Türkçe-İngilizce ikidilli ortamlarda düzenek değiştirme işleyişi
The code-switching mechanism in Turkish-English bilingual environments
- Tez No: 871618
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLEK PEÇENEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Türkçe-İngilizce düzenek değiştirme, Taban Dil Çerçeve Modeli, ikidillilik, dilbilgisi, dilbilim, Turkish-English code-switching, Matrix Language Framework Model, bilingualism, grammar, linguistics
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yabancı Dil Öğretimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 275
Özet
Küreselleşme ile artan insan etkileşimleri, sosyal medya kullanımı ve göç olgusu, farklı kültürler arasında zengin etkileşimlere yol açmaktadır. Bu çalışma, İngilizcenin anadil olarak konuşulduğu ülkelerde yaşayan nitelikli Türk göçmenlerin dil kullanımlarını özellikle Türkçe-İngilizce düzenek değiştirme örüntülerini, düzenek değiştirme nedenlerini ve bireysel farkındalıkları incelemektedir. Aynı söylem içinde iki dilin karıştırılması görüngüsüne düzenek değiştirme adı verilir.“Bu tümceye Türkçe başlayıp then I can continue in English”(Bu tümceye Türkçe başlayıp daha sonra İngilizce devam edebilirim) ya da“Bu çok controversial bir konu”(Bu çok tartışmalı bir konu) gibi bir sözceler düzenek değiştirmeye örnek olarak verilebilir. Araştırma, Myers-Scotton'ın (1993) Taban Dil Çerçeve Modeli temelinde, dilbilgisel yapılar ve söylem içindeki iki dilin karışımı üzerine yoğunlaşmaktadır. Bir durum çalışması olarak tasarlanan bu araştırma, ABD, Avustralya, İngiltere ve Kanada'da ikamet eden 38 Türk göçmenin doğal konuşmalarının ses kayıtlarından elde edilen sözlü bütünce üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, tümcelerarası ve tümce içi düzenek değiştirme ayrımındaki belirsizlikler ele alınmış ve sözlü bütüncelerde özellikle içe yerleşen dil tanımlanmasına yönelik yeni ölçütler geliştirilmiştir. Bu ölçütler, araştırmacılara daha tutarlı düzenek değiştirme çözümlemeleri yapma imkânı sunarak, Myers-Scotton'ın modeline önemli bir katkı sağlamaktadır. Bulgularımız, Türkçe-İngilizce düzenek değiştirme örüntülerinin dilbilgisel ve tipolojik olarak çözümlemesini sunmakta, taban dilin Türkçe olduğu durumlarda yapısal öğelerin Türkçeden geldiğini ortaya koymaktadır. Sözce öğelerine ayrılarak yapılan incelemede düzenek değiştirme örüntülerinin en fazla özne konumunda gerçekleştiği tespit edilmiştir. Sözcükbirimsel olarak incelendiğinde ise en sık adcıllarda düzenek değiştirildiği görülmüştür. Araştırmamız dil değiştirme nedenleri ve ikidilli bireylerin bu süreçteki farkındalıklarını incelerken, toplumsal ve bağlamsal etmenlerin düzenek değiştirme örüntülerini nasıl çeşitlendirdiğini de göstermiştir. Çalışmamız ikidillilik ve dil değiştirme işleyişlerinin anlaşılması açısından önemli katkılar sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Increasing human interactions with globalization, the use of social media, and the phenomenon of migration lead to rich interactions between different cultures. This study examines the language use of qualified Turkish immigrants living in countries where English is spoken as a mother tongue, especially the patterns of Turkish-English code-switching, the reasons for code-switching, and individual awareness. The phenomenon of mixing two languages in the same utterance is called code-switching. Examples of code-switching utterances would be“Bu tümceye Türkçe başlayıp then I can continue in English”(I can start this sentence in Turkish and then I can continue in English) ya da“Bu çok controversial bir konu”(This is a very controversial issue). Based on Myers-Scotton's (1993) Matrix Language Framework Model, the research focuses on grammatical structures and the mixing of two languages in discourse. Designed as a case study, this research is based on the spoken corpus of 38 Turkish immigrants living in the USA, Australia, the UK, and Canada for at least five years and whose natural speech was obtained from audio recordings. In this study, the ambiguities in the distinction between intersentential and intrasentential code-switching are addressed and new criteria are developed for the identification of intrasentential language in spoken corpora. These criteria provide an important contribution to Myers-Scotton's model by enabling researchers to make a more consistent analysis of code-switching. Our findings provide a grammatical and typological analysis of Turkish-English code-switching patterns and reveal that structural elements come from Turkish as the matrix language. The analysis made by dividing into lexical items found that the most frequent pattern of code-switching occurred in the subject position. When analyzed lexically, it was seen that nominals were most frequently switched. While examining the reasons for code-switching and the awareness of bilinguals in this process, our study also showed how social and contextual factors diversify the switching patterns. Our study makes important contributions to the understanding of bilingualism and code-switching processes.
Benzer Tezler
- The mind's eye in your creative hands: The role of hand gestures and mental imagery in creative thinking
Yaratıcı ellerinizdeki zihnin gözü: El jestlerinin ve zihinsel imgelemin yaratıcı düşünmedeki rolü
GYULTEN SHABAN HYUSEIN
- Türkçe-İngilizce konuşan ikidilli bireylerin her iki dildeki duygu sözcüklerini görsel sözcük tanıma yöntemi ile algılamaları üzerine psikodilbilimsel inceleme
A psycholinguistic investigation of Turkish-English bilinguals' perception of emotion words in their two languages through visual word recognition method
FİLİZ MERGEN
Doktora
Türkçe
2016
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiGenel Dilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLMİRA KURUOĞLU
- Student-initiated questions in English as a medium of instruction classrooms in a Turkish higher education setting
Bir Türk yüksek öğretim kurumunda İngilizce'nin öğretim dili olarak kullanıldığı sınıflarda öğrenci başlatımlı sorular
DERYA DURAN
Doktora
İngilizce
2017
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiYabancı Dil Olarak İngilizce Öğretimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OLCAY SERT
- Understanding gesture-speech interaction through the lens of gestures' self-oriented functions: Gesture production and speech disfluency
Jest-konuşma etkileşimine jestlerin kişiye dönük fonksiyonları üzerinden bakış: Jest üretimi ve konuşma akışındaki bozulmalar
BURCU ARSLAN
- Görsel iletişim ortamlarında iki dilli tipografik sorunları ve uygulama çalışmaları
Bilingual typographic problems and application studies in visual communication environments
MARYAM MONIRIFAR
Doktora
Türkçe
2018
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
PROF. NAMIK KEMAL SARIKAVAK