Nurettin Topçu'nun din anlayışı, ahlâkî-manevî değerler ve tasavvufî hayat ile ilgili görüşleri üzerine psikolojik bir araştırma
A psychological research on Nurettin Topçu's views on religion, ethical-spiritual values, and mystic life
- Tez No: 869943
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN KAYIKLIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Psikoloji, Religion, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 208
Özet
Tarihi süreçte yaşamış önemli şahsiyetleri anlamanın, insanların hayat çizgilerini belirlemede etkili olduğu düşünülmektedir. Bir ruh ve gönül adamı olan Nurettin Topçu da Anadolu topraklarında yetişmiş inanç, irade, düşünce ve hareket bileşimini oluşturarak iz bırakmış önemli şahsiyetlerdendir. Buradan hareketle bu araştırmada, insanın kurtuluşunu dinî, ahlâkî ve manevî değerlerin yükselişinde gören Topçu'yu, yazdığı eserlerden yola çıkarak psikolojik açıdan anlamaya ve yorumlamaya çalışmak amaçlanmıştır. Bu kapsamda bir yandan eserlerinde din, ahlâk, değer ve tasavvuf ile ilgili ortaya koyduğu görüşleri psikolojik perspektiften ele alınırken, bir yandan da bizzat kendisinin yaşamış olduğu dinsel değişim incelenmiştir. Topçu, Türk-İslâm düşünce dünyasında önemli olan şahsiyetlerden biri olmasına rağmen ağırlıklı olarak felsefî ve sosyolojik yönü araştırılmış, psikolojik yönünün ise çok fazla ele alınmadığı fark edilmiştir. Bu sebeple onun dinî ve tasavvufî düşüncelerini, ahlâkî değerlere bakışını anlamanın, dinî ve psikolojik kavramları ele alış biçimini yorumlamanın, çizdiği ideal insan modelinin ne olduğu ve nasıl ulaşılması gerektiğini bilmenin en iyi yolu, eserlerinin içerik analizini yapmaktır. Onun çok sayıdaki eseri uygun bir veri kaynağı olmaktadır. Nitel araştırma yöntemiyle yapılan bu çalışmada araştırma soruları oluşturulmuş ve bunlara cevaplar aranmış, görüşme, doküman ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde fenomenolojik bir yaklaşım sergilenmiştir. Psikolojik bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde, Topçu, eserlerinde dinî ve ahlâkî değerleri benimsemiş, şahsiyetini olgunlaştırmış ideal bir insanın nasıl olması gerektiğini ayrıntılarıyla açıklamaktadır. Aşkın bir dinî tecrübeyi model olarak gözler önüne sermekte, dinin özellikle tecrübe boyutuna vurgu yapmaktadır. Ahlâkî ve manevî değerleri ise insana kişisel farkındalık sağlayan, onun değişim potansiyelini kolaylaştıran bir unsur olarak ele almaktadır. Hemen her psikolojik kavramı iman ile ilişkilendirmekte ve tasavvufu Allah'a ulaşmada basamak olarak görmektedir. Topçu'nun Fransa'ya gitmeden önce başlayan anlamlandırma ihtiyacı ve hakikat arayışı, Fransa yıllarında da mistisizm merakı ile devam etmiştir. Fransa'dan döndükten sonra yaşadığı toplumda dinin anlaşılması ve uygulanması ile ilgili yanlışlıkların onu rahatsız ettiği yazılarında hissedilmektedir. Onun daha ulvî bir dinî hayat arzu etmesi, arayış içinde olması ve aklındaki sorulara cevap araması, tasavvufu benimsemesine ve içsel olarak dinî yoğunluğunun artmasına yani dinsel değişimine işaret etmektedir. Topçu, içinde yaşadığı topluma karşı sorumluluk duygusu taşıdığından kendi dinsel değişimini yeterli görmeyerek toplumun hatta insanlığın da olumlu yönde değişimini ve kurtuluşunu arzu etmektedir.
Özet (Çeviri)
It is thought that understanding important figures lived throughout history is effective in determining people's life. Nurettin Topçu, a man of spirit and heart, is one of the important figures who grew up in Anatolia and left his mark in history by creating a combination of belief, will, thought and action. So, this research aims to try to understand and interpret Topçu, who sees human salvation in the rise of religious, moral and spiritual values, from a psychological perspective, based on the works he wrote. In this context, while his views on religion, morality, values and Sufism in his works were discussed from a psychological perspective, on the other hand, his own religious conversion was examined. Although Topçu is one of the important figures in the Turkish-Islamic world of thought, it has been noticed that his philosophical and sociological aspects have been mainly researched, but his psychological aspect has not been discussed much. For this reason, the best way to understand his religious and mystical thoughts, his views of moral values, to interpret his religious and psychological concepts, and to know his ideal human model is to analyze the content of his works. His numerous works provide a suitable data source. In this study conducted with qualitative research method, research questions were created and answers were sought, and interview, document and content analysis techniques were used. A phenomenological approach was used in data analysis. When evaluated from a psychological perspective, Topçu explains in detail in his works what an ideal person who has adopted religious and moral values and matured his personality should be like. He reveals a transcendent religious experience as a model and emphasizes the experience dimension of religion. He sees moral and spiritual values as an instrument that provides people a personal awareness and facilitates their potential for change. He associates almost every psychological concept with faith and sees Sufism as a step in reaching God. His need for meaning and his search for truth, which began before he went to France, continued with his interest in mysticism during his youth in France. It can be felt in his writings that after he returned from France, he was disturbed by the inaccuracies regarding the understanding of religion in the society he lived in. His desire for a more sublime religious life, his search for answers to the questions in his mind, indicate his adoption of sufism and an increase in his internal religious intensity, that is, his religious conversion. Since Topçu has a sense of responsibility towards the society he lives in, he does not see his own religious conversion as sufficient and desires the positive change and salvation of the society he lives in and even humanity.
Benzer Tezler
- Nurettin Topçu'nun eğitim ve kültüre ilişkin görüşleri
The views of Nurettin Topçu about education and culture
İHSAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimNiğde Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. REMZİ KILIÇ
- Nurettin Topçu'nun ideal insan anlayışı
Nurettin Topçu's ideal human understanding
ESRA UĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KAMİL CİHAN
- Nurettin Topçu'nun eğitim anlayışının felsefi yaklaşımlar açısından bir değerlendirmesi
An evaluation of nurettin topçu's educational approach in terms of philosophical approaches
ALPER USLUKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NECMETTİN TAN
- Nurettin Topçu'da medeniyet tasavvurunun tahlili
The analysis of civilization conception by Nurettin Topçu
RİFAT TÜRKARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
FelsefeDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH TOKTAŞ
- Nurettin Topçu'nun din, ahlâk ve siyâset anlayışı
Understanding of Nurettin Topcu about religion- ethic and politic
ELİF PINARCIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SIDDIK KORKMAZ