Sosyal medyada mahremiyet algısı: Kuşaklar üzerine bir araştırma
Perception of privacy in social media: A research on generations
- Tez No: 881481
- Danışmanlar: PROF. DR. EVRİM PELİN BAYTEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halkla İlişkiler, İletişim Bilimleri, Public Relations, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 372
Özet
Bu tez çalışmasında kuşakların sosyal medya bağlamında mahremiyet algıları, mahremiyet kaygıları ve mahremiyetten ödün verme gerekçeleri araştırılmıştır. Tezin birinci bölümünde, sosyal medya kavramı incelenmiş olup benlik sunumu ve kimlik inşa etme süreçlerindeki rolü ele alınmıştır. Ayrıca alan yazınında sosyal medyanın gözetim konusuyla ilişkilendirilmesi üzerine bu konuya da yer verilmiştir. Tezin ikinci bölümünde mahremiyet kavramına yer verilmiştir. Mahremiyet kavramının tarihsel gelişimine, boyutlarına değinilmiştir. Bununla birlikte özel alan ve kamusal alan bağlamında mahremiyet konusu ele alınmış olup hukuksal ve teknolojik bağlamda da incelenmiştir. Tezin üçüncü bölümünde araştırmanın örneklemini oluşturan kuşak kavramına değinilmiştir. İlgili alan yazını taramasında kuşakların farklı sınıflandırıldığı görülmüştür. Bununla birlikte kuşak farklılıklarına ve kuşakların internet ve sosyal medya ilişkisine dair yapılan araştırma sonuçlarına yer verilmiştir. Tezin dördüncü bölümünde ise araştırma konusuna bağlı olarak oluşturan araştırma sorularını yanıtlamak üzere yapılan görüşmelerin analizlerine yer verilmiştir. Analizlerden elde edilen bulgular doğrultusunda sonuç ile birlikte öneriler sunulmuştur. Bu tez çalışmasında kuşakların sosyal medyaya yükledikleri anlam ve mahremiyet algılarıyla ilgili görüşlerini incelemek amaçlanmıştır. Bu bağlamda tezin amacı, sosyal medyada mahremiyet algılarındaki yönelimlerini ve nedenlerini ortaya koymaktır. Araştırmanın konusu ve amacına bağlı olarak nitel araştırma yöntemi ve olgubilim deseni benimsenmiştir. Etik kurul onayı ile birlikte araştırmaya başlanmış olup araştırmada veri doygunluğuna bağlı olarak her kuşaktan 8-9 katılımcı ile toplamda ise 26 katılımcıyla 1 Ağustos 2023 ile 29 Kasım 2023 tarihleri arasında görüşmeler yapılmıştır. Katılımcılardan 8'i X kuşağından (4 kadın katılımcı – 4 erkek katılımcı); 9'u Y kuşağından (4 kadın katılımcı – 5 erkek katılımcı); 9'u Z kuşağından (5 kadın katılımcı – 4 erkek katılımcı) oluşmaktadır. Görüşmeler MAXQDA (2024 Lisans) programı ile kodlamaları gerçekleştirilmiş olup temaları oluşturan kategori ve kodları gösteren“hiyerarşik kod-alt kod modeli”,“kod-alt kod-bölümler modeli”; kodların belgelerle olan ilişkisini gösteren“kod matris tarayıcısı”; kategori ve sözcük frekansını gösteren“kelime bulutu”ile görselleştirilmiştir. Araştırma bulguları kodlama sonucunda ortaya çıkan dört tema üzerinden -“sosyal medya”,“gözetim”“mahremiyet algısı”ve“kuşaklar”- başlıklandırılarak sunulmuştur. Katılımcıların sosyal medya kullanımı, gözetim, mahremiyet algısı ve kuşaklar konularında hem benzer hem de farklı görüşlere sahip oldukları gözlemlenmiştir. Bu bağlamda, sosyal medya kullanımının katılımcılar tarafından bir gereklilik olarak algılandığı tespit edilmiştir. Ayrıca katılımcılar gözetlenmeye karşı bir önlem olarak sosyal medyanın gizlilik tercihlerini kullandıklarını ifade etmişlerdir. Katılımcıların mahremiyet algısına bakıldığında mahremiyeti“sınır”,“kişiye özel”,“özel alan”,“değişen”,“samimiyet”ve“gizlilik”sözcükleriyle tanımladıkları görülmüştür. Bazı katılımcılar sosyal medyada mahremiyet kaygılarının olduğundan söz ederken bazıları kaygılarının olmadığını; çünkü kaygıya sebep olabilecek paylaşımlarda bulunmadıklarını ifade etmişlerdir. Katılımcıların mahremiyetten ödün vermeye ilişkin görüşlerine bakıldığında ise görüş yoğunluğu sırasına göre ekonomik ve duygusal gerekçelerin yoğun olduğu görülmüştür. Bununla birlikte katılımcılar sosyal medyada verilerini kontrol edemediklerine dair“güçsüzlük ve kontrol kaybı”; gizlilik ayarlarının güvenilir olmadığına ve telefon, internet veya sosyal medya kullandıkça mahremiyetlerinin olmayacağına dair“boyun eğme”; sosyal medyada verilerin izinsiz analiz edilmesine dair“güvensizlik”ve sosyal medyada savunmasız hissetmelerine dair“belirsizlik”tutumu geliştirdiklerini belirtmişlerdir.
Özet (Çeviri)
This dissertation investigates generational perceptions of privacy, privacy concerns, and the reasons for compromising privacy within the context of social media. The first section examines the concept of social media, focusing on its role in self-presentation and identity construction processes. Additionally, the literature review addresses the association between social media and surveillance. The second section of the dissertation explores the concept of privacy, discussing its historical development and various dimensions. Privacy is also examined within the contexts of private and public spheres, as well as in legal and technological frameworks. In the third section, the concept of generation, which forms the basis of the research sample, is discussed. The literature review reveals different classifications of generations. Furthermore, the section includes findings from research on generational differences and the relationship between generations, the internet, and social media. The fourth section analyzes the interviews conducted to address the research questions pertinent to the study topic. Findings derived from these analyses are accompanied by conclusions and recommendations. This dissertation aims to examine the meanings and perceptions of privacy that different generations attribute to social media. The objective of the study is to elucidate the tendencies and reasons behind privacy perceptions on social media. In alignment with the research topic and objectives, a qualitative research method and a phenomenological design were adopted. Following the approval of the ethics committee, the research commenced, and interviews were conducted with a total of 26 participants, with 8 - 9 participants from each generation, from August 1, 2023, to November 29, 2023, based on data saturation. The participants included 8 from Generation X (4 female and 4 male), 9 from Generation Y (4 female and 5 male), and 9 from Generation Z (5 female and 4 male). The interviews were coded using the MAXQDA software (2024 license), and“the hierarchical code-subcodes model”,“the code-subcodes-segments model”,“the code matrix browser”indicating the relationship between codes and documents, and“the word cloud”showing category and word frequency were used to visualize the categories and codes. The research findings are presented through four themes emerged from coding:“social media”,“surveillance”,“privacy perception”and“generations”. Participants were observed to hold both similar and differing views on social media usage, surveillance, privacy perception, and generations. In this context, it was identified that participants perceive social media usage as a necessity. Additionally, participants expressed using privacy preferences on social media as a measure against surveillance. Regarding participants' privacy perception, it was observed that they define privacy with terms such as“boundary”,“personal”,“private space”,“changing”,“intimacy”and“confidentiality”. While some participants mentioned privacy concerns on social media, others stated they have no concerns because they do not engage in sharing that could cause anxiety. Upon examining participants' perspectives on compromising privacy, it becomes apparent that there exists a pronounced inclination towards relinquishing privacy, primarily driven by economic and emotional rationales, as evidenced by the density of opinions arranged in descending order. Nonetheless, participants have articulated feelings of“loss of control/powerlessness”regarding their inability to regulate their data on social media platforms; a sense of“resignation”arising from skepticism towards the reliability of privacy settings, and a perception that privacy erodes with the utilization of telecommunications devices, the internet, or social media;“mistrust”towards unauthorized data analytics on social media; and a sense of“uncertainty and insecurity”engendering vulnerability on social media platforms.
Benzer Tezler
- Sosyal medya kullanıcılarının mahremiyet algısı ve kişisel mahremiyetin sosyal ağlarda paylaşılması üzerine bir araştırma
A research on the perception of privacy of social media usersand the sharing of personal privacy on social networks
FERYAT ALKAN
Doktora
Türkçe
2022
Halkla İlişkilerAtatürk ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA ÖCAL
- Sosyal medyada mahremiyet algısı: Bir uygulama örneği
Privacy perception in social media: A case study
ENGİN ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halkla İlişkilerSelçuk ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞAK SOLMAZ
- Sosyal medyada mahremiyet: X ve Y kuşağı üzerine karşılaştırmalı bir araştırma
Privacy in social media: A comparative research on the X and Y generation
RUKİYE NUR FETULLAHOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiBursa Uludağ ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM KESKİN
- Sosyal medyada kuşak farkı: Facebook kullanıcılarının mahremiyet algısı üzerine bir araştırma
Generation difference in social media: A research on the perception of privacy of facebook users
SEVİM BİLGE ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İletişim Bilimleriİstanbul Ticaret ÜniversitesiMedya Ve İletişim Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OYA ŞAKI AYDIN
- Sosyal medyada benlik inşası ve mahremiyet algısı üzerine sosyolojik bir araştırma: Youtuber'lar örneği
A sociological research on the construction of self and the perception of privacy in social media: A case study of Youtubers
EBRAR ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiBalıkesir ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ M. MURAT ÖZKUL