Beliren yetişkinlerde psikolojik ihtiyaçlar ile kariyer uyumu ilişkisinde psikolojik sermaye ve bilişsel esnekliğin aracı rolü
The mediating role of psychological capital and cognitive flexibility in the relationship between psychological needs and career adaptability in emerging adults
- Tez No: 873957
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE ESRA ASLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Araştırmanın amacı, psikolojik ihtiyaç doyumu ile kariyer uyumu arasındaki ilişkide psikolojik sermaye ve bilişsel esnekliğin aracılık rolünün incelenmesidir. Araştırmanın evrenini Anadolu Üniversitesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir Teknik Üniversitesi'nde okumakta olan ve 18-29 yaş aralığında bulunan bireyler oluşturmaktadır. Örneklem büyüklüğünün modeldeki değişkenler ve faktör sayısı ile ilişkisinden dolayı toplam soru sayısının en az on katı olmasına dikkat edilmiş ve böylelikle 809 üniversite öğrencisine ulaşılmıştır. Araştırmada, Kişisel Bilgi Formu, İhtiyaç Doyumu Ölçeği, Bilişsel Esneklik Envanteri, Psikolojik Sermaye Algıları Ölçeği ve Kariyer Uyum Yetenekleri Ölçeği Kısa Formu isimli veri toplama araçlarından yararlanılmıştır. Veriler, SPSS ve AMOS programları aracılığı ile analiz edilmiştir. Aracılık etkisi için yol analizi yöntemi kullanılmıştır. Doğrudan, dolaylı ve toplam etkiler için 5000 kişilik Bootstrapping örnekleminde model test edilmiştir. Sonuçlara göre bilişsel esneklik ve psikolojik sermayenin psikolojik ihtiyaç doyumu ile kariyer uyumu arasındaki ilişkide anlamlı aracı değişkenler olduğu görülmüş ve iki değişkenin de dolayları etkileri anlamlı bulunmuştur. Yani yüksek psikolojik ihtiyaç doyumunun yüksek bilişsel esneklik ve yüksek psikolojik sermaye yoluyla kariyer uyumunu pozitif yönde yordadığı söylenebilmektedir. Çalışmaya dahil olan beliren yetişkinlerin cinsiyet, yaş, 18 yaş öncesinde yaşamın çoğunlukla geçirildiği yer, annenin eğitim düzeyi, babanın eğitim düzeyi, annenin meslek düzeyi, babanın meslek düzeyi, üniversiteye giriş puan türü ve sınıf değişkenlerine ilişkin analizleri ile beliren yetişkinlerin psikolojik ihtiyaç doyumu, kariyer uyumu, bilişsel esneklik ve psikolojik sermaye özelliklerinin birbirleriyle olan ilişkileri bağımsız örneklem t-testi, ANOVA ve Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı aracılığı ile ele alınmıştır. Sonuçlar, kariyer uyumunun yalnızca 18 yaş öncesinde yaşamın çoğunlukla geçirildiği yere göre farklılaştığına işaret etmiş, kariyer uyumu ile psikolojik ihtiyaç doyumu, bilişsel esneklik ve psikolojik sermaye arasında anlamlı pozitif ilişkiler olduğunu göstermiştir. Ayrıca psikolojik ihtiyaç doyumu ile bilişsel esneklik ve psikolojik sermaye arasında da anlamlı pozitif ilişkiler bulunmuştur. Son olarak elde edilen sonuçlar literatür ışığında tartışılmış ve sonuçlara göre araştırmacılara ve alan çalışanlarına öneriler verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The research aims to examine the mediating role of psychological capital and cognitive flexibility in the relationship between psychological need satisfaction and career adaptability. The research population consists of individuals between the ages of 18-29 studying at Anadolu University, Eskişehir Osmangazi University, and Eskişehir Technical University. Due to the relationship between the sample size and the number of variables and factors in the model, care was taken to ensure that the total number of questions was at least ten times more, thus reaching 809 university students. In the research data, collection tools named Personal Information Form, Need Satisfaction Scale, Cognitive Flexibility Inventory, Psychological Capital Perceptions Scale, and Career Adaptability Scale Short Form were used. SPSS and AMOS programs were used to analyse data. The Path analysis method was used for the mediation effect. The model was tested using a Bootstrapping sample of 5000 for direct, indirect, and total effects. According to the results, both cognitive flexibility and psychological capital were found to be significant mediator variables in the relationship between psychological need satisfaction and career adaptability and both variables` indirect effects were found to be significant. In other words, it can be stated that high psychological need satisfaction positively predicts career adaptability through high cognitive flexibility and high psychological capital. The analyses of the emerging adults included in the study regarding gender, age, the place where most of the life was spent before the age of 18, mother's education level, father's education level, mother's occupation level, father's occupation level, the field of study and class variables, and the relationships of emerging adults psychological need satisfaction, career adaptability, cognitive flexibility and psychological capital characteristics with each other were examined using independent sample t-test, ANOVA and Pearson Product Moment Correlation Coefficient. The results indicate that career adaptability differs only depending on where one spends most of their life before the age of 18, showing significant positive relationships between career adaptability and psychological need satisfaction, cognitive flexibility and psychological capital. Additionally, a significant positive relationship was found between psychological need satisfaction and cognitive flexibility and psychological capital. Finally, the results obtained were discussed in the light of the literature and suggestions were given to researchers and field workers according to the results.
Benzer Tezler
- Basic psychological needs satisfaction and identity statuses across two social contexts in emerging adulthood
Beliren yetişkinlik döneminde temel psikolojik ihtiyaçların karşılanmasının ve kimlik statülerinin iki sosyal çevrede incelenmesi
PINAR ERÇELİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
PsikolojiÖzyeğin ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYFER DOST GÖZKAN
- Beliren yetişkinlerde psikolojik ihtiyaçların doyumu ve algılanan stres arasındaki ilişki: Öz-düzenlemenin aracılık rolü
The relationship between psychological needs satisfaction and perceived stress in emerging adults: The mediating role of self-regulation
OĞULCAN BARLAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖNER ÇELİKKALELİ
- Beliren yetişkinlerde oyun bağımlılığı, oyun oynama motivasyonu ve psikolojik ihtiyaçların doyumunun incelenmesi
Investigation of game addiction, motivation of game playing and satisfaction of psychological needs in emerging adults
SÜLEYMAN KILLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA EBRU İKİZ
- Beliren yetişkinlikte özerklik olgusunun aile sistemi ve bireysel psikolojik etkiler bağlamında incelenmesi
Investigation of autonomy in emerging adulthood in contex of family system and individual psychological effects
HATUN SEVGİ YALIN
- COVID-19 pandemi sürecinde sosyal hizmet perspektifinden beliren yetişkinler; 'çevrimiçi grup çalışması örneği'
Emerging adulthood from the social service perspective during the COVID-19 pandemic: 'example of online group work'
BELİZ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sosyal HizmetBaşkent ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA ATTAPE ÖZDEN