Türkiye'de mevsimlik tarım işçilerinin çalışma yaşamı: Gaziantep'te fıstık toplama işçileri örneği
The working life of seasonal agricultural workers in Turkey: The example of peanut collecting workers in Gaziantep
- Tez No: 875326
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEKİ PARLAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Labour Economics and Industrial Relations
- Anahtar Kelimeler: Tarımsal üretim, gezici mevsimlik tarım işçisi, geçici mevsimlik tarım işçisi, kadın emeği, çocuk emeği, Agricultural production, migratory seasonal agricultural workers, temporary seasonal agricultural workers, women's labour, child labour
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 251
Özet
Tarım sektörü, gıda gereksiniminin karşılanması için ülke ekonomilerinde önemli yer tutmaktadır. Bu bağlamda tarımsal üretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine, mevsimlik tarım işçileri önemli katkılar sunmaktadır. Türkiye'de mevsimlik tarım işçilerinin sayısı kesin olarak bilinmemekle birlikte yılın belirli dönemlerinde binlerce mevsimlik tarım işçisinin çalıştığı tahmin edilmektedir. Türkiye'nin farklı bölgelerinde, farklı mevsimler itibariyle mevsimlik tarım işçileri, üretim ve hasat süreçlerinde yer almak için yer değiştirmektedir. Söz konusu yer değişikliği iller arasında gerçekleşebildiği gibi aynı il içerisinde de yaşanabilmektedir. Bu durum ise gezici ve geçici işçiliği meydana getirmektedir. Bu bağlamda ister gezici olsun ister geçici olsun mevsimlik tarım işçileri, yaşam ve çalışma koşullarından kaynaklı sorunlarla karşılaşmaktadır. Nitelik sahibi olmama, eğitimsiz olma durumları karşısında yaşadıkları yoksulluk yanında aile gelirinin yetersiz olması, mevsimlik tarım işçiliği yapmayı tercih eden emekçilerin sorunlarını derin ve karmaşık hale getirmektedir. Bu çalışmanın amacı Gaziantep'te fıstık hasadında çalışan mevsimlik tarım işçilerinin, çalışma koşullarını ele almak ve işçilerin karşılaştıkları sorunları dile getirmektir. Nitekim çalışma amacının karşılanabilmesi için alan araştırması, Gaziantep ilinin Karkamış, Nizip ve Oğuzeli ilçelerinde gerçekleştirilmiştir. Literatürde mevsimlik tarım işçileriyle gerçekleştirilen çeşitli çalışmalar bulunmasına rağmen Gaziantep'te Antep fıstığı toplama işçileri üzerine daha önce böyle bir araştırmanın gerçekleştirilmemiş olması çalışmayı önemli kılmaktadır. Çalışma bilimsel araştırma ve yayın etiğine uygun şekilde hazırlanmıştır. Araştırma kapsamında mevsimlik tarım işçisi, tarla sahibi ve tarım aracılarından olmak üzere toplam 45 kişiyle derinlemesine mülakat (yüz yüze görüşme) gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda içerik analizi yapılmış ve içerikler sınıflandırılmıştır. Elde edilen bulgular, mevsimlik tarım işçilerinin çalışma ve yaşam şartları, sorunları, tarla sahipleri ve tarım aracılarının görev ve sorumlulukları başlıkları altında detaylandırılmıştır. Çalışmanın bulgularından birisi Antep fıstığı hasadına katılan mevsimlik tarım işçilerinin, geçici olarak mevsimlik işçilik yapmalarıdır. Öncelikle fıstık toplama farklı illerden (Adıyaman, Malatya, Kahramanmaraş) gelip çadır yerleşimlerinde kalan gezici işçiler tarafından yapılmıştır. Ancak Suriyeli işçi sayısının artmasından sonra gezici işçilerin artık gelmediği, Suriyeli işçilerle beraber yerli halk tarafından fıstıkların toplandığı belirtilirken yörede çadır yerleşimlerinin artık olmadığı görülmüştür. Günümüzde ise Suriyeli işçi sayısında da azalmalar görülürken nispeten Suriyeli işçiler yanında aynı il içinden gelen düşük gelirli ailelerin yaptığı bir işçilik haline gelmesi, alanda görülen önemli değişimlerden birisidir. Diğer yandan çalışmayı önemli kılan ve alanda gerçekleşen değişimlerden birisi ise fıstık toplama işçiliğinde erkek sayısının azalmasına karşın çalışan kadın ve çocuk sayısının artmasıdır. Araştırmanın bulguları arasında ulaşım sorunu, yetersiz ve sağlıksız beslenme, sağlık problemleri, düşük ücret, çalışma sürelerinin uzunluğu, çalışma koşullarının zorluğu tespit edilmiştir. İşçilerin karşılaştıkları yaşam ve çalışma koşullarından kaynaklı sorunları gidermeye yönelik iyileştirici düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerekmektedir. Öncelikle yoksulluk kısır döngüsünün kırılması için hukuki düzenlemelere ve kurumsal yapıya gereksinim duyulmaktadır. Günlük çalışma süresinin azaltılması ve yevmiye miktarının artırılması için düzenleyici tedbirler alınmalı, ulaşımın güvenli araçlarla sağlanması için hasat sezonunda denetimler etkin bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Çocuk işçiliğinin önüne geçebilmek amacıyla kamu, sivil toplum kuruluşları ve tarla sahipleri gereken hassasiyeti göstermelidir. Ana-çocuk sağlığının iyileştirilmesi amacıyla kadın işçiliği sorununa da özel önem göstermek gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
The agricultural sector has an important place in the economies of countries in order to meet the need for food. In this context, seasonal agricultural workers make important contributions to the realisation of agricultural production activities. Although the exact number of seasonal agricultural workers in Turkey is not known, it is estimated that thousands of seasonal agricultural workers work in certain periods of the year. In different regions of Turkey, seasonal agricultural workers move from place to place in different seasons to take part in production and harvesting processes. This relocation can take place between provinces or within the same province. This situation creates mobile and temporary labour. In this context, seasonal agricultural workers, whether mobile or temporary, face problems arising from living and working conditions. In addition to the poverty they experience due to their lack of qualifications and lack of education, insufficient family income makes the problems of labourers who prefer seasonal agricultural work deep and complex. The aim of this study is to address the working conditions of seasonal agricultural workers working in pistachio harvesting in Gaziantep and to express the problems faced by the workers. As a matter of fact, in order to meet the aim of the study, field research was carried out in Karkamış, Nizip and Oğuzeli districts of Gaziantep province. Although there are various studies conducted with seasonal agricultural workers in the literature, the fact that such a study on peanut collecting workers in Gaziantep has not been conducted before makes the study important. The study was prepared in accordance with scientific research and publication ethics. Within the scope of the research, in-depth interviews (face-to-face interviews) were conducted with a total of 45 people, including seasonal agricultural workers, field owners and agricultural intermediaries. As a result of the interviews, content analysis was conducted and the contents were classified. The findings obtained are detailed of living and working conditions of seasonal agricultural workers, problems, duties and responsibilities of field owners and agricultural intermediaries. One of the findings of the study is that seasonal agricultural workers participating in peanut harvesting are temporarily engaged in seasonal labour. At first, peanut harvesting was carried out by mobile workers who came from different provinces (Adıyaman, Malatya, Kahramanmaraş) and stayed in tent settlements. However, after the increase in the number of Syrian labourers, it was observed that the mobile workers no longer came, and while it was stated that peanut were collected by local people together with Syrian workers, it was observed that there were no tent settlements in the region anymore. Today, while there is a decrease in the number of Syrian workers, it is one of the important changes seen in the field that it has become a labour activity performed by low-income families from the same province as Syrian workers. Among the findings of the research, transport problems, inadequate and unhealthy nutrition, health problems, low wages, long working hours and difficult working conditions were identified. It is necessary to implement remedial arrangements to eliminate the problems arising from the living and working conditions faced by workers. First of all, legal regulations and institutional structure are needed to break the vicious circle of poverty. Regulatory measures should be taken to reduce the daily working time and increase the amount of daily wages, and inspections should be carried out effectively during the harvest season to ensure safe transport. In order to prevent child labour, the public, non-governmental organisations and field owners should show the necessary sensitivity. Special attention should be paid to the problem of women labour in order to improve maternal and child health.
Benzer Tezler
- Mevsimlik tarım işinde kadın emeği: Kahramanmaraş ve Gaziantep örnekleri
Women's labor in seasonal agricultural work: Examples of Kahramanmaraş and Gaziantep
VİLDAN KEKİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiMardin Artuklu Üniversitesiİktisadi ve İdari Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAVVA ÇAHA
- Adana ilinde mevsimlik tarım işçiliğinin sosyo-ekonomik yapısı ve geleceği
Socio - economic structure and future of seasonal agricultural labor in Adana province
MEHMET REŞİT SEVİNÇ
- Fındık tarımında mevsimlik işçilerin çalışma ve yaşam koşulları: Giresun örneği
Working and life conditions of seasonal workers in hazelnut farming: Giresun example
GİZEM ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriOrdu ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ULUKAN
- Türkiye'de mevsimsel işgücü hareketliliği ve mevsimlik tarım işçilerinin çalışma hayatında karşılaştıkları sorunlar: Manisa / Alaşehir örneğinin incelenmesi
Studies of seasonal labor mobility and seasonal agricultural worker problems encountered by life in Turkey: Manisa / Alaşehir example
SERDAL AFŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriSüleyman Demirel ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURŞİT IŞIK
- Karadeniz Bölgesinde gürcü mevsimlik tarım işçileri
Georgian seasonal agricultural workers in the Black searegion
MARI TSUTSKIRIDZE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiAnadolu ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERHAN AKARÇAY