İktisadi kararlar ve sosyal tercihler bağlamında hayırsever davranışlar
Charitable behaviours in the context of economic decisions and social preferences
- Tez No: 874234
- Danışmanlar: PROF. DR. SAVAŞ ÇEVİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Davranışsal İktisat, Rasyonellik, Sosyal Tercihler, Özgecilik, Hayırsever Davranışlar, Bağış, Behavioural Economics, Rationality, Social Preferences, Altruism, Charitable Behaviours, Donation
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 280
Özet
Davranışsal ve deneysel iktisadın bulgularıyla beraber, ana akım modellerin öz çıkar odaklı rasyonel insan (homo economicus) varsayımının geçerliliği sorgulanır hale gelmiştir. Bu bulgular, bireyin reel dünyada kendisi için fedakârlık gerektiren koşullarda bile diğer bireylerin faydasını arttırmaya yönelik davranışlar sergilediğine, dolayısıyla da bireyin sosyal tercihlere sahip olduğuna işaret etmektedir. Çeşitli biçimlerde ortaya çıkan sosyal tercihler, bireyin çevresinde gerçekleşen olaylara ve diğerlerinin refahına duyarlı sosyal bir karar alıcı olduğunu göstermektedir. Özellikle toplumsal dayanışmanın yaygınlığına dair gözlemsel kanıtlar sunması toplum yanlısı özgecil davranışlardan biri olarak değerlendirilen hayırsever ve bağış davranışlarının önemini gündeme getirmektedir. Bu noktadan hareketle bu çalışma sosyal tercihleri, hayırseverlik ve bağış davranışları ekseninde geleneksel, davranışsal ve deneysel iktisat perspektifinden inceleyerek belirleyicilerine dair ampirik kanıt geliştirmeyi amaçlamaktadır. Söz konusu amaç doğrultusunda ampirik incelemelerde iki araştırma deseni kapsamında genel olarak özgecilik, spesifik olarak da hayırsever davranışların temel belirleyicilerine odaklanılmaktadır. Çalışmanın ilk araştırma deseni ülkeler düzeyinde olup (T:2009-2021;N:134) ülkelerdeki“Kurumsal Bağış”,“Gönüllülük”ve“İnformel Bağış”skorları panel veri teknikleriyle test edilmiştir. İkinci araştırma deseni ise birey düzeyinde olup bağış davranışının genel belirleyicileri ve sosyal desteklerin bağış davranışlarına etkisi Çoklu Doğrusal Olasılık, İkili Nitel Tercih, Sınırlı Bağımlı Değişken ve Heckman Modelleri kapsamında incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; ilk araştırmada sosyal sermaye değişkeni üç bağımlı değişken üzerinde pozitif etki gösterirken, eğitim değişkeninin istatistiksel olarak anlamlı olmaması çalışmanın literatürde alışılagelmiş bulgulardan farklılaşmasına neden olmuştur. Etnik karmaşa değişkeni toplumlarda kimlik ayrımcılığı yapıldığı yönündeki beklentileri karşılarken, gelirin sadece kurumsal bağışlarla, yaş değişkeninin ise gönüllülükle anlamlılığı genel bulguların ötesinde sonuçlar vermiştir. Kamu harcama yetersizliği gönüllülük üzerinde dışlama, informel bağışlarda çekme etkisi olduğuna işaret ederken yönetişim değişkeninde dışlama etkisinin varlığına dair kanıtlara ulaşılmıştır. İkinci araştırmada teknoloji sahiplerinin, geliri yetersiz olanların ve sosyal güvenlik desteklerindeki artışın hanelerin bağış kararlarını ve miktarlarını pozitif etkilediği görülmüştür. Sosyal yardım desteklerindeki artışın hanelerin bağış kararlarını olumsuz, bağış miktarlarını ise söz konusu modeller arasında farklı etkilediği tespit edilmiştir. Bu bağlamda mevcut sonuçlar, iktisadi aktörlerin karar ve tercihlerinin temel belirleyicileri arasında sosyal tercihler ve dünya görüşlülüğü kavramlarının da yer alabileceğine dair fikir vermektedir.
Özet (Çeviri)
Along with the findings of behavioural and experimental economics, the validity of the mainstream models' assumption of the self-interest-focused rational human (homo economicus) has come into question. These findings indicate that individuals exhibit behaviours aimed at increasing the welfare of others, even under conditions that require personal sacrifice, thereby suggesting that individuals have social preferences. Social preferences, which manifest in various forms, demonstrate that individuals are social decision-makers sensitive to events happening around them and to the well-being of others. The observational evidence of the prevalence of social solidarity, in particular, highlights the importance of charitable and donation behaviours, which are considered pro-social altruistic behaviours. From this point of view, this study aims to develop empirical evidence on the determinants of social preferences, charitable and donation behaviours from the perspective of traditional, behavioural, and experimental economics. In line with this aim, empirical investigations focus on the main determinants of altruism in general and charitable behaviours in particular within the scope of two research designs. The first research design of study is at the country level (T:2009-2021;N:134) and the scores of“Institutional Donation”,“Volunteering”and“Informal Donation”in countries are tested with panel data techniques. The second research design is at the individual level. The general determinants of donation behaviour and the effect of social supports on donation behaviour are examined within the scope of Multiple Linear Probability, Binary Qualitative Choice, Limited Dependent Variable and Heckman Models. According to the results obtained in the first study, the social capital variable showed a positive effect on all three dependent variables. In contrast, the education variables were not statistically significant, differentiating this study from the conventional findings in the literature. While the ethnic complexity variable fulfills the expectations of identity discrimination in societies, the significance of income only with institutional donations and the age variable with volunteering yielded results beyond the general findings. While inadequacy of public expenditure indicates an exclusion effect on volunteering and an attraction effect on informal donations, there is evidence of an exclusion effect in the governance variable. The second study found that the increase in social security support, the technology owners, and those with insufficient income positively influenced households' donation decisions and amounts. In contrast, the increase in social assistance support negatively affected households' donation decisions and had varying effects on donation amounts across the mentioned models. In this context, the present results suggest that the concept of social preferences and worldview may also be among the main determinants of the decisions and preferences of economic actors.
Benzer Tezler
- Bir toplumsal hareketlilik stratejisi olarak eğitim ve mesleki hayat: Genç profesyoneller üzerine bir inceleme
Educational process as a strategy for social mobility and the occupational life: The case of young professionals
ONUR AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SosyolojiHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKERİM SÖNMEZ
- Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin sınırının, mali kaynaklarının yeterliliği ölçütü bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of the limits of the economic and social duties of the state in the context of the sufficiency of its financial resources
ABDULLAH ABALI
- ЕВРАЗИЯ ЭКОНОМИКАЛЫК БИРЛИГИ: КЫРГЫЗСТАН МИСАЛЫНДА
Avrasya Ekonomik Birliği: Kırgızistan örneği / The Eurasian Economic Union: The Case Of Kyrgyzstan
ŞAMİL BALCI
Doktora
Kırgızca
2024
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CUSUPCAN PİRİMBAYEV
- Elliott dalga prensipleri ve altın piyasası üzerine bir uygulama
Elliott wave principles and an application on gold market
SERKAN MANGA