Na't-ı Nevlânâ icra incelemesi (Bekir Sıdkı Sezgin ve Kâni Karaca örneği)
Na't-ı Mevlânâ performance review (Example of Bekir Sıdkı Sezgin and Kani Karaca)
- Tez No: 867748
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA TAHİR ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 317
Özet
İslam tarihi boyunca, Hz. Peygamber sevgisini ve O'na âidiyeti kültürel alandan istifâde ile ifâde etmek, öncelikli bir anlatım sanatı olarak tercih edilmiştir. Bu ifâdenin tanımı olarak zikredilen Na't -edebiyat ve resim gibi muhtelif türlerde eser neşredilmesinin yanısıra- müzik disiplini içerisinde de üretim konusu olmuş ve son dönem yaklaşımına göre 'Câmi-Tekke' olarak ikiye ayrılan 'Dinî Müzik' başlığının altında her iki alan için ortak bir form olarak tasnîf edilmiştir. ''Na 't-ı Mevlânâ'' ise bu başlık altında vücûd bulsa da 'Mukâbele-i Şerif' için özel olarak bestelenen ve 'mektep eser' hüviyeti kazanan 'Âyin-i Şerîf' formunun başına ilâve edilerek Türk Müziği'nin en yetkin formlarından birinin tamamlayıcısı olabilme özelliğini elde etmiştir. Güftesi Hz. Mevlânâ'ya, bestesi Itrî'ye atfedilen ve bu çalışmaya konu olan ''Na't-ı Mevlânâ'' özellikle Türk Müzik tarihinde önemli bir yer kazanmıştır. Zîra, Sultan Veled ve Ulu Arif Çelebi'nin Mevlevilik tarîkini kurumsallaştırması ile gelişen âyin düşüncesi XV. yüzyılda Pir Hasan Çelebi ile 'Âyin-i Şerîf' formunu şekillendirmiş, XVII. yüzyıl sonları XVIII. yüzyıl başlarında Abdülhâlim Çelebi veya Bostan II. Çelebi zamanında ise merkezî bir tavsiyeyi müteâkib Itrî'nin eserinin eklenmesiyle son hâlini almıştır. Mevlevîlik XV. yüzyıl itibârıyla Osmanlı coğrafyasında güçlü bir yapılanma becerisine sahip olarak sanatsal üretimi, eğitimi ve kültürel yayılımı düzenlemiştir. 'Âyin-i Şerîf' formunda Na't bölümü için -besteli/bestesiz başka besteler de icra ediliyorken- genel kabul ile tercih ediliyor olması, bu eserin müzik tarihindeki yerini göstermektedir. Bu çalışma, Itrî'ye ait 'Na't-ı Mevlânâ' eserinin ses kayıt örneği olarak elimizdeki en iyi örnekleri kabul edilen Bekir Sıdkı Sezgin ve Kâni Karaca icralarını ele almaktadır. Türk Mûsikîsi icralarıyla çok özel yere sahip olan bu iki ismin Na't-ı Mevlânâ icraları, birim zaman üzerinden ulaşılabilen en küçük nüansa kadar nota yazısına aktarılmıştır. İcralardaki benzerlik ve farklılıklar ses ve süre özellikleri bağlamında değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Throughout Islamic history, expressing love for Prophet Muhammad and belonging to him through cultural means has been preferred as a primary form of artistic expression. This expression, known as Na't, has not only been manifested in various genres such as literature and painting but has also become a subject of production within the discipline of music. According to the recent approach, under the title of“Religious Music,”which is divided into“Mosque”and“Tekke,”Na't has been classified as a common form for both areas. Although“Na't-ı Mevlânâ”falls under this title, it has gained the ability to complement one of the most accomplished forms of Turkish music by being added to the beginning of the“Âyin-i Şerîf,”which is specially composed for“Mukâbele-i Şerif”and acquires the status of a“referance work.”The“Na't-ı Mevlânâ,”attributed to the lyrics of Hz. Mevlânâ and the composition of Itrî, has gained significant importance in Turkish music history, especially due to its association with this work. The concept of the ritual, which developed with Sultan Veled and Ulu Arif Çelebi's institutionalization of the Mevlevi Order, took shape in the 15th century with Pir Hasan Çelebi's“Âyin-i Şerîf.”Towards the end of the 17th century and the beginning of the 18th century, it took its final form with the addition of Itrî's work following a central recommendation, possibly during the time of Abdülhâlim Çelebi or Bostan II. Çelebi. Mevlevism, from the 15th century onwards, demonstrated a strong organizational ability in the Ottoman territories, constructing artistic production, education, and cultural dissemination. The preference for the Na't section in the“Âyin-i Şerîf”form, amidst other compositions being performed, indicates the significance of this work in music history. This study focuses on the performances of Bekir Sıdkı Sezgin and Kâni Karaca, which are considered as the best examples of the recording of Itrî's“Na't-ı Mevlânâ.”These two figures, who hold a special place in Turkish Music performances, have meticulously transcribed every nuance of their performances into musical notation. The similarities and differences in their performances have been evaluated in terms of sound and timing characteristics.
Benzer Tezler
- Nâbî'nin Türkçe Dîvânı'ndaki ilk na't (Dil içi çeviri-tahlil)
The first praise poem of Nabi's Turkish divan (Intralingual translation-assay)
AYŞE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Fatih Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Manzum no: 779'da bulunan 'Mecmû'a-i Müntahab-ı Na't-ı Şerîf' adlı Mecmû'a, 1b-69a varaklar arası (Transkripsiyonlu metin-inceleme)
Fatih Millet Library û' Mecmuna-i Müntahab-i Na't-i Şerîf in the Ali Emîrî ' Manzum no: 779 mecmua, 1b-69a varaklar (Transcipted text-examination)
YASEMİN GÖKKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ARSLAN
- Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'nde TSE: EN : İSO 9001:2000 kalite yönetim sistemi uygulaması
TSE: EN: İSO 9001:2000 quality mangement system application in Kahramanmaraş Sütçü İmam University Research and Application Hospital
CANAN GAMZE BAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ADNAN ÇELİK
- Âsâr-ı Kemâl'deki Şerh-i Esmâ'-i Hüsnâ, Esmâ'-i Nebî ve Na't-ı Enbiyâ(İnceleme-transkripsiyonlu metin)
Âsâr-i Kemâl's Asma al-Husna, Asma an-Nabiyy and Nat an-Nebiyy sections (Analyse-text)
YASİN KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. HAMİT DİKMEN
- Divan üstadı M. Fuzûlî'nin 'Kasîde Der Na't-ı Hazret-i Nebevî'si üzerine yazılmış 'Su Kasidesi' oratoryosunun (Besteci Pike Akhundova) incelenmesi
Analysis of the oratorio 'Su Kasi̇desi̇' (Composed by Pike Akhundova) written on 'Kasîde Der Na't-i Hazret-i̇ Nebevî' by the master of Divan M. Fuzûlî
GAMAR AGHAZADA