Ankara'daki huzurevlerinde vardiyalı çalışan personelde kronotip özelliklerinin; sosyal jetlag durumu, uyku kalitesi ve mesleki yorgunluk ile ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between chronotype characteristics, social jetlag, sleep quality and occupational fatigue in shift workers in nursing homes in Ankara
- Tez No: 868093
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN HASDE
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Gülhane Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Sağlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Amaç: Bu çalışma, Ankara'daki kamu huzurevlerinde dönüşümlü vardiya sistemiyle çalışan yaşlı bakım personelinde kronotip özelliklerinin; sosyal jetlag düzeyi, uyku kalitesi ve mesleki yorgunluk düzeyi üzerine etkisini değerlendirilmek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte tasarlanmış bu araştırma 14 Kasım 2023-04 Ocak 2024 tarihleri arasında yürütülmüş ve çalışmaya toplam 310 kişi katılmıştır. Katılım oranı %90,1'dir. Araştırmada uygulanan veri toplama formu 5 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmacı tarafından oluşturulmuş anket formu, ikinci bölümde Sabahçıl Akşamcıl Anketi (SAA), üçüncü bölümde her vardiyadaki sosyal jetlag düzeylerini ayrı ayrı belirlemek için sorular, dördüncü bölümde her vardiya için ayrı ayrı Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ), beşinci bölümde Mesleki Yorgunluk Tükenmişlik Toparlanma Ölçeği (MYTTÖ) yer almaktadır. Veri analizinde SPSS 25.0 paket programı ve R istatistik programı aracılığıyla, değişken türü ve verilerin dağılımına göre Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi, Friedman testi, Spearman korelasyon testi ve lojistik regresyon analizi yapılmıştır. Bulgular: Katılımcıların %22,6'sı sabahçıl tipte, %71,3'ünün ara tipte, %6,1'inin akşamcıl tiptedir. Analizlerde; sosyal jetlagı arttıran, uyku kalitesini düşüren ve mesleki yorgunluğu arttıran birçok faktör saptamıştır. Yapılan lojistik regresyon analizi sonucunda akşamcıl tipteki katılımcıların sabahçıl tipteki katılımcılara göre, daha fazla sosyal jetlag yaşadığı, daha kötü uyku kalitesine sahip olduğu, daha yüksek düzeyde akut ve kronik yorgunluk yaşadığı görülmüştür. Sonuç: Çalışmamızda katılımcılarda yüksek sosyal jetlag düzeyleri, yüksek kötü uyku kalitesi oranları, düşük-orta kronik yorgunluk, orta-yüksek akut yorgunluk ve düşük-orta toparlanma saptanmıştır. Kronotipin sosyal jetlag, uyku kalitesi ve mesleki yorgunluk üzerinde etkisi olduğu saptanmıştır. Kronotipe göre vardiya düzenlemelerinin, çalışanların yapacakları davranışsal değişikliklerin ve işyerinde yapılabilecek çeşitli düzenlemelerin personelin sosyal jetlag düzeyini, uyku kalitesini ve mesleki yorgunluk düzeyini iyileştireceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Aim: This study aimed to investigate the effects of chronotype characteristics on social jetlag level, sleep quality, and occupational fatigue level in elderly care personnel working in rotating shifts in public nursing homes in Ankara. Materials and Methods: This cross-sectional study was conducted between November 14, 2023, and January 4, 2024, and a total of 310 participants were included. The participation rate was 90.1%. The data collection form used in the study consisted of 5 sections. The first section included a researcher-developed questionnaire form, the second section included the Morningness-Eveningness Questionnaire (MEQ), the third section included questions to determine the social jetlag levels for each shift separately, the fourth section included the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) for each shift separately, and the fifth section included the Occupational Fatigue Exhaustion Recovery Scale (OFER). For data analysis, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test, Wilcoxon Signed-Rank Test, Friedman test, Spearman correlation test, and logistic regression analysis were performed using the SPSS 25.0 package program and the R statistics program, depending on the variable type and distribution of the data. Results: 22.6% of the participants were morning type, 71.3% were intermediate type and 6.1% were evening type. Analyses revealed several factors that increased social jetlag, decreased sleep quality and increased occupational fatigue. As a result of the logistic regression analysis, it was observed that the participants in the evening type experienced more social jetlag, had worse sleep quality, and experienced higher levels of acute and chronic fatigue than the participants in the morning type. Conclusion: In our study, high levels of social jetlag, high rates of poor sleep quality, low moderate chronic fatigue, moderate high acute fatigue, and low-moderate recovery were found in the participants. Chronotype was found to have an effect on social jetlag, sleep quality, and occupational fatigue. It is thought that shift scheduling, behavioral changes for employees, and various workplace adjustments according to chronotype will improve the social jetlag level, sleep quality, and occupational fatigue level of personnel.
Benzer Tezler
- Yaşlı bakım alanında çalışan personelin yaşlılara yönelik tutumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Ankara örneği
Determination of the factors affecting the attitudes of care staff towards elders in elderly care field: Ankara sample
MEHMET GÖKDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sosyal HizmetlerAnkara ÜniversitesiSosyal Hizmetler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE SEZEN SERPEN
- Yaşlılık çağı depresyonu ve hafif bilişsel bozukluğu olan hastalarda öznel bellek yakınmaları ile nesnel bellek bozuklukları arasındaki ilişkinin araştırılması
Investigation of correlations between subjective memory complaints and objective memory deficits in the elderly whom diagnosed with old age depression and mild cognitive disorder
BERKER DUMAN
- Ankara'daki kuru temizleme atölyeleri yerleşim düzenlerinin çalışanların iş verimliliğine etkileri
The Effects of arrangements of dry-cleaning units on work efficiency of workers in Ankara
FATMA ARPACI
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Ev EkonomisiAnkara ÜniversitesiEv Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VELİTTİN KALINKARA
- Ankara'daki endüstri meslek ve teknik liselerinde eğitim araç ve malzemelerinin kullanımı hakkında araştırma
Research on using education tools and equipment in industrial vocational high schools and technical high schools Ankara
İBRAHİM KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMakine Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KURTULUŞ BORAN
- Ankara'daki ziyaret yerlerinin halk bilimi bakımından değerlendirilmesi
The Assesment of visiting sites in Ankara from the folklore point of view
İBRAHİM ETHEM ARIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ YAKICI