Engelli çocuğa sahip ebeveynlerde yaşantısal kaçınma, duygusal şemalar ve ölüm kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between experiential avoidance, emotional schemas and death anxiety in parents with a disabled child
- Tez No: 878995
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞAHİN KESİCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Yaşantısal Kaçınma, Duygusal Şemalar, Ölüm Kaygısı, Karma Desen, Experiential Avoidance, Emotional Schemas, Death Anxiety, Explanatory Sequential Pattern
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 203
Özet
Bu araştırmanın amacı engelli çocuğa sahip ebeveynlerin yaşantısal kaçınma, duygusal şemalar ve ölüm kaygısı arasındaki ilişkinin karma yöntemle incelenmesidir. Araştırmada açıklayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Çalışmanın nicel kısmında çalışma grubunu 569 kadın (%77.6) ve 164 (%22.4) erkek olmak üzere toplam 733 kişi oluşturmuştur. Nicel veri toplama araçları olarak; Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma Ölçeği-30 (ÇBYKÖ-30), Leahy Duygusal Şemalar Ölçeği, Türkçe Ölüm Kaygısı Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistikler, tek yönlü ANOVA testi, Pearson korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizinin stepwise tekniği kullanılmıştır. Bu çalışmanın bağımlı değişkeni ölüm kaygısıdır. Ölüm kaygısı ile gelir durumu değişkeni arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bu çalışmada Ölüm Kaygısı Ölçeği'nin alt boyutlarından ölümün belirsizliği ile Leahy Duygusal Şemalar Ölçeği'nin alt boyutlarından kontrol edilemezlik, duygulara karşı zayıflık ve suçluluk orta düzeyde, duygulardan kaçınma ile düşük düzeyde, Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma- 30 Ölçeği'nin alt boyutlarından sıkıntıdan hoşlanmama, erteleme, baskılama/inkâr ile düşük düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Leahy Duygusal Şemalar Ölçeği'nin alt boyutlarından anlaşılabilirlik ile orta düzeyde, uzlaşı ile düşük düzeyde, Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma- 30 Ölçeği'nin alt boyutu davranışsal kaçınma ile düşük düzeyde negatif anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ölüm Kaygısı Ölçeği'nin alt boyutlarından maruz kalma ile Leahy Duygusal Şemalar Ölçeği'nin alt boyutlarından kontrol edilemezlik ve suçluluk alt boyutları arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Maruz kalma ile Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma- 30 Ölçeği'nin alt boyutlarından sıkıntıdan hoşlanmama, erteleme, baskılama/inkâr ile pozitif yönde, davranışsal kaçınma ve sıkıntıya katlanma ile negatif yönde; Leahy Duygusal Şemalar Ölçeği'nin alt boyutlarından duygulara karşı zayıflık ve duygulardan kaçınma ile pozitif yönde, anlaşılabilirlik ve uzlaşı arasında negatif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ölüm Kaygısı Ölçeği'nin alt boyutlarından acı çekme ile Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma- 30 Ölçeği'nin alt boyutlarından sıkıntıdan hoşlanmama, Leahy Duygusal Şemalar Ölçeği'nin alt boyutlarından kontrol edilemezlik, duygulara karşı zayıflık ve suçluluk arasında pozitif yönde, anlaşılabilirlik ile negatif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Acı çekme alt boyutu ile Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma- 30 Ölçeği'nin alt boyutlarından erteleme ve baskılama/inkâr ve Leahy Duygusal Şemalar Ölçeği'nin alt boyutlarından ruminasyon ile pozitif yönde, uzlaşı ile negatif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Suçluluk, uzlaşı, duygulara karşı zayıflık, sıkıntıdan hoşlanmama, kontrol edilemezlik, duygulardan kaçınma ve davranışsal kaçınma alt boyutlarının ölüm kaygısı ölçeğinden alınan toplam puana ilişkin varyansın anlamlı yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın nitel kısmında olgu bilim yaklaşımı kullanılmıştır. Görme, işitme ve zihinsel engelli çocuğa sahip 29 anne ile yüz yüze görüşülmüştür. Ölçme aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu ve verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde; negatif/pozitif duygular, irrasyonel/rasyonel düşünceler, aktif/duygu odaklı başa çıkma, öz bakıma/sosyal yaşama yönelik kurallar, kaygıya/kaçınmaya yönelik düşünceler ve iyi oluşu destekleme/dikkat dağıtma temaları ve bu temalar altında kategoriler ortaya çıkmıştır. Elde edilen sonuçlar literatür ışığında tartışılmış ve bulgular doğrultusunda öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research parents with disabled children is to investigate the relationship between experiential avoidance, emotional schemes and death anxiety in a mixed way. The research uses explanatory sequential pattern. In the quantitative part of the study, a total of 733 people have been created that including 569 women (77.6%) and 164 men (22.4%).Quantitative data collection tools; Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire-30 (MEAQ-30), Leahy Emotional Schemas Scale, Turkish Death Anxiety Scale and Information Form has been used. The analysis of quantitative data uses descriptive statistics, one-way ANOVA testing, Pearson correlation analysis and stepwise technique of multiple regression analysis. It has been concluded that the sub-dimension of death anxiety.It has been concluded that the death anxiety according to the income situation variable.In this study, uncertainty of death one of the lower dimensions of the Turkish Death Anxiety Scale and the lower dimensions of the Leahy Emotional Schemas Scale, uncontrollability, weakness and guilt against emotions are moderate, avoidance of emotions and low level, the lower dimensions of the Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire-30 distress aversion, repression/denial and procrastination a significant relationship was found in a low level of positive direction. A negative correlation was found with comprehensibility, which is one of the sub-dimensions of the Leahy Emotional Schemas Scale, at a moderate level, with agreement at a low level, and with behavioral avoidance at a low level with the sub-dimension of the Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire-30.There is a positive medium relationship between the lower dimensions of the Death anxiety scale exposure and the lower dimensions of the Leahy Emotional Schemas Scale, between the uncontrollability and the guilt subdimensions. The sub-dimensions of the Multidimensional Experiential Avoidance-30 Scale with exposure are positive with distress aversion, procrastination, repression /denial, and negatively with behavioral avoidance and distress endurance; It was found that there is a positive relationship between weakness against emotions and avoidance from emotions, which are the sub-dimensions of the Leahy Emotional Schemas Scale, and a low level of negative correlation between comprehensibility and consensus. A moderately significant relationship was found between suffering, one of the sub-dimensions of the death anxiety scale, and distress aversion, on of the sub-dimensions of the Multidimensional Experiential Avoidance-30 Scale, and uncontrollability, weakness against emotions and guilt, one of the sub-dimensions of the Leahy Emotional Schemas Scale in the positive direction, and a negative relationship with comprehensibility.aA low level significant relationship was found between the sub-dimensions of suffering and delay and repression /denial, which are sub-dimensions of the Multidimensional Experiential Avoidance-30 Scale, and rumination, which is one of the sub-dimensions of the Leahy Emotional Schemas Scale, in a pozitive direction and in a negative direction with consensus.It was concluded that the sub-dimensions of guilt, consensus, weakness against emotions, distress aversion, uncontrollability, avoidance from emotions and behavioral avoidance were significant predictors of the variance of the total score obtained from the death anxiety scale.In the qualitative part of the study, the phenomenon science approach was used. 29 mothers with visual and hearing and mental disabilities have been interviewed face-to-face. A semi-structured interview form as a measuring tool and content analysis is used in the analysis of data. In the analysis of qualitative data, categories emerged under the themes of negative/positive emotions, irrational/rational thoughts, active/emotional coping, self-care/social life rules, anxiety/avoidance and supporting/distracting good behavior. The results obtained were discussed in the literature and recommendations were presented in line with the findings.
Benzer Tezler
- İşitme engelli kardeşi olan çocukların psikolojik durumlarının incelenmesi
An Investigation lof psychological conditions of adolescent who have hearing impaired siblings
F. MELDA ŞEN (ÖKER)
Yüksek Lisans
Türkçe
1991
PsikolojiAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖNÜL AKÇAMETE
- Engelli çocuğa sahip ebeveynlerde bakım verme yükü ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Determining the relationship between caregiver burden and psychological resilience levels in parents with disabled children
GÖZDE ÇALGICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HemşirelikMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAVVA AKPINAR
- Kronik engelli çocuğa sahip ebeveynlerde yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi
Examining the factors that affect the quality of life in parents who have chronically disabled chi̇ldren
İLKER ERSİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Fizyoterapi ve RehabilitasyonBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EYLEM TÜTÜN YÜMİN
- Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip ebeveynlerde algılanan sosyal destek ile bakım verme yükü arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between perceived social support and caregiver burden in parents with mentally and psyhsically disabled children
NALAN GÖNÜLTAŞ
- Engelli çocuğa sahip ebeveynlerin durumluk sürekli kaygı düzeyi ile evlilik uyumu ve evlilik doyumunun incelenmesi
Investigation of state-trait anxiety, marital satisfaction and marital adjustment in parents of children with disabilities
ECEM DOKUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞEGÜL SELCEN GÜLER