Hurûfîliğin Anadolu'da yayılması sürecinde Abdülmecid Firişteoğlu
Abdulmecid Firishtaoglu in the process of the spread of Hurufism in Anatolia
- Tez No: 876118
- Danışmanlar: PROF. DR. HARUN YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Hurûfîlik, XIV. yüzyılın İran kültür coğrafyasında tasavvuf sınırlarını aşarak ortaya çıkmış ve aşırı bâtınî yorumlarıyla dikkat çekmiş bir harekettir. Hurûfîliğin kurucusu Fazlullah Hurûfî, tüm felsefesini harflerin üzerine kurmuştur. O'nun düşünceleri, yaşadığı coğrafyada çok hoş karşılanmamış, zindanlara, kovuşturmalara ve ölüme dahi götüren oldukça sert tepkilerle karşılaşmasına sebep olmuştur. Gördükleri baskı ve zulümlere rağmen düşüncelerinden vazgeçmeyen Hurûfî takipçiler, Hurûfîliğin Anadolu ve Balkanlar gibi farklı bölgelere yayılmasını sağlamışlardır. Anadolu Hurûfîliğinde Aliyyü'l-A'la, Nesîmî ve Abdülmecid Firişteoğlu gibi kilit isimler rol oynamıştır. Özellikle Firişteoğlu'nun yapmış olduğu Türkçe çeviriler dikkat çekmektedir. Anadolu'da varlığını devam ettirmeye çalışan Hurûfîlik, zamanla kendine has yapısını koruyamayıp, Bektaşîlik gibi farklı tasavvufi akımların içerisine nüfuz etmiş ve bir süre daha varlığını sürdürmüştür. Çalışmamız giriş ve iki ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın önemi, amacı, araştırmada kullanılan metot ve kaynaklar ele alınıp, Hurûfîlik ve harf tasavvuru üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde Hurûfîliğin doğuşu, tarihsel gelişimi ve ortaya koyduğu görüşler ele alınırken Fazlullah Hurûfî'nin hayatı ve eserlerine de yer verilmiştir. İkinci bölümde ise araştırmamızın ana konusu olan Hurûfîliğin Anadolu'da yayılmasına odaklanılmıştır. Bu bağlamda, Hurûfîliğin Fazlullah Hurûfî'den sonraki gelişme süreci ve Anadolu'da yayılması ele alınırken Anadolu'da etkili olan isimler ve özellikle Firişteoğlu değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Hurufism is a movement that emerged in the Iranian cultural geography of the 14th century, transcending the boundaries of Sufism, and attracted attention with its extreme esoteric interpretations. Fazlallah Hurufi, the founder of Hurufism, based his entire philosophy on letters. Fazlallah's thoughts was not welcomed very well in the geography that he lives and was met with very harsh reactions, leading to prison, prosecutions and even death. Hurufi followers, who did not give up their thoughts despite the pressure and persecution, made Hurufism possible to spread to different regions such as Anatolia and Balkans. Important names such as Aliyyul Ala, Nesimi and Abdulmecid Firishtaoglu played a role in Anatolian Hurufism. Especially the Turkish translations made by Firishtaoglu attract attention. Hurufism, which tried to continue its existence in Anatolia, could not preserve its unique structure over time and penetrated into different sufi movements such as Bektashism and continued its existence for a while. Our study consists of an introduction and two main parts. In the introduction, the importance of the research, its purpose, the methods and resources used in the research were discussed and focused on Hurufism and Letter Imagination. In the first part, the birth of Hurufism, its historical development and the opinions expressed are discussed, while the life and works of Fazlallah Hurufi are also included. In the second part, the spread of Hurufism in Anatolia, which is the main subject of our research is focused on. In this context, while discussing the development of Hurufism after Fazlallah Hurufi and its spread in Anatolia, influential figures in Anatolia, especially Firishtaoğlu, were also evaluated.
Benzer Tezler
- İslam mezhepleri'ndeki hurûfî öğeler ve Hurufiliğin Anadolu'da yayılması
Hurufic elements in islamic sects and the spread of Hurusifm in Anatolia
AYŞE NUR ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP ALİMOĞLU SÜRMELİ
- Derviş Mukîmî'nin Vahdet-nâme-i İlâhî'si (metin-inceleme-dizin)
Dervish Mukîmî's Vahdet-nâme-i İlâhi (text-examination-index)
İBRAHİM UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSRAFİL BABACAN
- Arşî Divanı'nda Hurûfîlik
Hurufism in the Arshi's Divan
MURAT ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP DEMİR
- Mir Seyyid Şerif hayatı ve divanın tenkitli metni
Life of Mir Seyyid Şerif and a critical analysis of his divan
SALİH ÖZYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHAD EMİRÇUPANİ
- Muhyiddin Abdal Divanı (inceleme-tenkitli metin)
Muhyiddin Abdal's Divan
BAYRAM DURBİLMEZ
Doktora
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL GÖRKEM