Amateur music performances as the right to the city
Kent hakkı olarak amatör müzik performansları
- Tez No: 872033
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP GONCA İNCEDERE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
Amatör bir kemancı olarak, kendi deneyimlerimden yola çıkıp yürüttüğüm bu araştırma müzik ekosisteminde amatör müziği tartışmayı ve kent hakkını (the right to the city) amatör müzik performansları zemininde savunmayı hedeflemektedir. Literatür taraması, dijital anket uygulaması, alan araştırması ve katılımcı gözlem, yarı yapılandırılmış görüşmeler ve resmî dilekçelerle kamu kurumlarından bilgi talebi tezin kullandığı yöntemlerdir. Çalışmanın coğrafi odağı İstanbul ilidir. Dijital anket uygulaması buradaki konserlerde gerçekleştirmiştir. Müzik eğitim faaliyetleri konusundaki veriler ise İstanbul'daki kırk yerel yönetim birimi ve halk eğitim merkezlerinden edinilmiştir. Amatörlüğün yeterince tartışılmadan muğlak bırakılması ve kavramı idealize etme eğilimleri konunun akademik yazında ihmâl edildiğini düşündürtmektedir. Tez konusu kapsamında ilgili literatürdeki temel eksiklik amatörlük kavramına ilişkin nitelikli ve yeterli bir tartışmanın yapılmamış olması ve amatör tanımlamasının spordan sanata birçok metinde kapsamı belirsiz şekilde kullanılmasıdır. Ayrıca yapılan araştırmalarda amatör faaliyetlerin kişisel, sosyal ve siyasi yönlerine odaklanılırken müzikal değeri ve müzik ekosistemindeki yeri öne çıkarılmamaktadır. Bu konuda akademik metinlerin yanı sıra sözlükler ve ulusal ve uluslararası mevzuatın da incelenmesi hem durumu tespiti yapmak hem de ileriye dönük hedefler belirlemek açısından anlamlı olmaktadır. Amatörlük üzerine yapılan tartışmalar hem bazı sınırlılıklara hem de sınırsızlıklara sahiptir. Müzikle kurulan amatör ilişkiyi tanımlamak mümkün değilken ancak tartışmak ve tarif etmeyi hedeflemek gerçekçi olmaktadır. Sevgi ve ciddiyet gibi kavramların öne çıkması ve kişinin motivasyonunun belirleyici olması amatörlük tartışmaların zorlayıcı bir unsurdur. Kişilerin amatörlük hakkında farkındalığa sahip olması ve bilinçli şekilde bu şekilde kendilerini tanımlıyor olmaları gerekmektedir. Amatör, profesyonel gibi tanımlar birbirlerini var eden ve insanlık tarihi göz önüne alındığında çiçeği burnunda kavramlardır. Bu sebeple tarihi anekdotlar üzerinde bunları kullanmak sağlıklı sonuçlar vermemektedir. Ayrıca kişilerin amatörlüğü bir yana müzik topluluklarını tanımlamak çok daha zordur. Çünkü her üye için grubun anlamı farklıdır. Bunların ötesinde amatör-profesyonel ifadelerinin eksikliğinden doğan“amatör ruh”kavramı da kullanılmaktadır ancak kapsamı henüz tartışılmamıştır.“Leisure zaman”ve“performans”çalışmaları amatörlüğü anlamaya yardımcı olurken, amatör müziğin müzik ekosistemindeki tamamlayıcılığı ve amatör müzik deneyiminin önündeki engeller de değerlendirilmektedir. Leisure zamanda performe edilen, toplum tarafından değerli görülen, hem ilgili uğraşın kişi tarafından tercih edildiği hem de ilerleme yönü ve hızı konusunda da serbestliğe sahip olunan, istikrarlı çaba ve/veya eğitim gerektirdiğinden ciddiyet atfedilen, kişisel tatmin sağlayarak insana statü kazandıran faaliyetler amatörlük kapsamında değerlendirilmektedir. Ancak amatörlük ve profesyonelliğin, faaliyetlerin kendisinden ziyade icracılarının koşulları ve motivasyonlarıyla alakalı olduğu anlaşılmaktadır. Bilinç, beklenti ve sunum amatörlük ve performansın kesişim noktalarıdır. Müziğin geçim sağlama aracı olan bir mesleğin ötesindeki işlevlerine tarihten örnekler bulmak da mümkündür. Konser kültürü ve sahne ise müziğin performatifliğinin aşikâr olduğu zeminlerdir. Geçim kaygısı, mesleki/akademik eğitim, ciddiyet, repertuar ve kamusal/müşterek alanda performans sergileme şeklinde belirtilen beş temel kriter amatör müzik tartışmalarına referans olacak niteliktedir. Ancak kesin sınırlara sahip olmayan müzik ekosisteminin ilişkiler ağında amatörlüğü tartışırken müzikle farklı ilişki kurma biçimleriyle beraber düşünmek gerekmektedir. Profesyonel, amatör, alaylı, sokak sanatçısı, hobi sahipleri ve işlevsel icracısı (ninni, ağıt icracıları vs.) bir arada düşünüldüğünde aralarındaki farklar vurgulanmakta ve benzerlikler de anlaşılmaktadır. Konserlerde dinleyici ve kurslarda öğrenci olarak amatörlerin profesyonel alanla iç içe oluşu yapılan dijital anket çalışmaları ve kamu kurumlarından edinilen müzik eğitim faaliyetlerine ilişkin verilerle de ortaya konmuştur. Öncelikle tez kapsamında İstanbul ilindeki bütün yerel yönetim birimleri (39 ilçe ve büyükşehir) ve halk eğitim merkezlerinin müzik eğitim faaliyetlerine ilişkin yetkili kurumlara ayrı ayrı resmi başvuru yapılarak bilgi talep edilmiştir. Yazılı dilekçeler verilerek“Ağustos 2022 – Eylül 2023 aralığındaki dönemde ilgili kurumlarda (1) Müziğin hangi alanlarında (keman, piyano, bağlama, şan vb.) eğitim verildiği, (2) Bu alanların her birinde kaçar tane sınıf (farklı öğrenci grubu) açıldığı, (3) İlgili süre dahilinde alan bazında ve toplamda kaç farklı müzik eğitimcisinin istihdam edildiği ve (4) İlgili dönemde kaç farklı kişinin müzik kurslarına katıldığı”hususlarında bilgi talep edilmiştir. Kurumlardan ıslak imzalı veya e-imzalı şekilde doğrulanabilir yanıtlar alınmıştır. Ayrıca uygulanan dijital anket dört farklı açıdan yorum yapma imkânı sunmaktadır. (a) Dijital anket sonuçları değerlendirilirken kişilerin kendilerini amatör olarak tanımlama oranları çalışmanın sadece bir boyutudur. (b) Müzikle amatör veya profesyonel ilişki kuran katılımcıların eğitim süreçleri de ilgili kurumların işlevleri ve insanların bakış açılarını ortaya koymaktadır. (c) Amatör tanımlamasıyla beraber katılımcıların konser deneyimi veya hedefinin olup olmaması amatörlük algısı ile kamusal/müşterek alan icrasının ilişkisi konusunda açıklayıcı olacaktır. (d) Son olarak müzikle amatör veya profesyonel bir ilişki kurmadan dinleyici olan kişilerin amatörlüğü arzulama durumu meselenin toplumsal değerini anlamaya yardımcı olmaktadır. Dinleyiciliğin ve öğrenciliğin yanı sıra müzikte yaratıcılık sergilemek, gelenekleri muhafaza etmek, alan araştırmaları ve derleme çalışmalarında kaynak kişi olmak ve profesyonel alana bir geçiş imkânı sunmak amatörlerin müzik ekosistemindeki tamamlayıcı rollerinden bazılarıdır. Amatör müziğin önündeki engellere gelince; eğitmen, çalgı, mekân konusunda yaşadığı eksikliklere ek olarak“yeteneksizliğin icadı”(the invention of untalented) gibi yapısal ve dilsel sorunları da bulunmaktadır. Yapısal olarak sınıflandırılan sorunlar fiziki ve maddi eksikliklerin de sebebi konumundadır. Temelinde toplumdaki müzik algısının yattığı bu döngü sürekli kendini yeniden üretmektedir. Bütün bu tartışmalar sırasında insanların müzikle ilişki kurma biçimlerinin amatör ve profesyonel şeklinde keskin bir ayrıma tabi tutulmasının mutlak veya doğal değil tarihsel olduğu ve sorgulanması gerektiği unutulmamalıdır. Profesyonel ve amatör arasında verili bir nitelik farkından ve hiyerarşiden söz edilemezken iki farklı grup olarak düşünmek de sağlıklı değildir. Bu araştırma tamamlayıcı yönler ve karşılaşılan sorunlar açısından amatör ve profesyonelin ortak yönlerini keşfetmektedir. Amatör müziğin profesyoneller de dahil müzik ekosistemindeki tamamlayıcılığının bu tezle ortaya konması hem profesyonelleri teşvik etmek hem de ihtiyaç duyulan desteğin sağlanması için (kamu) kurum yetkililerinde bilinç oluşturmak adına önemlidir. Toplumun müzik algısındaki değişim ve müziğin yaygınlaşması amatörlüğü ve profesyonelliği karşılıklı besleyecektir. Amatör müzik deneyiminin kişisel ve sosyal faydalarının yanı sıra müzikteki tamamlayıcı potansiyelinin farkına varılmalıdır. Amatörlük ve profesyonellik kutuplaşması aşılarak birliktelik oluşturulduğunda müzik emeğine duyarlı bir kültürün yayılması ve müzikal çeşitliliğin artması mümkün olacaktır. Kent hakkı ise kurumsallaşmayı ve örgütlenmeyi teşvik ederek hem dönüşümü tetikleyecek hem de kazanımları kalıcı hale getirecektir. Bu çalışmada leisure zamanda gerçekleşen amatör müzik performansları İstanbul kenti odağında değerlendirilmektedir. Yaşam alanı olarak kent insanın hem bizzat kendisini hem de marifetlerini sergileyerek kurduğu keyfi ve keyifli etkileşimlerin sahnesidir. Kentin karmaşık ilişkiler ağında bütün özneler sanatçı, eser ve dinleyici/seyirci rollerini bir arada deneyimlemektedir. Tezin hedefleri doğrultusunda kır/köy veya ulus devlet ölçeğinin yerine kentin tercih edilmesinin sebepleri sunduğu imkânlarla ilişkilidir. Kentler medya ve siyasi ilginin odağında olduklarından taleplerin karşılanması konusunda daha verimli bir zemin sunmaktadır. Buralarda örgütlenen yerel yönetim birimleri ise müzik ekosisteminin ihtiyaçlarını karşılayabilecek potansiyelleriyle hak mücadelesinin uygun muhataplarıdır. Kent, klasik müzik ve müşterek/kamusal (common/public) mekânlar arasındaki etkileşimin açıklanmasına ek olarak Bergen ve İstanbul'daki alan araştırmalarının sunduğu veriler tartışmayı kent hakkına yönlendirmektedir. Bu kapsamda dijitalleşme süreci ve bu konudaki dönüşümlerle beraber parklar, meydanlar, sokaklar, konser salonları ve kültür merkezleri gibi müşterek mekânlara sahip çıkılmalıdır. Arzulanan statülerin performansları olmanın yanında amatör icralar istikrarlı zaman ayrılarak ve çaba gösterilerek ortaya çıkmaktadır. İstanbul'da yerel yönetimler sayısı 141'i bulan konser salonu/kültür merkezleri vasıtasıyla amatör müziğin ritüeli olan konserlere açık olmalıdır. Profesyonel etkinlikleri tamamlayan bir ilişki olarak amatörlük kent deneyimindeki rolünü oynayabilmelidir. Norveç'in Bergen kentinde gerçekleştirilen alan araştırması boyunca yapılan katılımcı gözlem ve görüşmeler, amatör kültür anlayışının bu noktadaki önemini ortaya koymaktadır.“Amatör müzik”, performatifliği, müşterek mekânda sergilenebilirliği, istikrarlı emek/çaba ve aktif katılım gerektirmesiyle kent hakkı çerçevesinde tartışılmaktadır. Amatör müzik performansları“kent hakkı”kapsamında savunulurken öncelikle kent deneyimi, yerel yönetimler ve ulusaşırı metinler açısından değerlendirme yapılmaktadır. Katılım (participation) ve temellük (appropriation) haklarına dayanan kent hakkı“aktif müzikal katılım”kavramıyla derinleştirilmektedir. Kent hakkı ve amatör müzik performansları insanlara, özgün bir kent deneyiminin kapısını aralamaktadır. Bu çalışma yaşam alanına dair birçok farklı temayı içeren kent hakkını, amatör müzik performansları aracılığıyla insanın müşterek/kamusal alanlara erişebilmesiyle ilişkilendirmektedir. Sonuç olarak kent hakkı somut bir mücadele alanı kazanırken kentlilerin amatör müzik performansları aracılığıyla müşterek mekânlara erişimi insan, müzik ve kent etkileşimini zenginleştirecektir.
Özet (Çeviri)
Based on my own experiences as an amateur violinist, this research aims to describe and discuss amateur music in the music ecosystem and to advocate“the right to the city”on the ground of amateur music performances. Literature review, digital survey application, field research and participant observation, semi-structured interviews and the information request from the public institutions through official petitions are the methods employed in the thesis. The geographical focus of the study is the province of Istanbul. Digital survey application was carried out at the concerts here. Data on music education activities were obtained from forty local government units and public education centres in Istanbul. While“leisure time”and“performance”studies help to understand amateurship, the complementarity of amateur music in the music ecosystem and the obstacles to amateur music experiences are also evaluated. The amateur is complementary in the music ecosystem as listener and student by encouraging the employment of music performers and educators. The digital surveys conducted at concerts within the scope of the thesis and the data on music education activities obtained from the public institutions support these arguments. Moreover, it should not be neglected that the amateur relationship with music will be favorable for both creative and conservative tendencies, and that amateurs, divorced from material-popular concerns, will be suitable informants for music researchers. The combination, of the proportion of the concert audiences in Istanbul who use the term“amateur”to describe their relationship with music, of the number of people trained in non-professional courses and the number of teachers employed by the relevant public institutions, and finally of the list of cultural centers and concert halls in the city increases the credibility of the study. However, the amateurs face the physical problems such as the access to the venues for performance and the structural problems such as the invention of untalented. In addition, the participant observations and interviews conducted during the field research in Bergen, Norway, provide an understanding of the concept of amateur culture. The explanation of the interaction between the city, classical music and the common/public spaces, and the data provided by the field research in Bergen and Istanbul lead the discussion towards the right to the city. For claiming amateur music performances within the scope of“the right to the city”, it is necessary to deepen the framework of the right with the understanding of“active musical participation”. The concert culture and the performativity of the stage guide a discussion of active participation. As a result, while the right to the city acquires once more concrete ground for the struggle, the access of the city inhabitants to the common/public venues through amateur music performances will enrich the interactions of person, music and the city.
Benzer Tezler
- Yansışım süresi farklılıklarının değerlendirilmesi: fMRI çalışması
Evaluation of reverberation time differences: fMRI study
SUAT VERGİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
MüzikDokuz Eylül ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FIRAT KUTLUK
- Müzisyenlerde farklı enstrüman eğitiminin ince motor beceri ve yürütücü işlevlere olan etkisinin incelenmesi
Investigation for effects of different instrumental educations to fine motor skills and executive functions among musicians
ÖMER CAN GÜVEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ErgoterapiPamukkale Üniversitesiİş ve Uğraşı Tedavisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ KİTİŞ
- Klasik gitardaki deşifre becerilerinin geliştirilmesine yönelik hazırlanan toplu çalma eğitiminin incelenmesi
The investigation of the ensemble playing programme which aimed to develop sight-reading skills in classical guitar
MURAT ALİHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimYakın Doğu ÜniversitesiMüzik Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERKAN SÜLÜN
- Özengen (Amatör) müzik kurslarında verilen bireysel ve grup keman eğitiminin temel hedef ve davranışlara ulaşılabilirlik düzeyleri açısından incelenmesi
İnvestigation of individual and group violin training given in non-professional (Amateur) music courses in terms of attainability level of the main objectives and behaviors
ORHAN DİKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EFE AKBULUT