Bulaşma kirlenme kaygısı ve kontrol etme düzeyinin dikkat yanlılıkları ile olan ilişkisinin çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesi: Bir göz izleme çalışması
Investigation of the relationship between contamination anxiety and checking level with attentional bias in the context of various variables: An eye tracking study
- Tez No: 867472
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜJGAN İNÖZÜ MERMERKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Obsesif Kompulsif Bozukluğun (OKB) etiyolojisinde çeşitli yanlılıkların rol oynadığı bilinmektedir. Bilişsel modeller, OKB'nin yorumlama yanlılıkları, bellek yanlılıkları ve dikkat yanlılıklarından etkilendiğini belirtmektedir. Geçmişte OKB'de dikkat yanlılıklarının doğasını anlamak amacıyla yürütülmüş çalışmalar tepki süresi paradigmalarını kullanmıştır. Bu çalışmalarda tutarsız bulgular elde edilmiştir. Göz izleme teknolojisi tepki süresi paradigmalarının kısıtlılıklarını gidermesi yönüyle dikkat yanlılıklarını incelemede umut vericidir. Bu çalışma kapsamında da OKB'nin belirti alt türleri olan bulaşma kirlenme ve kontrol etme belirti düzeyi yüksek ve düşük olan üniversite öğrencilerinde dikkat yanlılıklarının nasıl farklılaştığının incelenmesi ve obsesif inanışlar, tiksinme yatkınlığı ve duyarlılığı, bellek ve bilişe güvenle ilişkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikle göz izleme ölçümünde kullanılacak görsellerin seçimi gerçekleştirilmiştir. Pilot çalışma ile ilgili görseller test edilmiştir. Tarama çalışması (n=774) ile ana çalışmaya katılacak bulaşma kirlenme kaygı düzeyi yüksek (n=10) ve düşük (n=10) katılımcılar ile kontrol etme düzeyi yüksek (n=10) ve düşük (n=10) katılımcılar belirlenmiştir. Bulaşma kirlenme koşulunda yer alan katılımcılar tiksinme-nötr ve tehdit-nötr görsel çiftlerine maruz kalırken; kontrol etme koşulunda yer alan katılımcılar kontrol etme-nötr ve tehdit-nötr görsel çiftlerine maruz kalmıştır. Görsellere baktıkları süreçte ilk hangi görsel türüne baktıkları ve ne hızda baktıkları (yöneltme yanlılığı), ilk bakışlarının ne kadar sürdüğü (dikkati geç çekme yanlılığı), toplam kaç kez ve ne kadar süre ile baktıkları (sürdürme yanlılığı) ile ilgili ölçümler göz izleme cihazı aracılığıyla toplanmıştır. Sonuç olarak, bu çalışma bulaşma kirlenme kaygısı yüksek grubun tehdit görsellerine daha hızlı, daha az sayıda ve daha kısa süre baktığını; kontrol etme kaygısı yüksek grubun ise kontrol etme görsellerine daha hızlı ve daha uzun süre baktığını, tehdit görsellerine ise sadece daha uzun süre baktığını ve son olarak kontrol etme düzeyi düşük grubun tehdit görsellerine daha uzun süre baktığını göstermiştir. Elde edilen bulgular alanyazın kapsamında tartışılmış, çalışmanın önemi, kısıtlılıkları, gelecek çalışmalara önerileri ve tezin klinik doğurguları değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Various biases play a role in the etiology of Obsessive-Compulsive Disorder (OCD). Cognitive models indicate that OCD is influenced by interpretation bias, memory bias and attentional bias. Studies conducted in the past to understand the nature of attentional biases in OCD have used reaction time paradigms and obtained inconsistent findings. Eye-tracking technology is promising in investigating attentional bias by overcoming the limitations of reaction time paradigms. This study aimed to examine how attentional biases differ in university students with high and low levels of contamination fear and checking symptoms, which are subtypes of OCD. In addition, it was aimed to evaluate the relationships between obsessive beliefs, disgust propensity and sensitivity, memory and cognitive confidence with attentional bias. For this purpose, the selection of images to be used in eye-tracking measurement was first carried out. The images were tested in the pilot study. In the screening study (n=774), participants with high (n=10) and low (n=10) levels of contamination fear and participants with high (n=10) and low (n=10) levels of checking were identified to participate in the main study. Participants in the contamination fear condition were exposed to disgust-neutral and threat-neutral image pairs; while participants in the checking condition were exposed to checking-neutral and threat-neutral image pairs. Measures were collected through eye-tracking device regarding which type of image they first looked at and speed of initial fixation (vigilance bias), how long their first gaze lasted (disengagement bias), how many times and for how long they looked at the images (maintenance bias). As a result, this study showed that the high contamination fear group looked faster, fewer times, and for a shorter duration at threat images; whereas the high checking group looked faster and for a longer duration at checking images, and looked at threat images for a longer duration compared to neutral images. All findings were discussed within the scope of the literature. The importance of the study, its limitations, recommendations for future studies, and clinical implications of the thesis were evaluated.
Benzer Tezler
- Teknolojik süreçlerin klinik psikoloji uygulamasına yansıması: Üniversite öğrencilerinde bulaşma/kirlenme kaygısının azaltılmasında sanal gerçeklik ile maruz bırakma, yaşantısal ve imgesel maruz bırakmanın rolünün karşılaştırılması
The reflection of application of technological processes in clinical psychology: Comparison of the roles of virtual reality, in vivo and imaginal exposure in reducing fear of contamination in university students
ELİF ÜZÜMCÜ
Doktora
Türkçe
2023
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜJGAN İNÖZÜ MERMERKAYA
- Automatic avoidance tendency from contamination-related stimuli
Bulaşma/kirlenme ile alakalı uyaranlardan kaçınma eğilimi
EMRE YILDIRIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. İLKE SİNE EGECİ
- Zihinsel bulaşma, dindarlık, kendini affetme, suçluluk ve düşünce eylem kaynaşmasının obsesif kompulsif bozukluk semptomlarıyla ilişkisinin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinde deneysel bir çalışma
The examination of the relationship of mental contamination, religiosity, self-forgiveness, guilt and thought-action fusion with obsessive compulsive disorder symptoms: An experimental study in the university students
İLGÜN BİLEKLİ
- Bireylerin işe bağımlılık düzeylerinin obsesif kompulsif belirtiler ve obsesif inançlar ile olan ilişkisinin incelenmesi
Investigation of relationship between workaholism and obsessive compulsive symptoms, obsessive beliefs
MERVE MUTLUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL ERYILMAZ
- An analysis of the role of disgust in five moral domains with relation to gender, religiosity, right - left politics, obsessive beliefs, and cleaning compulsions
Tiksinme duygusunun beş ahlaki boyut üzerindeki rolü ve kişilerin cinsiyet, dindarlık, sağ sol siyasi yönelim, obsesif inanç ve temizlenme kompulsif eğilimleri değişkenleri ile analizi
DİLARA FATMA ALCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
PsikolojiDoğuş ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. C. EKİN EREMSOY