Yaygın kaygı ve depresyon belirtilerinin tanılar üstü yaklaşımçerçevesinde incelenmesi: Kaygı duyarlılığı, yaşantısal kaçınma, bilgece farkındalık ve duygu düzenleme güçlüğünün rolü
Investigation of generalized anxiety and depression symptoms within the framework of a transdiagnostic approach: The Role of anxiety sensitivity, experiential avoidance, mindfulness and emotion regulation difficulties
- Tez No: 873876
- Danışmanlar: PROF. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Farklı psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkmasında ve sürdürülmesinde rol oynayan birtakım ortak yatkınlık faktörlerinin bulunduğunu savunan tanılar üstü yaklaşım, kaygı ve duygudurum bozuklukları gibi birçok bozukluk kümesini“Duygusal Bozukluklar”şemsiye kavramında toplamakta, bu bozuklukların tedavisinde de bu ortak faktörlere odaklanılması gerektiğini savunmaktadır. Yaygın kaygı bozukluğu ve majör depresyon bozukluğu bu yaklaşımla sıkça çalışılmış olsa da pek az araştırmada farklı yatkınlık faktörleri birlikte ele alınarak kapsamlı modeller önerilmiştir. Bu nedenle mevcut tez çalışmasının amacı tanılar üstü yaklaşım çerçevesinde kaygı duyarlılığının yaygın kaygı bozukluğu ve depresyon belirtileri üzerindeki etkisinde yaşantısal kaçınma, bilgece farkındalık ve duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolünü incelemek için oluşturulan teorik modeli test etmektir. Çalışma 18-63 yaş aralığında 572 katılımcıdan oluşan klinik olmayan bir örneklem üzerinde yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak Anksiyete Duyarlılığı İndeksi-3, Kabul ve Eylem Formu-2, Bilinçli Farkındalık Ölçeği, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form, Yaygın Anksiyete Bozukluğu Testi-7 ve Hasta Sağlığı Anketi-9 kullanılmıştır. Önerilen teorik modellerin test edilmesi için çoklu paralel ve seri aracı değişken analizi (Model 80) uygulanmıştır. İstatistiksel analizler yaşantısal kaçınma, bilgece farkındalık ve duygu düzenleme güçlüğünün birlikte, kaygı duyarlılığı ile hem yaygın kaygı hem de depresyon belirtileri arasındaki ilişkiye aracılık ettiğini göstermiştir. Önerilen teorik model her iki bozukluğun belirtilerinde görülen varyansın yaklaşık yarısını açıklamıştır. Bulgular duygusal bozuklukların altında ortak yatkınlık faktörleri olduğu yaklaşımını destekler niteliktedir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar tanılar üstü yaklaşım çerçevesinde tartışılmıştır. Psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde bu ortak yatkınlık faktörlerine odaklanmak önemli görünmektedir.
Özet (Çeviri)
The transdiagnostic approach, which argues that there are some common predisposition factors that play a role in the emergence and maintenance of different psychological disorders, gathers many disorders such as anxiety and mood disorders under the umbrella term of“Emotional Disorders”and argues that these common factors should be focused on in the treatment of these disorders. Although generalized anxiety disorder and major depressive disorder have been frequently addressed with this approach, very few studies have proposed comprehensive models by considering different predisposition factors together. For this reason, the aim of the current thesis study is to test the theoretical model of“the mediating role of experiential avoidance, mindfulness and emotion regulation difficulties in the effect of anxiety sensitivity on generalized anxiety disorder and depression symptoms”, which was created within the framework of transdiagnostic approach. The study was conducted on a non-clinical sample of 572 participants between the ages of 18-63. Anxiety Sensitivity Index-3, Acceptance and Action Questionnaire-2, Mindful Attention Awareness Scale, Emotion Regulation Difficulty Scale-Brief Form, Generalized Anxiety Disorder-7 and Patient Health Questionnaire-9 were used. Multiple Parallel and Serial Mediator Variable Analysis (Model 80) was applied to test the proposed theoretical models. Statistical analyzes showed that experiential avoidance, mindfulness, and emotion regulation difficulties together mediated the relationship between anxiety sensitivity and symptoms of both generalized anxiety and depression. The proposed theoretical model explained approximately half of the variance in symptoms of both disorders. The findings support the approach that there are common predisposition factors underlying emotional disorders. The results obtained from the research were discussed within the framework of transdiagnostic approach. It seems important to focus on these common predisposition factors in the treatment of psychological disorders.
Benzer Tezler
- Depresif ve kaygı belirtilerine yönelik bütünleşik tanılar üstü bir müdahalenin uyarlanması ve etkisinin değerlendirilmesi
Adaptation and investigation of the effect of the unified protocol for transdiagnostic treatment of anxiety and depressive symptoms
ÖZGE ERARSLAN İNGEÇ
- Depresyon ve anksiyete için tanılar üstü faktörlerin incelenmesi: Nörotisizm, duygu düzenleme ve tekrarlayıcı düşünme arasındaki ilişkiler
The investigation of transdiagnostic factors for depression and anxiety: The relationships between neuroticism, emotion regulation and repetitive thinking
CEREN GÖKDAĞ
- Erken çocukluk (0-3 yaş) dönemi sosyal ve duygusal sorunları ile ebeveynin depresif duygudurumu ve genel kaygı düzeyi ilişkisi
Başlık çevirisi yok
KORAY KARABEKİROĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2005
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıMarmara ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AYŞE RODOPMAN ARMAN
- Obezitenin yetişkin bağlanma stilleri, duygudurum belirtileri ve üstbilişsel faktörler açısından incelenmesi
An examination of obesity in relation to adult attacment styles, mood symptoms and metacognitive factors
KORAY AKKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Beslenme ve DiyetetikDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI
- Depresyon ve kaygı belirtilerinde örtüşen ve ayrışan özelliklerin endişe olgusu açısından incelenmesi
Examining distinguished and overlapped features in depression and anxiety symptoms by using worry
ŞEBNEM TUNCAY