Medeni usul hukukunda inşai etki
Consitutive impact in civil procedure law
- Tez No: 881301
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMEL HANAĞASI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 477
Özet
İnşai etki, tek taraflı irade beyanıyla meydana gelebileceği gibi HMK'nun 108. maddesinde ifade edilen inşai dava sonunda verilen inşai hükmün şekli anlamda kesinleşmesiyle de meydana gelir. Bu bağlamda inşai hakkın inşai dava yoluyla kullanılması sonucunda meydana gelen etki, kamu düzeni, hukuki güvenlik ilkesi ve zayıf tarafın korunması ilkelerine dayanır. Anılan ilkeler nedeniyle inşai etki, mutlaka mahkemenin verdiği olumlu karar olan inşai hükümle meydana gelir. Bu nedenle inşai etki maddi hukuk ve usul hukukunun birlikte bulunduğu karma karakterli yapıya sahip olur. Medeni usul hukukunda inşai etki, çekişmeli yargı sonucunda verilen inşai hükümle oluşabileceği gibi çekişmesiz yargıda verilen inşai kararla da meydana gelebilir. Aynı zamanda bu özelliği ile hükmün diğer etkilerinden farklılaşır. Bunun yanı sıra, inşai etkinin sınırları sübjektif, objektif ve zamansal olmak üzere üç grupta ortaya çıkar. İnşai etkinin sübjektif sınırları etkinin kişi bakımından kapsamı ile ilgilidir. İnşai etki kural olarak herkesin leh veya aleyhine etki eder. Bu şekilde meydana gelen inşai etkiye mutlak inşai etki denir. Bununla birlikte bazen inşai etki sadece yargılamanın tarafları ile sınırlı olarak etki doğurur. Buna nispi inşai etki denir. İnşai etkinin objektif sınırlarını ise hukuki durumda meydana gelecek olan inşanın konusunu oluşturur. İnşanın konusu ise onun içeriğidir. Bu bakımdan objektif sınırlardan anlaşılması gereken inşai etkinin içeriğidir. İnşai etki, içerikte belirtilen hüküm sonucu kapsamına gerçekleşir. Zaman bakımından sınırlar, bir hükmün oluşturduğu etkinin başlama anının ve etkinin uygulandığı zaman kapsamının belirlenmesini esas alır. HMK'nun 108. maddesinin üçüncü fıkrasında da inşai hükümlerin geçmişe etkisinin istisnai olduğu düzenlenmiştir. Dolayısıyla inşai hükümlerin geleceğe etkisi kural, geçmişe etkisi ise istisnadır. İnşai etki, inşai hükmün şekli anlamda kesinleşmesiyle meydana gelir. Bu bağlamda şekli anlamda kesinlik karara karşı olağan kanun yollarının tüketilmesiyle gerçekleşir. Meydana gelen inşai etki hem taraflar hem de mahkemeler tarafından bağlayıcıdır.
Özet (Çeviri)
The constitutive effect can occur with a unilateral declaration of will, or it can occur with unappealability of the constitutive verdict given at the end of the constitutive case stated in Article 108 of Turkish Civil Procedure Code. In this context, the effect resulting from the use of constitutive rights with a constitutive lawsuit is based on the principles of public order, legal security and protection of the weak party. Due to the aforementioned principles, the constitutive effect necessarily occurs with the constitutive verdict, which is the positive decision of the court. For this reason, the constitutive effect has a mixed character, where substantive law and procedural law coexist. In civil procedural law, the constitutive effect can occur with the constitutive verdict given as a result of contentious jurisdiction, or it can occur with the constitutive decision given in non-contentious jurisdiction. At the same time, this feature differentiates it from other effects of the verdict. In addition, the limits of constitutive effect appear in three groups: subjective, objective and temporal. The subjective limits of the constitutive effect are related to the extent of the effect in terms of the person. As a rule, constitutive effects impact everyone for or against. The constitutive effect that occurs in this way is called the absolute constitutive effect. However, sometimes the constitutive effect is limited only to the parties to the proceedings. This is called the relative constitutive effect. The objective limits of constitutive effect are determined by the subject matter of the legal situation in which the constitutive will occur. The subject matter of the constitutive is its content. The constitutive effects occurs within the extent of the provision specified in the content. Temporal limites are based on determining the starting point of an effect created by a provision and the time frame in which the effect is applied. In the third paragraph of Article 108 of Turkish Civil Procedure Code, it is regulated that the retroactive effect of the constitutive verdicts is exceptional. Therefore, the effect of the constitutive verdicts effective for the future is the rule, and the retroactive effect is the exception. The constitutive effect occurs when the constitutive verdict becomes unappealability. In this context, unappealability is achieved by exhausting ordinary legal remedies against the decision. The resulting constitutive effect is binding on both the parties and the courts.
Benzer Tezler
- Medeni Usul Hukukunda babalık davası
Paternity suit in Civil Procedural Law
BURÇAK YAZGI
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
HukukAnkara ÜniversitesiÖzel Hukuk (Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku) Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. HALUK KONURALP
- Medeni Usûl Hukukunda delil sözleşmelerinin hukuki dinlenilme hakkı çerçevesinde incelenmesi
Examination of evidential contracts in Civil Procedure Law within the framework of the right to be heard
FEYZA YÜKSEL KUZUCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Hukukİstanbul ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENGİZ SERHAT KONURALP
- Medeni usul hukukunda soybağının reddi davası
Denial of paternity case in civil procedural law
HATİCE FEYZA ALKAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Hukukİstanbul Medeniyet ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK AYDEMİR