Moğultay b. Kılıç'ın (ö. 762/1361) hadis şerhçiliği
Hadith commentary of Mughaltay Ibn Qalij (d. 762/1361)
- Tez No: 881446
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM TURHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Hadis şerhçiliği, Moğultay b. Kılıç, et-Telvîh, Buhârî, Sahîhu'l-Buhârî, Hanefî, Hadith commentary, Mughaltay ibn Qalij, Al-Talweeh, al-Bukhari, Sahih al-Bukhari, Hanafi
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kayseri Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Hicrî dördüncü asırdan itibaren hadis alanında gerçekleşen şerh, haşiye ve ta'lik çalışmaları, hadis şerhçiliği geleneğini oluşturan ve rivayetlerin isnad ve metin yönünden analiz edilip yorumlanmasını sağlayan ilmî bir süreci temsil etmektedir. Bu süreç içerisinde şârihler tarafından birçok şerh çalışması yürütülmüştür. Hanefî âlimleri de bu tür eser yazanlar arasında yer almaktadırlar. Bu çalışma da Hanefî mezhebinin hadis şerh edebiyatındaki gelişimi incelenerek, mezhebin ilk hadis şerh faaliyetleri ele alınmıştır. Hanefîlerin erken dönem şerh çalışmaları, fıkıh eserleri üzerine yoğunlaştıkları görülmektedir. Hicrî sekizinci asırda ise bazı etkenler sebebi ile Hanefî âlimlerin hadis şerh faaliyetleri hız kazanmıştır. Bu tezde söz konusu dönemde şerh kaleme alan ilk Hanefî şârihlerinden biri olan Moğultay üzerinde durulmuştur. Moğultay b. Kılıç'ın (ö. 762/1361) kısaca biyografisinden ve şerhlerinden bahsedilmiştir. Moğultay'ın hadis şerhleri, hem hadis metinlerinin anlaşılmasına yardımcı olması hem de literatüre önemli katkılar sağlaması nedeniyle bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Moğultay'ın Sahîhu'l-Buhârî şerhi et-Telvîh fî şerhi'l-Câmiʿi's-sahîh li'l-Buhârî ve İbn Mâce'nin es-Sünen eserine yazdığı el-İʿlâm bi-sünnetihî ʿaleyhisselâm şerhi incelenerek, metin ve senet açısından yaptığı açıklamalar ve aktarımlar aracılığıyla hadis şerh metodu analiz edilmeye çalışılmıştır. Klasik dönemde İbn Mâce'nin es-Sünen'i üzerine yapılan çalışmaların yoğun olmadığı göz önüne alınarak, Moğultay'ın et-Telvîh şerhine odaklanmış ve bu şerhin sonraki dönem şerh metinlerine referans olup olmadığı değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Since the fourth century of the Islamic calendar, scholarly efforts in the field of hadith have included commentary (sharh), footnotes (hashiyah), and marginal annotations (ta'lik). These activities constitute the tradition of hadith commentary, which involves analyzing and interpreting hadiths from both the chain of transmission (isnad) and the textual content (matn). During this period, numerous scholars (sharifs) engaged in writing commentaries. Among them were Hanafi jurists who contributed significantly to the literature of hadith commentary. This study focuses on the development of hadith commentary within the Hanafi school. Early Hanafi commentaries primarily centered on jurisprudential works. However, as the accumulation of commentary on legal texts grew, Hanafi scholars increasingly turned their attention to hadith commentary. Notably, during the eighth century of the Islamic calendar, Hanafi scholars intensified their efforts in this area. The background for this concentration on hadis commentary is also explored in the initial section of the thesis. Additionally, the biography and works of Mughaltay ibn Qalij's (d. 762/1361), a prominent Hanafi scholar, are discussed. Mughaltay's hadith commentaries hold a central place in this study due to their dual role: aiding comprehension of hadith texts and contributing significantly to the scholarly literature. Specifically, Mughaltay's commentary on Sahih al-Bukhari, titled Al-Talweeh on Sahih al-Bukhari, and his commentary on Ibn Maja's The Sunan, known as al-I'lam bi-Sunnatihi alayhi al-salam, are analyzed in terms of their textual explanations and transmitted content. Furthermore, the evaluation considers whether Mughaltay's et-Telvîh commentary served as a reference for subsequent works during the classical period, especially regarding Ibn Maja's The Sunan.
Benzer Tezler
- Moğultay b. Kılıç (Ö. 762/1361) ve hadis ilmindeki yeri
The importance of Moğultay b. Kılıç (762/1361) in the study of hadiths
İBRAHİM TOZLU
- İbrahim el-Harbî ve el-İlel ve't-Tarîh isimli eseri-derleme ve değerlendirme
Ibrahim al-Harbi and al-Ilel ve't-Tarih - compilation and evaluation
MEHMET MÜCAHİT GÜLYAVŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALAT SAKALLI
- El-Mizzi'nin hadis ilmindeki yeri
Mızzı's place in hadith science
ERDOĞAN KÖYCÜ
Doktora
Türkçe
1999
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET HATİPOĞLU
- Siyer yazıcılığında şerh-hâşiye geleneği ve Moğultay b. Kılıç'ın (762/1361) ez-Zehrü'l-Bâsim adlı eseri
Commentaries and glosses in historiography of sīra and Mughultā'ī b. Qilīj's (762/1361) book of al-Zahr al-Bāsim
GÜLLÜ YILDIZ
Doktora
Türkçe
2017
Sanat TarihiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLGÜN UYAR
- Yöneticinin gözünden yöneticiliğin betimlemesi ve yönetici profili
Defining administration and administrator profile from administrator's view
ECEM MOĞULTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Planlaması Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KENAN DİKİLİTAŞ