Türkçe sözdizimsel yapıda görsel dünya paradigması üzerine bir çözümleme
The visual world paradigm analysis in Turkish syntactic structure
- Tez No: 868385
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İPEK PINAR UZUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Sözdizimsel yapı ve sözdizimsel uzaklık kavramları, alanyazında uzun yıllardır tartışılan bir konu olma niteliği taşımaktadır. Sözdizimsel yapıyı temel alarak yapılan araştırmaların temel odak noktasını hiyerarşi oluştururken sözdizimsel uzaklığı temel alan çalışmalar ise tümcedeki ilişkili birimler arasındaki uzaklığı dikkate almaktadır (O'Grady, 2003; Makuuchi, 2009; Hsu ve Chen, 2013). Türkçe üzerinde hiyerarşiyi konu alan psikodilbilimsel teknikler kullanılarak gerçekleştirilen çalışmalar bulunmasına karşın (Kırkıcı, 2004; Aydın ve Cedden, 2010; Kaya, 2012) hem hiyerarşi hem de uzaklığın birarada incelendiği deneysel çalışmalarda eksiklikler gözlemlenmiştir. Bu çerçevede, bu çalışmada sözdizimsel yapı ve sözdizimsel uzaklık kavramları psikodilbilimsel tekniklerden biri olan ve son yıllarda sıklıkla tercih edilen Görsel Dünya Paradigması yönteminin kullanıldığı süreç-içi bir araştırma olma niteliği taşımaktadır. Sözdizimsel yapı kavramı alt bileşenlerinden olan hiyerarşi ve çizgisellik içeren tümce yapıları ile sözdizimsel uzaklığı oluşturan uzun ve kısa tümce yapıları GDP tekniği çerçevesinde gerçekleştirilen göz izleme deneylerinde anadili Türkçe ve sağlıklı 57 katılımcıya sunulmuştur. Göz izleme verilerinden elde edilen bulgular, iki temel bileşen arasında etkileşim olduğunu göstermektedir. Özellikle, tümce içindeki bağımlı birimler arasındaki uzaklığın artmasının ilgili görsele bakma süresinde gecikme olarak yansıdığı görülmüştür. Dolayısıyla, tümce işlemleme sırasında sözdizimsel uzaklık ana etkisinin belirgin bir fark oluşturduğunu söylemek mümkündür.
Özet (Çeviri)
The concepts of syntactic structure and syntactic distance have been discussed in the literature for many years. Studies based on syntactic structure focus on hierarchy, while studies based on syntactic distance consider the distance between related units in the sentence (O'Grady, 2003; Makuuchi, 2009; Hsu ve Chen, 2013). Although there are studies on hierarchy in Turkish using psycholinguistic techniques (Kırkıcı, 2004; Aydın ve Cedden, 2010; Kaya, 2012), there is a lack of experimental studies in which both hierarchy and distance are examined together. In this framework, the present study is an on-line processing study in which the concepts of syntactic structure and syntactic distance are investigated using the Visual World Paradigm method, which is one of the psycholinguistic techniques that have been widely used in recent years. In the eye-tracking experiments conducted within the framework of the Visual World Paradigm, the subcomponents of the syntactic structure concept, namely, sentence structures containing hierarchy and linearity, and long and short sentence structures constituting syntactic distance, were presented to 57 native Turkish and healthy participants. Findings from eye-tracking data suggest an interaction between the two core components. In particular, it was observed that the increase in the distance between the dependent units in the sentence was reflected as a delay in the duration of fixation at the relevant visual. Therefore, it is possible to say that the main effect of syntactic distance makes a significant difference during sentence processing.
Benzer Tezler
- Çeviribilimde çevirilemezlik: Çevirilemezlik kavramının çoklu durum çalışmalarında görünürlüğü
Untranslatability in translation studies: The visibility of the concept of untranslatability through multicase studies
GÖKMEN GEZER
Doktora
Türkçe
2020
Mütercim-TercümanlıkSakarya ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLYAS ÖZTÜRK
- The verbal functional domain in the Denizli dialect of Turkish
Türkçe'nin Denizli ağzı'ndaki işlevsel eylem bölgesi
YAĞMUR SAĞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE HAMİDE ASLI GÖKSEL
- Koza'dan Ahlat Ağacı'na Nuri Bilge Ceylan sinemasının dilsel dönüşümü
The linguistic transformation in the cinema of Nuri Bilge Ceylan from 'The Cacoon' to 'The Wild Pear Tree'
SEDA TANUS
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıErciyes ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK MEDİN
- Phonological and morphological aspects of lexicalized fingerspelling in Turkish sign language (TİD)
Türk işaret dilinde harfli işaretlerin birimbilimsel ve biçimbilimsel özellikleri
SÜLEYMAN SABRİ TAŞÇI
- +{DAn} durum biçimbirimi (Yükleyenlerin üye yapısı ve anlamsal rolleri)
+{DAn} case morpheme (Argument structure and semantic roles of predicators)
NAZMİ ALAN
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN BOZ