Adana ili Feke ilçesi düz dokumaları
Adana province Feke district flat weavings
- Tez No: 872115
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMA ETİKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: El sanatları, Dokumacılık, Düz dokuma, Kilim, Adana, Feke, Tapan, Bahçecik, Handicrafts, Weaving, Plain weaving, Rug, Adana, Feke, Tapan, Bahçecik
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Türk kültür tarihinin önemli yapı taşlarından olan dokumacılık, binlerce yıldır günlük yaşam içerisinde fonksiyonel olarak yer almıştır. Türkler, bu dokumaları kullanarak yaşadıkları mekanları soğuktan, nem ve tozdan korumuşlar ve aynı zamanda da süslemişlerdir. Çadırlarının içerisini dokumalar ile döşemişler, giysilerini, erzaklarını, yine dokudukları heybelerde, çuvallarda, mafraşlarda korumaya almışlardır. Bugün de Anadolu'nun batısından doğusuna birçok önemli dokumacılık merkezinde kendine özgü renk, motif ve desen özelliğine sahip dokumalar, Türk insanının zevki ve becerisi ile çeşitli kullanım amaçları için üretilmektedir. Dokumacılık sanatının geçmişi Orta Asya'da yaşayan Türklere dayanmaktadır. Türklerin Orta Asya' dan Anadolu'ya göçüyle birlikte düz dokumacılık Anadolu'nun geneline yayılmıştır. Anadolu'da Adana ili Feke ilçesinde de düz dokumacılık köklü bir gelenek oluşturmuştur. Dokumacılığın Feke yöresinde gelişmesinde Varsak/Farsak Türkmenleri'nin fazla etkisi olmuştur. Varsak/Farsak Türkmenleri geçmişten gelen sanat ve kültürlerini günümüzde de Feke yöresinde yaşatmaktadır. Adana ilinin kuzey doğusunda yer alan Feke ilçesi, arazi yapısı bakımından dağlık ve engebelidir. Toros dağlarının arasında bulunan ilçede nüfusun çoğunluğu mahallelerde yaşamakta ve bu nüfusu, 16. yüzyıldan sonra yöreye göç eden Varsak/Farsak Türkmenleri oluşturmaktadır. Feke yöresinde insanların geçim kaynağı hayvancılık ve ormancılık faaliyetleri olmakla birlikte bazı mahallelerde buğday, üzüm, ceviz, elma, kiraz ve kivi tarımı da yapılmaktadır. Feke ilçesinde son yıllarda Tapan yöresinde yer alan mahallelerde yoğun şekilde lavanta tarımı yapılmaktadır. Yörede yaşayan insanlar el sanatları bakımından yetenekli ve düz dokumacılık kültürüne sahiptirler. Bu el sanatlarının başında dokumacılık gelmektedir. Anadolu'nun önemli düz dokuma merkezlerinden biri olan Feke yöresinde 2023 yılında yapılan alan araştırmasında kullanım amaçlarına göre yaygı, duvar kilimi, seccade, namazlağı, heybe olmak üzere 245 adet düz dokuma örneği tespit edilmiş ve dokumalar kayıt altına alınmıştır. Bu araştırmada, dokumalarda kullanılan araç-gereçler, dokuma tekniği, dokuma tipleri, dokumanın kaç yıllık olduğu, dokumada kullanılan renk, motif, desen özellikleri gibi bilgilere ulaşılmıştır. Feke yöresinde yapılan araştırmanın amacı, yörede yoğun olarak yapılan dokumacılık sanatının geçmiş ve günümüzdeki durumu hakkında bilgi toplayarak bir kaynak oluşturmaktır. Tespit edilen dokumalarda, 20 adedi yaygı, 60 adedi seccade, 35 adedi namazlağı, 25 adedi yolluk, 15 adedi heybe ve 90 adedi de çuval dokumasıdır. Bu dokumalarda dokuma tekniği olarak düz kilim, ilikli kilim, sarma sınır atkılı kilim ve seyrek motifli cicim tekniğinin kullanıldığı, motif olarak da çoğunlukla koçboynuzu, kurtağzı, küpeli top/ cıngırdaklı çiçek (akrep), başak, ceviz (göz), parmak, tarak, kuşaklı elma (yıldız), lale, yılan, eşek, yarım eşek, küpe, saç bağı ve yaprak motiflerinin kullanıldığı belirlenmiştir. Yörenin düz dokumalarında siyah, beyaz, mavi, yeşil, kahverengi, gri, sarı, kınalı sarı (turuncu), mor, kırmızı ve pembe gibi renkler ağırlıklı olarak kullanılan renklerdir. Feke ilçesinde ve mahallelerinde yapılan inceleme sonucunda geçmiş yıllarda dokumacılık faaliyetleriyle öne çıkmış iki yöre tespit edilmiş olup bunlar, Tapan ve Bahçecik yöresidir. İki yörenin de kendi yörelerine ait özgün dokumaları bulunmaktadır. Tapan yöresi dokumaları incelendiğinde genel olarak, ilikli kilim tekniğinin kullanıldığı ve dokumalarda motif olarak; başak, tarak, parmak, lale, çiçek, kuşaklı elma (yıldız), elma, yılan (çengel), galamak (parmak), parmaklı top (sandık) ve muska gibi motiflerin ağırlıklı olarak yer aldığı görülmektedir. Bahçecik yöresi dokumaları incelendiğinde de, dokuma tekniği olarak sarma sınır atkılı kilim tekniğinin kullanıldığı ve dokumalarda motif olarak; kurt izi (kurtağzı) sürgülü top (sandık), cıngırdaklı çiçek/küpeli top (akrep), eşek, yarım eşek, kurtağzı, koçboynuzu, eli belinde ve ceviz (göz) gibi motiflerin ağırlıklı olarak yer aldığı tespit edilmiştir. Feke yöresinin geneline bakıldığı zaman bu iki yöreye yakın olan köylerde tespit edilen dokumaların hangi yöreye yakınsa o yörenin dokuma özelliğini taşıdığı ve bazı mahallelerde ise her iki yörenin de dokuma özellikleri birlikte kullanılarak dokunmuş örnekler bulunduğu görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Weaving, one of the important building blocks of Turkish cultural history, has been functionally involved in daily life for thousands of years. By using these textiles, Turks protected the places they lived in from cold, moisture and dust, and decorated them. They lined the inside of their tents with textiles, and protected their clothes and supplies in saddlebags, sacks, and sacks that they also woven. Today, in many important weaving centers from the west to the east of Anatolia, textiles with unique colors, motifs and patterns are produced for various purposes with the taste and skill of the Turkish people. The history of weaving art dates to the Turks living in Central Asia. With the migration of Turks from Central Asia to Anatolia, plain weaving spread throughout Anatolia. Plain weaving has created a deep-rooted tradition in the Feke district of Adana province in Anatolia. Varsak/Farsak Turkmens had a great influence on the development of weaving in the Feke region. Varsak/Farsak Turkmens keep their art and culture from the past alive in the Feke region today. Feke district, located in the north-east of Adana province, is mountainous and rugged in terms of its terrain. In the district located between the Taurus Mountains, most of the population lives in neighborhoods and this population consists of Varsak/Farsak Turkmens who migrated to the region after the 16th century. Although the livelihood of people in the Feke region is animal husbandry and forestry activities, wheat, grapes, walnuts, apples, cherries and kiwis are cultivated in some neighborhoods. In recent years, intensive lavender cultivation has been carried out in the neighborhoods in the Tapan region of Feke district. People living in the region are skilled in handicrafts and have a plain weaving culture. Weaving comes first among these handicrafts. In the field research conducted in 2023 in the Feke region, one of the important plain weaving centers of Anatolia, 245 plain weaving samples, including rugs, tapestries, prayer rugs, prayer rugs and saddlebags, were identified according to their intended use and the weavings were recorded. In this research, information such as the tools used in weaving, weaving technique, weaving types, how old the weaving is, the color, motif and pattern features used in weaving were obtained. The aim of the research conducted in the Feke region is to create a resource by collecting information about the past and present situation of the weaving art, which is practiced intensively in the region. Among the weavings identified, there are 20 rugs, 60 prayer rugs, 35 prayer rugs, 25 runners, 15 saddlebags and 90 sacks. In these weavings, plain rug, buttonhole rug, wrapped border weft rug and sparse motif cicim technique are used as weaving techniques, and the motifs are mostly ram's horn, dove's mouth, earring ball/rattle flower (scorpion), spike, walnut (eye), finger, comb, It was determined that belted apple (star), tulip, snake, donkey, half donkey, earring, hair tie and leaf motifs were used. Colors such as black, white, blue, green, brown, grey, yellow, henna yellow (orange), purple, red and pink are the colors predominantly used in the plain weavings of the region. As a result of the examination carried out in Feke district and its neighborhoods, two regions that stood out with weaving activities in the past years were identified and these are Tapan and Bahçecik regions. Both regions have their own unique weavings. When the weavings of the Tapan region are examined, it is generally seen that the buttonhole rug technique is used and the motifs in the weavings are; It is seen that motifs such as spike, comb, finger, tulip, flower, belted apple (star), apple, snake (hook), galamak (finger), fingered ball (chest) and amulet are predominant. When the weavings of Bahçecik region are examined, it is seen that the wrapping border weft rug technique is used as the weaving technique and as a motif in the weavings; It has been determined that motifs such as wolf print (wolf's mouth), sliding ball (chest), rattle flower/earring ball (scorpion), donkey, half donkey, wolf's mouth, ram's horn, hand on waist and walnut (eye) are predominantly present. When we look at the Feke region in general, it is seen that the weavings detected in the villages close to these two regions have the weaving characteristics of the region closest to them, and in some neighborhoods, there are samples woven using the weaving characteristics of both regions together.
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetim becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Adana ili Feke ilçesi örneği
Exami̇nati̇on of the classroom teachers ski̇lls of classroom management i̇n terms of several veri̇ables: Example of Feke district in Adana
VELİ NERGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimZirve ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZCAN PALAVAN
- Yerli sığır ırklarında serum β-karoten düzeyi üzerine mevsim, yaş, gebelik ve laktasyonun etkisi
Effect of season, age, pregnancy and lactation on serum β-carotene levels in domesti̇c cattle breeds
BÜLENT BAYRAKTAR
Doktora
Türkçe
2017
FizyolojiKırıkkale ÜniversitesiFizyoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ARZU YİĞİT
YRD. DOÇ. DR. HÜSAMETTİN EKİCİ
- Aladağ (Adana-Kayseri arası) krom yataklarının yıllara göre üretim envanterinin çıkarılması
Preparetion of production inventories of chromite beds Aladağ (between Adana-Kayseri)
ERGÜN CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN PARLAK
- Doğu Toroslar (Sarız/Kayseri ve Feke/Adana) devoniyen istifi ostrakod analizi: Paleobiyoçeşitlilik, paleoekoloji ve paleocoğrafya
Ostracods analysis of the devonian sequences from Eastern Taurides (Sariz / Kayseri and Feke / Adana): Paleobiodiversity, paleoecology and paleogeography
EMİNE ŞEKER ZOR
Doktora
Türkçe
2020
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİKE NAZİK
- Milli mücadelede Yahyalı ve Ermeniler
Yahyalı and Armenians in the independence war of Turks
HİDAYET ESEN