Eski Uygur çatiklerinde çok anlamlılık
Polysemy in Old Uyghur jatakas
- Tez No: 882225
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FERYAL KORKMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 323
Özet
Eski Uygur çatikleri; Budaların önceki hayatlarında başlarından geçen olayların anlatıldığı, muhteva bakımından masal özellikleri gösteren anlatılardır. Bu tez çalışmasında en ünlü çatiklerden olan Aç Pars, Çaştani Beg, Dantipali Beg ve Prens Kalyāṇaṃkara Papaṃkara seçilerek bu çatikler çok anlamlılık yönünden incelenmiştir. Eski Uygur Türkçesinin özellikle tercüme edebiyatı sayesinde genişleyen söz varlığı içerisinde sözcüklerin kazandığı anlamlar dil içi ölçütlere göre tespit edilmeye çalışılmıştır. Art zamanlı inceleme yöntemi kullanılan bu çalışmada birinci bölümde dil ve dil bilimi kavramlarından kısaca bahsedilmiştir. İkinci bölümde anlam kavramı, felsefe ve anlam bilimi açısından ayrı şekilde açıklanmıştır. Bu ayrım sonucunda bu çalışmada“dil bilimsel anlam”ifadesi altında anlam türleri, anlam ilişkileri, anlam değişimleri detaylıca anlatılmıştır. Üçüncü bölümde ise çalışmanın temeli olan çok anlamlılık kavramının nasıl oluştuğu ve oluşmasındaki ölçütler açıklanmıştır. Dördüncü bölümde Eski Uygur Türkçesi ve onun üzerine yapılan çalışmalar; Eski Uygur tarihi ve edebiyatından kısaca bahsedilmiştir. Nihayetinde beşinci ve altıncı bölümde bu bilgilerin ışığında çok anlamlı isimler ve çok anlamlı fiiller tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu bölümlerde sözcükler ait olduğu bağlam içerisinde verilmiş ve cümlelerin Türkiye Türkçesine çevirisi yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise Eski Uygur Türkçesinde tespit edilen çok anlamlı kelimelerin oluşma ölçütleri açıklanmıştır. Çalışmanın sonunda çok anlamlı kelimelerin dizini yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
The Old Uighur jatakas are narratives in which the events of the Buddhas in their previous lives are told, and which show fairy tale characteristics in terms of content. In this thesis, Aç Pars, Çaştani Beg, Dantipali Beg and Prens Kalyāṇaṃkara Papaṃkara which are the most famous jatakas, are selected and analyzed in terms of polysemy. The meanings of the words in the vocabulary of Old Uyghur Turkish, which has expanded especially thanks to the translation literature, have been tried to be determined according to in-linguistic criteria. In this study, in which the diachronic analysis method is used, the concepts of language and linguistics are briefly mentioned in the first chapter. In the second chapter, the concept of meaning is explained separately in terms of philosophy and semantics. As a result of this distinction, in this study, under the term“linguistic meaning”, meaning types, meaning relations and meaning changes are explained in detail. In the third chapter, how the concept of polysemy, which is the basis of the study, is formed and the criteria for its formation are explained. In the fourth chapter, Old Uyghur Turkish and the studies on it; Old Uyghur history and literature are briefly mentioned. Finally, in the fifth and sixth chapters, in the light of this information, polysemous nouns and polysemous verbs were tried to be identified. In these chapters, the words are given in the context to which they belong and the sentences are translated into Turkey Turkish. In the conclusion section, the criteria for the formation of polysemous words in Old Uyghur Turkish are explained. At the end of the study, there is an index of polysemous words.
Benzer Tezler
- Türkiye'de son dönem cami tasarımında merkezi kubbeli mekân kurgusunun incelenmesi
Analysis of the central domed space design scheme in the recent Turkish mosque architecture
ABDULLAH GEDİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ALKIŞER BREGGER
- Selçuk (Ayasuluk) Cami ve Mescitleri
Mosques and masjids in Selçuk (Ayasuluk)
TARIK UĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Sanat TarihiEge ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ŞAKİR ÇAKMAK
- Mimar Sinan sonrası (1588-1831) Osmanlı cami mimarisinde oran-orantı: İç mekân tasarımında strüktürel ögelerin estetik analizi
Ratio-proportion in Ottoman mosque architecture after Mimar Sinan (1588-1831): Aesthetic analysis of structural elements in interior design
ARİF ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2024
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞÜKRÜ SÖNMEZER
- Trikkala Osman Şah kompleksi, restorasyonu (Yunanistan)
Restoration of the Osman Şah complex in trikala (Greece)
ARCHİTECT DİMİTRİS TSANTANIS
- Eski Uygur yazılı sivil belgeler ile Yarkent belgelerinin karşılaştırılmalı incelemesi
A comparative analysis of civil documents in Old Uyghur script and Yarkent documents
PINAR ÇALĞIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dilbilimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL ÖZBAY