Ergenlerde internet özgeciliğini artırmaya yönelik psiko-eğitim müdahale programının geliştirilmesi ve etkililiğinin incelenmesi
The development of a psycho-educational intervention program to improve internet altruism in adolescents and an investigation of its effectiveness
- Tez No: 874492
- Danışmanlar: PROF. DR. ADEM PEKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilim ve Teknoloji, Eğitim ve Öğretim, Science and Technology, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: İnternet özgeciliği, özgecilik, keşfedici desen, psiko-eğitim, Internet altruism, altruism, exploratory design, psycho-education
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Amaç: Bu araştırmada 2 temel amaç bulunmaktadır. Araştırmanın nitel amacı, ergenlerin internette sergilediği özgeci davranışları ve internette özgeci davranmalarını sağlayan unsurları incelemektir. Araştırmanın nicel amacı ise internet özgeciliğini artırmaya yönelik psiko-eğitim müdahale programının, ergenlerin internet özgeciliğini artırma üzerindeki etkililiğinin belirlenmesidir. Yöntem: Bu araştırmada karma yöntem türlerinden, keşfedici desen kullanılmıştır. Nitel araştırmanın çalışma grubunu, maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ile seçilen 10 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma grubunda yer alan katılımcılara, yarı yapılandırılmış görüşme formunda yer alan sorular sorulmuştur. Yapılan görüşmeler NVivo 14 Windows programı ile içerik analizi yapılmıştır. Araştırmanın 2. kısmında hem nitel verilerden hem alan yazını taramasından yararlanarak, ergenlerin internet özgeciliğini artırmaya yönelik psiko-eğitim programı hazırlanmıştır. Psiko-eğitim programı, basit rastgele örnekleme ile seçilen, deney grubunda yer alan 11 öğrenciye 9 hafta boyunca uygulanmıştır. Deneysel verilerin analizi için tekrarlı ölçümler için iki faktörlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. Bulgular: Araştırmanın nitel boyutunda, 2 tema ve 7 kategori belirlenmiştir. Araştırmanın temaları, ergenlerin internette sergilediği özgeci davranışlar ve internet özgeciliğini etkileyen faktörlerdir. İnternette sergilenen davranışlar teması kapsamında; sanal destek, sanal bilgilendirme ve sanal koruma kategorileri elde edilmiştir. İnternet özgeciliğini etkileyen faktörler teması kapsamında ise empati, sosyal öz yeterlik, benlik saygısı ve sorumluluk kategorileri bulunmaktadır. Araştırmanın deneysel boyutunda, psiko-eğitim programı uygulanan ergenlerin internet özgeciliğine ilişkin son test puanlarının, kontrol grubunda bulunan ergenlerin son test puanlarına göre anlamlı bir düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu yükselme, programın bitiminden iki ay sonra yapılan izleme sonuçlarında da devam etmiştir. Ayrıca psiko-eğitim programı uygulanan ergenlerin, cinsiyet durumlarına göre internet özgeciliğine ilişkin ön test, son test ve izleme testi puanları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Sonuçlar: Bu araştırmada internet özgeciliğini artırmaya yönelik psiko-eğitim programı ergenlerin internette sergilediği özgeci davranışları artırmıştır. Uygulanan psiko-eğitim programının, katılımcıların internet özgeciliğinin artmasında, deney gurubuna dâhil olan kız ve erkek ergenler açısından anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır. Araştırma sonuçları doğrultusunda araştırmacılara, uygulayıcılara ve politika yapıcılara yönelik öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Purpose: There are two main purposes in this research. The qualitative purpose of the study is to examine the altruistic behaviors exhibited by adolescents on the internet and the factors that enable them to behave altruistically on the internet. The quantitative aim of the research is to determine the effectiveness of the psycho-educational intervention program to increase internet altruism on adolescents' internet altruism Method: In this research, an exploratory design, one of the mixed methods types, was used. The study group of the qualitative research consists of 10 students selected by the maximum diversity sampling method. The participants in the study group were asked questions in the semi-structured interview form. The interviews were content analyzed with the NVivo 14 Windows program. In the second part of the research, a psycho-educational program was prepared to increase adolescents' internet altruism using qualitative data and a literature review. The psycho-education program was applied to 11 students in the experimental group, selected by simple random sampling, for 9 weeks. Two-way repeated factor analysis of variance (ANOVA) for repeated measures was performed to analyze the experimental data. Findings: In the qualitative dimension of the research, 2 themes and 7 categories were determined. The research themes were the altruistic behaviors exhibited by adolescents on the internet and the factors affecting internet altruism. Within the scope of the theme of behaviors exhibited on the internet; virtual support, virtual information, and virtual protection categories were obtained. In addition, the themes factors affecting internet altruism were empathy, social self-efficacy, self-esteem, and responsibility. In the experimental dimension of the research, it was determined that the post-test scores regarding internet altruism of the adolescents who received the psycho-educational program were significantly higher than the control group. This increase continued in the monitoring results two months after the end of the program. In addition, it was determined that there was no significant difference between the pre-test, post-test, and follow-up test scores regarding internet altruism of the adolescents who received the psycho-education program, according to their gender. Conclusions: In this study, the psycho-educational program to increase internet altruism increased the altruistic behaviors exhibited by adolescents on the internet. The applied psycho-education program did not affect the increase in internet altruism for the male and female adolescents in the experimental group. In line with the research results, suggestions are presented for researchers, practitioners, and policymakers.
Benzer Tezler
- Ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyeti yordayan risk etmenlerini belirlemeye yönelik bütüncül bir model önerisi
Holistic model determining risk factors which predict cyber bullying and victimization in adolescents
YÜKSEL EROĞLU
- Ergenlerde internet bağımlılığı ve dindarlık ilişkisinde öz denetimin aracılık rolü (Karaman örneği)
The mediating role of self-control on relation of internet addiction and religiosity among adolescents (Karaman case)
AYŞENUR EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AYTEN
- Ergenlerde internet bağımlılığı ile dissosiyatif belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi
Evaluation of relationship between internet addiction and dissociative symptoms in adolescents
ÇİSEM ERDAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLSER ŞENSES DİNÇ
- Ergenlerde internet bağımlılığı, akademik güdülenme, akademik erteleme ve okula bağlanma arasındaki ilişkiler
Relationships among internet addiction, academic motivation, academic procrastination, and school attachment in adolescents
YASİN DEMİR
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KUTLU
- Ergenlerde internet bağımlılık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi
Examining internet addiction levels in adolescents through some variables
NESİBE ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sosyal HizmetAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Hizmet Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ÖZBESLER