Değişik ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin kritik çinko eksiklik konsantrasyonlarının belirlenmesi
Determination of critical deficiency concentration of different bread and durum wheat cultivars
- Tez No: 88021
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL ÇAKMAK, PROF. DR. RIFAT DERİCİ, DOÇ. DR. AYDIN GÜNEŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: makarnalık buğday, ekmeklik buğday, Zn eksikliği, kritik Zn eksiklik konsantrasyonu I, Durum wheat, bread wheat, Zn deficiency, critic Zn concentration. II
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 66
Özet
öz YÜKSEK LİSANS TEZİ DEĞİŞİK EKMEKLİK ve MAKARNALIK BUĞDAY ÇEŞİTLERİNİN KRİTİK ÇİNKO EKSİKLİK KONSANTRASYONLARININ BELİRLENMESİ AYTÜL ÖZDEMİR ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPRAK ANABİLİM DALI Danışman : Prof. Dr. İsmail Çakmak Yıl: 1999, sayfa:55 Jüri: Prof. Dr. İsmail ÇAKMAK Prof. Dr. Rıfat DERİCİ Doc. Dr. Aydın GÜNEŞ Son yıllarda literatürlerde tahılların Zn eksikliği altında farklı dayanıklılık gösterdiğine yönelik birçok sonuç yer almakta, ancak tahılların yapraklarmda veya tüm yeşil aksamındaki Zn konsantrasyonunun dayanıklılık ile ilişkisinin çok az olduğu belirtilmektedir. Örneğin iki buğday çeşidi yaprakta aynı düzeyde Zn konsantrasyonuna sahip olmasına karşın Zn eksikliğine farklı tepki gösterebilmektedir. Bu tür durumlarda, bitkilerin Zn beslenme statüsünün belirlenmesinde yapraklarda veya toplam yeşil aksamda tüm çeşitler için belli bir kritik eksiklik konsantrasyonu vermek yanıltıcı olabilir. Bu nedenle bu tez çalışmasında Zn eksikliğine farklı dayanıklılık gösteren ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin farklı kritik Zn eksiklik değerlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak 15 farklı Zn dozu (Znl=0 ile Znl5=50 mg Zn kg"1 toprak arasında) ve ikisi makarnalık ve üçü ekmeklik olan 5 buğday çeşidi kullanılmış ve bitkiler 40 gün boyunca serada yetiştirilerek bitkilerde Zn analizleri yapılmıştır. Çeşitler arasında Zn eksikliğine karşı dayanıklılık balonundan önemli farklılıkların olduğu ve bu farklılıkların tüm yeşil aksamdaki, yaşlı ve genç yapraklardaki Zn konsantrasyonuyla ilişkisinin oldukça zayıf olduğu bulunmuştur. Yani Zn eksikliği koşullarında şiddetli simptomlar gösteren bir çeşitle simptomlan ya hiç ya da çok az şiddette gösteren çeşit arasında yapraklarda veya tüm yeşil aksamda Zn konsantrasyonu açısında bir farklılık bulunamamıştır. Bu sonuç, total Zn konsantrasyonunun çeşitlerin Zn eksikliği altında Zn beslenme durumunu karakterize etmede yetersiz olduğunu göstermektedir. Ancak, Zn eksikliğinin çok şiddetli olmadığı dozlarda, Zn eksikliğinin derecesi (büyümede neden olduğu azalmalar) ile en yaşlı yapraklardaki Zn konsantrasyonu arasında kısmen bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Bu koşulda, yaşlı yapraklardaki Zn konsantrasyonu; duyarlı çeşitlerde, dayanıklı çeşitlere göre daha düşük çıkma eğilimi göstermiştir. Çeşitler, Zn eksikliğine farklı duyarlılığının bir sonucu olarak, Zn eksikliği koşullarında farklı düzeylerde yeşil aksam kuru ağırlığı oluşturmuştur. Dayanıklı çeşitler duyarlı çeşitlere göre Zn eksikliği koşullarında daha fazla yeşil aksam kuru maddesi üretmişlerdir. Bunun bir sonucu olarak yeşil aksam başına toplam Zn miktarı (diğer bir deyişle Zn içeriği) Zn eksikliği koşullarında dayanıklı çeşitlerde daha yüksek bulunmuştur. Yeşil aksam kuru ağırlığındaki durumun tersine; kök kuru ağırlığı, Zn eksikliği koşullarında çeşitlerin Zn eksikliğine duyarlılığından çok az veya hiç etkilenmemiştir. O nedenle Zn eksikliği koşullarında yeşil aksam/kök oranlan duyarlı çeşitlerde dayanıklı çeşitlere göre düşük bulunmuştur. Sonuçlar, Zn eksikliği koşullarında, eksikliğin şiddetini ortaya koymada (veya genel olarak bitkilerin Zn beslenme statüsünü belirlemede), bitkilerin total Zn konsantrasyonunun dikkate alınmamasını; alındığında ise bu parametrenin dikkatli bir şekilde yorumlanması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT MSc THESIS DETERMINATION OF CRITICAL ZINC DEFICIENCY CONCENTRATION OF DIFFERENT BREAD AND DURUM WHEAT CULTIVARS AYTÜL ÖZDEMİR DEPARTMENT OF SOIL INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor :Prof. Dr. Ismail ÇAKMAK Year: 1999, Pages:55 Jury : Prof. Dr. îsmail ÇAKMAK Prof. Dr. M Rıfat DERİCİ Doc. Dr. Aydın GÜNEŞ There is increasing evidence in the last years showing that cereal species and also the genotypes of a given cereal differ greatly in tolerance to Zn deficiency; however, these differences are not closely related to total Zn concentration in shoot or leaves. Therefore, it would be misleading to use total Zn concentration for characterization of Zn nutritional status of cereals under Zn deficiency conditions. In this MSc thesis, we attempted to evaluate the relation between Zn deficiency stress and shoot and leaf concentrations of Zn in various Turkish bread and durum wheat genotypes differing in tolerance to Zn deficiency. A greenhouse experiment was carried out using two Zn deficiency-sensitive durum wheat cultivars (Kundura and Kızıltan) and three bread wheat cultivars, two Zn deficiency tolerant (Kıraç and Bezostaya) and one Zn deficiency sensitive (BDME-10). Plants were grown in a Zn-deficient soil with 15 different Zn doses (Znl=0 to Znl5=50 mg Zn/kg soil) for 40 days; then harvested for determination of shoot and root dry weight and concentration and content of Zn in shoots. The results showed that durum wheat cultivars had higher sensitivity to Zn deficiency than bread wheat cultivars. There was an important variation between cultivars regarding the tolerance to Zn deficiency. The genotypic variation in tolerance to Zn deficiency could not be explained by the total concentrations of Zn in shoot, young or old leaves. This result suggested that total concentration of Zn in plant parts mantioned is not a satisfactory parameter to characterize Zn nutritional status of plants or to explain the differences in severity of Zn deficiency symptoms. However, under conditions of mild Zn deficiency, Zn concentration in old leaves tended to correlate better with the tolerance of cultivars to Zn deficiency, i.e., the higher Zn concentration in old leaves, the higher tolerance to Zn deficiency. Under Zn deficiency conditions, Zn deficiency-tolerant cultivars produced more shoot dry weight than Zn deficiency-sensitive cultivars. Therefore, total amount (content) of Zn per shoot was much higher in tolerant than sensitive cultivars. In contrast to shoot dry weight, root dry weight of the cultivars under Zn deficiency conditions was not clearly different between the cultvars. Consequently, shoot/root dry weight ratios were greater in tolerant than sensitive cultivars. The result of this MSc study demonstrate that under conditions of deficient Zn supply, total concentration of Zn in shoots or leaves is not a reliable parameter to characterize Zn nutritional status of plants and the severity of Zn deficiency symptoms. Therefore, the total Zn concentration should be used with a great care for diagnosis.of Zn nutritional status of plants in practice.
Benzer Tezler
- Bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin olgun embriyo kültürüne tepkilerinin belirlenmesi
Effects of some bread and durum wheat cultivars on mature embryo culture
MURAT AYDIN
Doktora
Türkçe
2010
BiyoteknolojiAtatürk ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN TOSUN
- Tokat-Kazova koşullarında bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin verim ve diğer özelliklerine ekim zamanının etkileri
Spring date on determining yield and yield components of some durum and bread wheat in Tokat-Kazova conditions
AYNUR ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ALİ SAFİ KIRAL
- Çorum İskilip koşullarında bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma
A Study on determining yield and yield components of some durum and bread wheats in Çorum-İskilip conditions
ALİ SÜLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SABRİ GÖKMEN
- The effects of thidiazuron on callus development and organogenesis from mature embryos of selected Turkish bread and durum wheat varieties
Thidiazuronun seçilmiş Türk ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin olgun embriyolarından elde edilmiş kallus ve organ gelişimine etkisi
NİHAD YAQUBOV
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
BiyoteknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERTAÇ ÖNDE
PROF. DR. MURAT ÖZGEN
- Physiological and biochemical responses of wheat verieties to heat stress
Sıcaklık stresinin değişik buğday çeşitleri üzerinde fizyolojik ve biyokimyasal etkileri
FATMA ÖZKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1994
BiyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL YÜCEL