Kırgızistan ve Türkiye yerel domates genotiplerinin agromorfolojik özellikleri ve cluster analiziyle heterotik gruplarının oluşturulması
Agromorphological characteristics of local tomato genotypes in Kyrgyzstan and Turkey and formation of heterotic groups by cluster analysis
- Tez No: 879281
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA PAKSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 75
Özet
Domates dünyada üzerinde hemen her iklim koşulunda üretimi yapılabilen, ekonomik önemi oldukça yüksek sebze türlerinin başında gelmektedir. Hem taze tüketime sahip olması hem de sanayide çok çeşitli alanlarda işlenebilen bir ürün olması domatesin farklı tip ve çeşitlerinin rahat bir şekilde dünya piyasasında yer bulmasına olanak tanımıştır. Domatesin yetiştirilme alanlarının oldukça geniş bölgelere yayılması, farklı tipteki çeşitlere olan talep, farklı bölgelere adaptasyon sağlayabilmesi gibi etkenler domatesin gen havuzunun geniş olmasını gerektirmektedir. Bu genişlemeyi sağlayabilmek adına başvurulacak en önemli kaynakların başında da yerel gen kaynaklarının usulüne uygun olarak toplanarak ıslah materyallerine dahil edilmesi gelmektedir. Bu çalışmada 13 Kırgızistan ve 20 Türkiye genotipleri ve Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkilerinde var olan S3 kademesindeki 120 genotipi arazi koşullarında bazı agromorfolojik özelliklerini belirlemek ve bu materyaller arasındaki ilişkileri ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Yaptığımız tez çalışmasında Kırgızistan yerel kaynaklarının Türkiye coğrafyasında nasıl sonuçlar göstereceği ve ıslah çalışmalarına katkı sağlayıp gen havuzumuzu genişleteceği düşünülerek alınmıştır. Araştırmada UPOV kriterleri dikkate alınarak fide döneminde antosiyanin oluşumu, bitki çiçeklenme zamanı, salkımdaki çiçek sayısı, ilk boğumda çiçek salkımı, bitki büyüme gücü, gövdede tüylülük, yaprak uzunluğu, yaprak genişliği, yaprak duruş şekli, meyve et rengi, meyve boyun şekli, meyve kesit şekli, meyve ağırlığı, meyve suyu pH'sı, meyve sıkılığı, meyve olgunluk zamanı, çekirdek evi (karpel) sayısı, perikarp kalınlığı, çekirdek evi büyüklüğü, kuru madde içeriği ölçüm ve gözlemleri yapılmıştır. Elde edilen veriler ışığında domates genotipleri Temel Bileşen Analizi (PCA) yöntemi kullanılarak 18 özellik bakımından incelenmiş, yedi bileşen tez çalışmasının yaklaşık olarak %68,04'ünü açıklamıştır. İlk bileşen toplam varyansın %20,07'sini açıklamış olup, ilk yedi temel bileşenin öz değerleri 1,05 ile 3,61 aralığında değişmiştir. Perikarp kalınlığı, yaprak uzunluğu, çekirdek evi büyüklüğü, meyve sıkılığı ve yaprak genişliği parametreleri pozitif yönde en yüksek açıklanan özellikler olmuştur. PC1 ve PC2 bileşenleri kullanılarak score plot grafiği sonucu T11, T42-1, T73, T139 genotipleri meyve sıkılığı parametresi ile, T66, T132, K10 genotipleri çekirdek evi büyüklüğü parametresi ile, T116-1 genotipi perikarp kalınlığı parametresi ile, T19, T12, T112-1 genotipleri yaprak genişliği parametresi ile, T142-1 genotipi meyve olgunluk zamanı parametresi ile, T11 genotipi meyve et rengi parametresi ile üstün genotipler olarak ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
Tomato is one of the most economically important vegetable species that can be produced in almost every climatic condition in the world. Tomato's ability to be consumed fresh and to be a product that can be processed in a wide variety of industrial areas has enabled different types and varieties of tomatoes to easily find a place in the world market. Factors such as the spread of tomato growing areas over very wide regions, the demand for different types of varieties, and its ability to adapt to different regions require a wide gene pool of tomatoes. One of the most important resources to be used in order to achieve this expansion is to properly collect local genetic resources and include them in breeding materials. In this study, 13 Kyrgyzstan and 20 Turkey genotypes and 120 genotypes at the S3 level existing in Selçuk University Faculty of Agriculture Horticulture were carried out to determine some agromorphological characteristics in field conditions and to reveal the relationships between these materials. In our thesis study, the local resources of Kyrgyzstan were taken into account, considering how they would show results in the geography of Turkey and contribute to breeding studies and expand our gene pool. In the research, taking into account UPOV criteria, anthocyanin formation in the seedling period, plant flowering time, number of flowers in the cluster, flower cluster at the first node, plant growth power, hairiness on the stem, leaf length, leaf width, leaf posture, fruit flesh color, fruit neck shape, fruit cross-section shape, fruit weight, fruit juice pH, fruit firmness, fruit maturity time, number of carpels, pericarp thickness, seed house size, dry matter content were measured and observed. In the light of the data obtained, tomato genotypes were examined in terms of 18 features using the Principal Component Analysis (PCA) method, and seven components explained approximately 68.04% of the thesis study. The first component explained 20.07% of the total variance, and the eigenvalues of the first seven principal components ranged between 1.05 and 3.61. Pericarp thickness, leaf length, seed house size, fruit firmness and leaf width parameters were the most positively described characteristics. Score plot result using PC1 and PC2 components: T11, T42-1, T73, T139 genotypes with fruit firmness parameter, T66, T132, K10 genotypes with seed house size parameter, T116-1 genotype with pericarp thickness parameter, T19, T12, T112 -1 genotypes emerged as the superior genotypes with the leaf width parameter, T142-1 genotype with the fruit maturity time parameter, and T11 genotype with the fruit flesh color parameter.
Benzer Tezler
- Metarhızıum spp. энтомопатогендик козу карындарынын биоинсектициддик, биофунгициддик жана биостимулятордук касиеттерин изилдөө
Metarhızıum spp. entomopatojenikmantarlarının biyoinsektisidal,biyofungisidal ve biyostimülatörözelliklerinin incelenmesi
SAGINIÇ TÖLÖNBEK KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2024
ZiraatKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TİNATİN DÖÖLÖTKELDIEVA
- Yerel yönetim reformları: Türkiye ve Kırgızistan'daki reformlar üzerine karşılaştırmalı bir çalışma
Comperative work on reforms in Turkey and Kyrgyzstan
ALTYNAY ASANBEKOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Kamu Yönetimiİstanbul ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. PELİN PINAR ÖZDEN
- Kullanımlar ve doyumlar kuramı çerçevesinde Kırgızistan'da üniversite öğrencilerinin Türk dizilerini izleme eğilimleri
Пайдалануу жана канааттануу теориясынын негизинде кыргызстандагы студенттердин түрк сериалдарын көрүү тенденциялары
İRFAN ARIK
Doktora
Türkçe
2018
Radyo-TelevizyonKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF YURDİGÜL
- Tüketim kültüründe melezleşme: Bişkek şehri örneği
Hybridization in consumption culture: The case of Bishkek city / Керектөө маданиятындагы гибриддештирүү: Бишкек шаарынын мисалында / Гибридизация в культуре потребления: на примере города Бишкек
AHMET CAN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SosyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ORÇAN