Travma yaşantısına sahı̇p bı̇reylerde kolektı̇f başa çıkma, travma sonrası değı̇şı̇m ve travma sonrası büyüme
Collective coping, post-traumatic change and post-traumatic growth in individuals with traumatic experiences
- Tez No: 867143
- Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET YAZICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Travma olarak adlandırılan yaşamı tehdit edici zorlayıcı deneyimler ağır bir yaralanma durumlarından cinsel saldırıya maruz kalmaya kadar farklı türlerde gözlenebilirler. Sarsıcı bir yaşam olayının doğrudan deneyimlenmesi yanında olaya tanık olmak veya öğrenmek de travmatik sonuçların ortaya çıkmasına yol açabilir. Travmatik bir yaşantıdan sonra başta travma sonrası stres bozukluğu olmak üzere çeşitli psikolojik belirtiler gözlenebilir. Genelde olumsuz sonuçlara yol açsa da bilimsel araştırmalar ve ampirik deneyimler travma sonrasında olumlu yönde bazı değişimlerin gözlenebileceğini ortaya koymaktadır. Bu durum genelde travma sonrası değişim kapsamı içinde ele alınmakta ve olumlu yöndeki değişim Travma Sonrası Büyüme (TSB) olarak adlandırılmaktadır. Travmatik deneyim sonrasında gözlenen stres bozukluğu veya büyüme bireyin kişisel ve çevresel özellikleri ile bağlantılıdır. Bu tür kaynakları güçlü olanlar daha çok büyüme eğilimi içinde olurken, zayıf kaynaklara sahip olanlarda stres bozukluğu belirtileri gözlenmektedir. Bu çalışmada temel olarak travma yaşantısına sahip bireylerde kolektif başa çıkma, travma sonrası değişim ve travma sonrası büyüme deneyimleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bunun yanında çalışmanın, travma yaşantısının yaygınlığının, travma yaşantısına sahip olma durumunun çeşitli değişkenler tarafından yordayıcılığının ve sıklıkla yaşanan travmatik olayların türünün araştırılması gibi alt amaçları da bulunmaktadır. İlişkisel tarama modeline uygun olarak tasarlanan bu çalışmanın araştırma grubu uygun örnekleme tekniği ile seçilmiştir (N=600, Kadın=415, Erkek=185). Katılımcılara çevrimiçi ortamda Kişisel Bilgi Formu, Yaygın Sarsıcı Olaylar Listesi, Kolektivist Başa Çıkma Stilleri Envanteri, Travma Sonrası Değişim Ölçeği ve TSB Ölçeği uygulanmıştır. Ortaya çıkan sonuçlar travmatik olayların bireyler arasında yaygın olarak gözlendiğini (%58,5) göstermektedir. Cinsiyet, ilerleyen yaş, düşük eğitim seviyesi, düşük ebeveyn eğitimi gibi faktörler travmatik yaşantılarla bağlantılı bulunmuştur. Sevilen birinin kaybı ya da hastalığı, özel bir insandan ayrılma, 14 yaş öncesinde gasp ya da fiziksel şiddete maruz kalma en sık gözlenen travma yaşantılardır. TSB, bazı kolektif Başa Çıkma Tarzları ile anlamlı düzeyde ilişkili bulunmuştur. Yaşanan travmanın türüne bağlı olarak TSB düzeyleri de farklılaşmaktadır. Buna ek olarak TSB düzeyinin cinsiyet ve medeni durum gibi bazı demografik değişkenlere bağlı olarak değişmediği tespit edilmiştir. Bu çalışmadan ortaya çıkan sonuçlar bazı araştırma sonuçları ile tutarlılık gösterirken bazılarından farklılaşmaktadır. Ortaya çıkan sonuçların önleyici ve geliştirici ruh sağlığı çalışmalarına katkı sağlayabileceği değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
Experiences referred to as trauma, which are life-threatening and challenging, can be observed in various forms ranging from severe injury situations to experiencing sexual assault. Besides directly experiencing a shocking life event, witnessing or learning about an event can also lead to the emergence of traumatic outcomes. After a traumatic experience, various psychological symptoms can be observed, primarily post-traumatic stress disorder. Although generally leading to negative outcomes, scientific research and empirical experiences indicate that some positive changes can be observed following trauma. This is generally considered within the scope of post-traumatic changes, and positive change is termed Post-Traumatic Growth (PTG). The observed post-traumatic stress disorder or growth following a traumatic experience is associated with the individual's personal and environmental characteristics. Those with strong resources tend to exhibit more growth tendencies, while individuals with weak resources tend to exhibit symptoms of stress disorder. The main aim of this study is to examine the relationships between collective coping, post-traumatic change, and posttraumatic growth (maturation) experiences in individuals with trauma experience. Additionally, the sub-goals of the study include investigating the prevalence of trauma experiences, predicting trauma experience by various variables, and exploring the types of frequently experienced traumatic events. This study, designed according to the relational screening model, selected its research group using appropriate sampling techniques (N=600, Female=415, Male=185). Participants were administered a Personal Information Form, a List of Common Traumatic Events, a Collective Coping Styles Inventory, a Post-Traumatic Change Scale, and a Post-Traumatic Growth Scale in an online environment. The results indicate that traumatic events are widely observed among individuals (58.5%). Factors such as gender, advancing age, low educational level, and low parental education are found to be associated with traumatic experiences. Loss of a loved one or their illness, separation from a loved one, experiencing robbery or physical violence before the age of 14 are the most frequently observed traumatic experiences. Post-Traumatic Growth (PTG) was found to be significantly associated with certain collective coping styles. PTG levels also vary depending on the type of trauma experienced. Additionally, it was found that PTG levels do not vary depending on some demographic variables such as gender and marital status. While some results from this study are consistent with previous research findings, others differ. It is considered that the results obtained from this study could contribute to preventive and developmental mental health efforts.
Benzer Tezler
- Psikolojik taciz; öğretim elemanlarına yönelik bir araştırma
Mobbing; a research on academicians
TUTKU SEÇKİN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
İşletmeGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JALE MİNİBAŞ POUSSARD
- Toplumsal travmaların izinde: 2000 sonrası Türk sinemasında gayrimüslim anlatıları
Tracing the social traumas: Non-muslim peoples representation in Turkish cinema after 2000
BAGER GÜLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL KIREL
- Posttraumatic growth and core bereavement in grieving individuals: Examining the five stages of grief
Kayıp yaşantısı olan bireylerde travma sonrası gelişim ve temel yas unsurları: Yasın beş aşamasının incelenmesi
SAMET BAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
PsikolojiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRE ŞENOL DURAK
- Travma yaşantısına sahip üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım arama davranışlarıyla ilişkili faktörler
Factors associated with behaviors of university students experienced trauma toward seeking psychological help
MÜNEVVER ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET YAZICI
- Travma yaşantısı olan bireylerde travma sonrası bilişlerin, travmaya bağlı suçluluğun ve kontrol odağının obsesif-kompulsif bozukluk belirtileri üzerindeki yordayıcı etkisi
The predictor effects of the post-traumatic cognitions, trauma-related guilt and locus of control on obsessive-compulsive disorder symptomology in individuals with trauma experience
GİZEM DOĞRU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. SEDAT IŞIKLI