Geri Dön

Türkçe sözdizimsel yapıda görsel dünya paradigması üzerine bir çözümleme

The visual world paradigm analysis in Turkish syntactic structure

  1. Tez No: 868385
  2. Yazar: SELİN ÇALIŞKAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. İPEK PINAR UZUN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 148

Özet

Sözdizimsel yapı ve sözdizimsel uzaklık kavramları, alanyazında uzun yıllardır tartışılan bir konu olma niteliği taşımaktadır. Sözdizimsel yapıyı temel alarak yapılan araştırmaların temel odak noktasını hiyerarşi oluştururken sözdizimsel uzaklığı temel alan çalışmalar ise tümcedeki ilişkili birimler arasındaki uzaklığı dikkate almaktadır (O'Grady, 2003; Makuuchi, 2009; Hsu ve Chen, 2013). Türkçe üzerinde hiyerarşiyi konu alan psikodilbilimsel teknikler kullanılarak gerçekleştirilen çalışmalar bulunmasına karşın (Kırkıcı, 2004; Aydın ve Cedden, 2010; Kaya, 2012) hem hiyerarşi hem de uzaklığın birarada incelendiği deneysel çalışmalarda eksiklikler gözlemlenmiştir. Bu çerçevede, bu çalışmada sözdizimsel yapı ve sözdizimsel uzaklık kavramları psikodilbilimsel tekniklerden biri olan ve son yıllarda sıklıkla tercih edilen Görsel Dünya Paradigması yönteminin kullanıldığı süreç-içi bir araştırma olma niteliği taşımaktadır. Sözdizimsel yapı kavramı alt bileşenlerinden olan hiyerarşi ve çizgisellik içeren tümce yapıları ile sözdizimsel uzaklığı oluşturan uzun ve kısa tümce yapıları GDP tekniği çerçevesinde gerçekleştirilen göz izleme deneylerinde anadili Türkçe ve sağlıklı 57 katılımcıya sunulmuştur. Göz izleme verilerinden elde edilen bulgular, iki temel bileşen arasında etkileşim olduğunu göstermektedir. Özellikle, tümce içindeki bağımlı birimler arasındaki uzaklığın artmasının ilgili görsele bakma süresinde gecikme olarak yansıdığı görülmüştür. Dolayısıyla, tümce işlemleme sırasında sözdizimsel uzaklık ana etkisinin belirgin bir fark oluşturduğunu söylemek mümkündür.

Özet (Çeviri)

The concepts of syntactic structure and syntactic distance have been discussed in the literature for many years. Studies based on syntactic structure focus on hierarchy, while studies based on syntactic distance consider the distance between related units in the sentence (O'Grady, 2003; Makuuchi, 2009; Hsu ve Chen, 2013). Although there are studies on hierarchy in Turkish using psycholinguistic techniques (Kırkıcı, 2004; Aydın ve Cedden, 2010; Kaya, 2012), there is a lack of experimental studies in which both hierarchy and distance are examined together. In this framework, the present study is an on-line processing study in which the concepts of syntactic structure and syntactic distance are investigated using the Visual World Paradigm method, which is one of the psycholinguistic techniques that have been widely used in recent years. In the eye-tracking experiments conducted within the framework of the Visual World Paradigm, the subcomponents of the syntactic structure concept, namely, sentence structures containing hierarchy and linearity, and long and short sentence structures constituting syntactic distance, were presented to 57 native Turkish and healthy participants. Findings from eye-tracking data suggest an interaction between the two core components. In particular, it was observed that the increase in the distance between the dependent units in the sentence was reflected as a delay in the duration of fixation at the relevant visual. Therefore, it is possible to say that the main effect of syntactic distance makes a significant difference during sentence processing.

Benzer Tezler

  1. Çeviribilimde çevirilemezlik: Çevirilemezlik kavramının çoklu durum çalışmalarında görünürlüğü

    Untranslatability in translation studies: The visibility of the concept of untranslatability through multicase studies

    GÖKMEN GEZER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Mütercim-TercümanlıkSakarya Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLYAS ÖZTÜRK

  2. The verbal functional domain in the Denizli dialect of Turkish

    Türkçe'nin Denizli ağzı'ndaki işlevsel eylem bölgesi

    YAĞMUR SAĞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    DilbilimBoğaziçi Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞE HAMİDE ASLI GÖKSEL

  3. Koza'dan Ahlat Ağacı'na Nuri Bilge Ceylan sinemasının dilsel dönüşümü

    The linguistic transformation in the cinema of Nuri Bilge Ceylan from 'The Cacoon' to 'The Wild Pear Tree'

    SEDA TANUS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Sahne ve Görüntü SanatlarıErciyes Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BURAK MEDİN

  4. Phonological and morphological aspects of lexicalized fingerspelling in Turkish sign language (TİD)

    Türk işaret dilinde harfli işaretlerin birimbilimsel ve biçimbilimsel özellikleri

    SÜLEYMAN SABRİ TAŞÇI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2012

    DilbilimBoğaziçi Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ASLI GÖKSEL

  5. +{DAn} durum biçimbirimi (Yükleyenlerin üye yapısı ve anlamsal rolleri)

    +{DAn} case morpheme (Argument structure and semantic roles of predicators)

    NAZMİ ALAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN BOZ