel faktörler ise görev tanımları, yönetim tarzı/şekli, örgüt kültürü, motivasyon, mobbing, fiziksel/çalışma koşulları ve kariyer yönetimi olmak üzere yedi ana alt boyut olarak sınıflandırılmıştır. Son olarak çevresel faktörler ise aile, ekonomik gelişmeler, ulaşım/fiziki ve doğal çevre, rakipler/rekabet çevresi, yasal düzenlemeler, sosyo-kültürel çevre, teknolojik gelişmeler, siyasi çevre, müşteri tutum ve davranışları olmak üzere dokuz alt boyut olarak oluşturulmuştur. Oluşturulan bu alt boyutlar için toplam 195 soru hazırlanmıştır. Araştırma konusu kapsamında her bir soru ayrı ayrı bilim insanları tarafından ele alınmış ilk olarak 108 soruya indirilmiştir. Bir ölçek için soru sayısının fazla olacağı kanaatiyle yeniden ele alınmış ve 43 sorudan oluşan bir ölçek hazırlanmıştır. İlk pilot uygulama bu 43 sorudan oluşmuştur ve işgörenlere cevaplandırmaları için ulaştırılmıştır. İlk pilot uygulama sonucu 628 sağlıklı anket verisi ile açıklayıcı faktör analizi (AFA) yapılmış ve madde sayısı 20'ye indirilmiştir. Ancak bazı maddelerin birden fazla faktör altında yer aldığı görülmüş ve ikinci pilot yapılmaya karar verilmiştir. Araştırmanın ikinci pilot uygulaması 20 maddeden oluşmuştur ve 284 kişiye uygulanmıştır. Yapılan AFA ile ölçekte madde sayısı 14'e indirilmiştir. Ölçeğin ana uygulaması 14 maddeden oluşmuştur ve 1070 işgörene anket ulaştırılmıştır. Analizler sağlıklı 827 veri üzerinden yapılmıştır. Hem AFA hem de doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Analizlerde SPSS 25 ve AMOS 20 paket programları kullanılmıştır. Bütün araştırma sürecinde örneklem olarak Türkiye genelindeki tüm işgörenler hedef kitle olarak kabul edilmiş ve ölçek ülke genelinde uygulanmaya çalışılmıştır. Ölçeğin ana uygulaması sonucunda elde edilen veriler ile işgörenlerin çalıştıkları sektörlere ve iş alanlarına göre farklılık analizleri yapılmıştır. Hem kamu hem de özel sektörde görev yapan işgörenlerin performansları üzerinde yönetsel/örgütsel faktörlerin etkilerinin çok yüksek seviyede olduğu bulunmuştur. İş alanlarına göre (bankacılık, eğitim, turizm, ulaşım, sağlık vs) yapılan analizlerde de yönetsel/örgütsel faktörlerin etki düzeyleri çok yüksek olarak tespit edilmiştir. Cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu ve hizmet süresi gibi demografik değişkenlerde de yönetsel/örgütsel faktörlerin belirgin olarak ön planda olduğu anlaşılmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda işgören performansı üzerinde belirleyici olan faktörlerin etki düzeylerine göre yapılacak düzenlemede ilk sırayı yönetsel/örgütsel faktörlerin aldığı görülmüştür. Bireysel faktörlerin işgören performansı üzerinde etkisinin ikinci sırada yer alırken, çevresel faktörlerin etkisinin ise üçüncü sırada yer aldığı anlaşılmaktadır.
Özet (Çeviri)
Employee performance is crucial for the success of businesses. High-performing employees increase productivity levels, ensure customer satisfaction, and strengthen the business's image, providing a competitive advantage over competitors. Therefore, businesses must effectively manage and improve employee performance for sustainable competitive advantage.Identifying the factors that affect employee performance can provide advantages in various areas. For instance, it can offer essential guidance for talent management and development in the strategic human resources management process of enterprises. Additionally, comprehending the factors that influence employee performance can contribute to the development of strategies that will motivate employees. As a result, taking these steps can boost employee motivation and enhance their sense of commitment to the organization. These positive developments can improve the quality of products and services by increasing employee performance. When employees are satisfied and content with their job, they are more likely to work towards achieving the organization's long-term goals. This study investigates the determinants of employee performance and their impact levels. The factors influencing employee performance were reviewed in the literature and categorized as individual, managerial/organizational, and environmental. To determine the sub-dimensions of the determinants of employee performance, interviews were conducted with employees and expert scientists were consulted. The data obtained from interviews and expert opinions were analyzed using the Nvivo program. The analysis focused on individual factors, which were categorized into five main sub-dimensions: personality traits, demographic characteristics, motivation, psychology/health status, and self-development. The study classified managerial and organizational factors into seven sub-dimensions: job descriptions, management style and form, organizational culture, motivation, mobbing, physical and working conditions, and career management. Finally, the environmental factors are classified into nine sub-dimensions: family, economic development, transportation, physical and natural environment, competitors, legal regulations, socio-cultural environment, technological developments, political environment, and customer attitudes and behaviors. A total of 195 questions were initially prepared for the sub-dimensions related to the research topic. Each question was handled separately by scientists and reduced to 108 questions. However, considering that this number would be too high for a scale, a new scale consisting of 43 questions was prepared. The first pilot application included these 43 questions and was distributed to the employees for their responses. Following the first pilot application, an exploratory factor analysis (EFA) was conducted on survey data from 628 healthy participants, resulting in a reduction of the number of items from an initial 20 to 14. However, some items were found to be associated with more than one factor, leading to the decision to conduct a second pilot study. This second pilot study, consisting of 20 items, was administered to 284 participants. The study utilized a 14-item scale questionnaire which was distributed to 1070 employees. Analyses were conducted on 827 healthy participants using both exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA). The statistical software programs SPSS 25 and AMOS 20 were used for the analyses. The target group for the study was all employees in Turkey, and the scale was applied nationwide. The data obtained from the main application of the scale were analyzed based on the sectors and fields of work of the employees. The analysis revealed that the impact of managerial and organizational factors on the performance of employees in both public and private sectors was significant. The impact levels of managerial/organizational factors were found to be very high in the analyses conducted across various fields of work, including banking, education, tourism, transportation, and health. Additionally, managerial/organizational factors were found to be prominent in demographic variables such as gender, age, marital status, education level, and length of service. The analysis of the obtained data shows that managerial and organizational factors have the highest impact on employee performance. Individual factors have a secondary effect, while environmental factors have the least impact.
Benzer Tezler
- Yönetim dönüşüm sürecinde dijital olgunluk düzeyinin işgören performansı üzerindeki etkisi; üniversitelerde bir alan çalışması
The impact of digital maturity level on employee performance in management transformation processes: A field study i̇n universities
AYŞE BOZKURT
Doktora
Türkçe
2024
Bilgi ve Belge YönetimiHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiEnformatik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜNYAMİN YILDIZ
- Sağlık çalışanlarında stres ve iş doyumu; Sivas Numune Hastanesi örneği
Stress and job satisfaction in healthcare professionals; Sivas Sample Hospital example
ŞEVVAL ABBASOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sağlık Kurumları YönetimiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSağlık Kurumları Yöneticiliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAİM KARAGÖZ
- Kabin memurlarının iş tatmini ve iş performanslarının değerlendirilmesi, kalite fonksiyon yayılımı yönteminin uygulaması
Evaluation of cabin officers' job satisfaction and job performance application of quality function deployment method
BESTE ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeİstanbul Medeniyet Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞENUR ERDİL
- İşgören motivasyonununda algılanan stres düzeyinin ve stres yönetim tekniklerinin rolü-banka çalışanları üzerinde bir uygulama
The role of perceived stress level and stress management techniques on the motivation of employees an application on bank employees
GÖKNUR ERSARI
- İşletmelerde performans değerleme ve bir uygulama örneği
Performance appraisal in organizations and an example of aplication
FARUK KALAY