Geri Dön

Ergenlik döneminde siber zorbalık ile ilişkili bilişsel, duygusal ve sosyal faktörlerin boylamsal olarak incelenmesi

A longitudinal study of cognitive, emotional, and social factors related to cyberbullying in adolescence

PDF İndir

  1. Tez No: 868120
  2. Yazar: BURAK AKDENİZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYSUN DOĞAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Siber zorbalık yapma, siber kurban olma, ergenlik, risk faktörleri ve koruyucu faktörler, Ekolojik Sistemler Kuramı, Cyberbullying, cyber victimization, adolescence, risk factors and protective factors, Ecological Systems Theory
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 306

Özet

Bu tez çalışmasında, ergenlere ilişkin bilişsel, duygusal ve sosyal faktörler ile siber zorbalık yapma ve siber kurban olma arasındaki ilişkilerin boylamsal olarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Siber zorbalık yapma ve siber kurban olma ile ilişkili faktörler Ekolojik Sistemler Kuramı çerçevesinde, birey, aile, akran ve okul bağlamlarında incelenmiştir. Çalışma kapsamında, katılımcılardan bir yıl arayla iki kez ölçüm alınmıştır. Birinci zaman çalışmasının örneklemini, Türkiye'nin 54 farklı ilindeki 125 farklı okulda (62 ortaokul, 63 lise) 5.-11. sınıf arasında öğrenim gören 3912 ergen ve anneleri oluşturmaktadır. Ergenlerin %54.8'i kız (n = 1770), %45.2'si ise erkektir (n = 1770). İkinci zaman çalışması ise, birinci zaman çalışmasına katılmış olan 2314 ergen (%54.1'i kız; %45.9'u erkek) ve anneleri ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma kapsamında, ergenlerden Demografik Bilgi Formu, Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri II, Çocuklar için Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği, Minnesota Yönetici İşlevler Ölçeği, Ebeveyn Kabul ve Red Ölçeği, Ebeveynin Davranışsal Kontrolü Ölçeği, Psikolojik Kontrol Ölçeği, Akran Kabulü-Reddi Ölçeği - Çocuk Formu, Çocuk ve Ergenler için Okula Bağlanma Ölçeği ve Okula Uyum Ölçeği aracılığıyla veriler toplanmıştır. Ayrıca, annelerden demografik bilgiler toplanmıştır. Çalışmanın kesitsel bulgularına göre; ergenlerde son üç ay içerisinde en az bir kez siber zorbalık yapma yaygınlığının %43.17, siber kurban olma yaygınlığının ise %49.41 olduğu gözlenmiştir. Erkeklerin siber zorbalık yapma ve siber kurban olma oranlarının kızlardan; lise öğrencilerinin siber zorbalık yapma ve siber kurban olma oranlarının ise ortaokul öğrencilerinden daha yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca, çalışmadaki bireye, aileye, akranlara ve okula ilişkin faktörlerin siber zorbalık yapma ve siber kurban olma ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Çalışmanın boylamsal bulgularına göre; ergenlerin siber zorbalık yapma ve siber kurban olma durumlarının bir yıl sonrasında da kararlı şekilde devam ettiği bulunmuştur. Ayrıca, ergenlerin siber zorbalık yapmaları bir yıl sonrasında siber kurban olma risklerini arttırırken; ergenlerin siber kurban olmaları bir yıl sonrasında siber zorbalık yapma olasılıklarını arttırmıştır. Siber zorbalık rolleri arasındaki ilişkilerde okul düzeyi ve cinsiyete göre farklılıklar olduğu gözlenmiştir. Yapısal eşitlik modeli sonuçları, aileye, akranlara ve okula ilişkin faktörler ile ergenlerin bir yıl sonraki siber zorbalık yapmaları ve siber kurban olmaları arasında doğrudan ve dolaylı ilişkiler olduğunu ve bu ilişkilerin cinsiyet ve okul düzeyine göre farklılaştığını göstermektedir. Çalışma bulgularının ulusal ve uluslararası alanyazına katkı sunması ve siber zorbalığı önleyici müdahale çalışmalara ışık tutması beklenmektedir.

Özet (Çeviri)

This thesis aims to investigate the longitudinal relationships between cognitive, emotional, and social factors related to adolescents' cyberbullying and cyber victimization. Factors associated with cyberbullying and cyber victimization are examined within the framework of Ecological Systems Theory, encompassing individual, family, peer, and school contexts. In the study, measures were taken from participants twice with a one-year interval. The first wave of the study included 3912 adolescents and their mothers from 125 different schools (62 middle schools, 63 high schools) across 54 different provinces in Turkey, ranging from grades 5 to 11. Of the adolescents, 54.8% were female (n = 1770), and 45.2% were male (n = 1770). The second wave included 2314 adolescents and their mothers who also had participated in the first wave. Data were collected from adolescents using the Demographic Information Form, Revised Cyberbullying Inventory II, Children's Cognitive Emotion Regulation Scale, Minnesota Executive Function Scale, Parental Acceptance-Rejection Scale, Parental Behavioral Control Scale, Psychological Control Scale, Peer Acceptance-Rejection Scale - Child Form, and School Attachment Scale for Children and Adolescents. Also, demographic information was collected from the mothers. The analyses of the study were conducted using IBM SPSS 24 and IBM AMOS 24. According to the cross-sectional findings of the study, it was observed that the prevalence of engaging in cyberbullying perpetration at least once in the past three months was 43.17% among adolescents, while the prevalence of being a cyberbullying victim was 49.41%. It was found that the rates of cyberbullying and cyber victimization were higher among males compared to females and among high school students compared to middle school students. Additionally, it was determined that the factors related to individual, family, peers, and school used in the study were associated with cyberbullying and cyber victimization. According to the longitudinal findings of the study, it was found that adolescents' cyberbullying and cyber victimization roles continued one year later. Furthermore, adolescents' engagement in cyberbullying perpetration increased their risk of being cyberbullying victims one year later, while adolescents' victimization increased their likelihood of engaging in cyberbullying perpetration one year later. Differences in cyberbullying roles were observed based on school level and gender. The results of the structural equation model indicate direct and indirect relationships between factors related to family, peers, and school and adolescents' engagement in cyberbullying perpetration and cyber victimization one year later, and these relationships vary by gender and school level. It is expected that the findings of the study will contribute to the national and international literature and shed light on preventive efforts against cyberbullying.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    666072

    Lise öğrencilerindeki psikolojik belirtilerin sosyal medya kullanım bozukluğu ve siber zorbalık ile ilişkisi

    The relationship of high school students psychological symptoms with social media use disorder and cyber bullying

    HİLAL ÇOBANOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimTrabzon Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FATMA ALTUN

  2. Tez No

    942397

    Akran zorbalığını önleme programının ortaokul öğrencilerinde akran zorbalığına etkisinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi

    Examination of the effect of peer bullying prevention program on peer bullying among secondary school students according to various

    GÖKHAN TURGUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Eğitim ve ÖğretimHitit Üniversitesi

    Adli Bilimler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FARUK GÖKMEŞE

    ÖĞR. GÖR. NESLİHAN NUR PEHLİVAN

  3. Tez No

    587248

    Sosyal paylaşım sitelerini kimliğini gizleyerek (anonim) kullanan ortaokul öğrencilerinin psikolojik yaşantıları

    Psychological experiences of secondary school students who use social networking sites by hiding their identities (ananymously)

    ALPER AKBAYRAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RAMAZAN AKDOĞAN

  4. Tez No

    722991

    Pandemi döneminde ergenlerde görünen stres semptomlarının siber zorbalık ve anne-baba stilleri ile ilişkisi

    The relation between stress symptoms and cyberbullying and parenting styles of adolescents during the pandemic period

    CEMRE DİRİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Psikolojiİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sağlığı Bilim Dalı

    PROF. DR. ZEYNEP ŞİMŞEK

  5. Tez No

    965191

    Ergenlerde akran zorbalığının öz şefkat ve prososyal davranış açısından yordanması

    Prediction of peer bullying in adolescents in terms of self compassion and prosocial behavior

    RASİM UZUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Eğitim ve ÖğretimAlanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞE SİBEL BİÇER

Geri Dön