Tire Yeşil Zaviye: Köken ve işlev
Tire Yeşil Zaviye: Origin and function
- Tez No: 867870
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜLÜN DEĞİRMENCİ TURAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Tire Yeşil Zaviye, İzmir'in Tire ilçesine bağlı Cumhuriyet Mahallesi'nde, kentin ticari dokusunun batısında ve kuzeyden güneye doğru hafif eğimle yükselen bir alanda yer almaktadır. İnşa kitabesi bulunmayan yapı, II. Murad döneminde (1421-1451) Halil Yahşi Bey tarafından zaviye olarak inşa ettirilmiştir. Halil Yahşi Bey'in H. 845/M. 1441 tarihli Arapça vakfiyesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü arşivinde 586 numaralı Mücedded Anadolu Sani adlı vakfiye defterinin 211. sayfa ve 205. sırasında kayıtlıdır. Ege bölgesinin önemli bir ticaret yerleşimi olan Tire, XIV. ve XV. yüzyıllarda Batı Anadolu'nun refah seviyesi yüksek ve gelişmiş bir kenti olarak ön plana çıkarken, bu dönemden itibaren sahip olduğu kültürel zenginliğiyle de bölgenin ilim merkezi haline gelmiştir. Siyasi ve ekonomik güce sahip olan kentin ileri gelenleri Tire'nin mimari gelişiminde önemli bir role sahip olmuştur. Halil Yahşi Bey'in de aralarında bulunduğu bu kişiler, bir yandan sanatçıları ve âlimleri maddi ve manevi yönden desteklerken, bir yandan da Yeşil Zaviye gibi kamusal yapılar inşa ettirmiştir. Tüm bu sebepler kenti, özellikle XVII. yüzyıldan itibaren seyyahların uğrak noktası haline getirmiştir. Başta Evliya Çelebi olmak üzere bazı seyyahlar tuttukları kayıtlarda kentin XV. yüzyıldaki durumuna ışık tutan bilgiler aktarmıştır. Tez konumuz olan ve özgün adı bilinmeyen yapı ilk olarak Evliya Çelebi tarafından Cami-i Yeşil İmaret olarak adlandırılmış ve önceden Mevlevîhâne olarak kullanılırken, bölgede cami bulunmamasından dolayı camiye dönüştürülmüş bir yapı olarak tanıtılmıştır. Tez çalışmamızda Tire Yeşil Zaviye; planı, mimarisi, süsleme özellikleri, geçirdiği onarımlar ve işlevi bakımından ele alınmış, benzerlik taşıyan çağdaş yapılarla ve dönemin farklı türde eserleriyle karşılaştırılarak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Tire Yeşil Zaviye is located in Cumhuriyet Quarter of Tire district of Izmir, west of the commercial fabric of the city and on an area rising with a slight slope from north to south. The building, which has no construction inscription, was built as a zawiyah by Halil Yahşi Bey during the reign of Murad II (1421-1451). Halil Yahşi Bey's Arabic foundation dated H. 845/M. 1441 is recorded in the archive of the General Directorate of Foundations on page 211 and row 205 of the foundation book titled Mücedded Anadolu Sani numbered 586. Tire, an important trade settlement of the Aegean region, came to the forefront as a prosperous and developed city of Western Anatolia in the XIVth and XVth centuries, and became the scientific center of the region with its cultural richness since this period. The notables of the city, who had political and economic power, played an important role in the architectural development of Tire. These people, including Halil Yahşi Bey, supported artists and scholars financially and morally, while also building public buildings such as the Yeşil Zaviye. All these reasons made the city a popular destination for travelers, especially from the seventeenth century onwards. Some travelers, especially Evliya Çelebi, provided information shedding light on the city's situation in the XVth century in their records. The building, which is the subject of our thesis and whose original name is unknown, was first named as Cami-i Yeşil İmaret by Evliya Çelebi and introduced as a building that was previously used as a Mevlevîhâne and converted into a mosque due to the lack of mosques in the region. In our thesis, Tire Yeşil Zaviye is discussed in terms of its plan, architecture, ornamentation, repairs and function, and evaluated by comparing it with similar contemporary buildings and different types of works of the period.
Benzer Tezler
- Tire Necippaşa Kütüphanesi'ndeki Mesnevî-i Şerîf ile Te'vîlât-ı Ehli's-Sünne adlı yazmaların tezhip bakımından incelenmesi
The research of Mesnevi-i Şerif and Te'vîlat-ı Ehli's-Sünne inscriptions in Tire Necippaşa Library in view of tezhip arts
EMİNE BARDAKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DinDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HAKKI ÖNKAL
- Tire Necip Paşa Kütüphanasi'nde bulunan İbn-i Sina'ya ait Kitab-üş Şifa ve İbn-i Kasım'a ait Ravzul Ahyar isimli yazmalardaki tezhiplerin Türk sanatı tarihi açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ESİN GÜRTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
El SanatlarıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR DENİZ
- Sürdürülebilir arazi yönetiminin kentsel ölçekte irdelenmesi: İzmir Tire örneği
Scrutinize of sustainable land management at the urban scale: The example of İzmir Tire
NAZİF GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeodezi ve FotogrametriKonya Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ERTAŞ