Geri Dön

Fahreddîn Râzî'de Bâtınî yorumun sınırları ve dilde muvâda'a

The limits of Batiniyya's interpretation in Fakhr Al-Din Al-Razi and its lexical-semantic relationship in language

  1. Tez No: 882877
  2. Yazar: HASAN CAN ÇELİK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HASAN TEVFİK MARULCU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Din, Tarih, Linguistics, Religion, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 150

Özet

Bâtınîler, hicri III. Yüzyılda ortaya çıkmış ve âyet ve hadislere dair mistik yorumlarıyla temeyyüz etmiş bir fırkadır. Bâtınîlik, Kur'ân ve hadislerin zâhir anlamlarının ötesinde derin ve gizli anlamlar barındırdığı ve her zâhirîn bir bâtını olduğunu dolayısıyla her nassın bir te'vîlinin bulunduğunu savunarak, dînî metinleri sembolik ve metaforik anlamlarla yorumlamışlardır. Diğer birçok fırka tarafından şiddetle eleştirilen söz konusu yorum metodu, özellikle Kelâm âlimlerinin gündemini yoğun bir surette meşgul etmiştir. Nitekim onlara en kapsamlı eleştirileri yazan âlimlerden biri de Fahreddîn er-Râzî'dir. Râzî gerek meşhur tefsir eseri Mefâtîhu'l-Ğayb'da, gerek Kelâm ilmine dâir yazdığı farklı eserlerinde Bâtınîleri ve en temelde onların mistik yorum metodunu eleştirmiştir. Bâtınîlere yöneltilen eleştirilerin en temelinde, onların dildeki muvâda'a unsurunu ve mecâzî kullanımlar için doğal bir zorunluluk olan alâka ve karîne gibi unsurları yok saymalarıdır. Râzî de onların âyet ve hadislere dair yaptıkları yorumları büyük oranda bu iki açıdan eleştirmiş ve dilin aşılamayacak zarûrî sınırları olması gerektiğine ısrarla vurgu yapmıştır. Nitekim Bâtinîlerin nasslara dair yaptıkları yorumlar incelendiğinde, onların yorum metodolojisinin uygulanabilir olmadığı açıkça anlaşılmaktadır. Söz konusu yorum metodolojisinin yol açacağı sonuç, herhangi bir metinden herhangi bir anlamı çıkarmayı mümkün kılacaktır ki bu durumda, söz konusu metin eğer insan hayatını her yönüyle kuşatan Kur'ân ise daha da akıl almaz boyutlara ulaşacaktır. Râzî'nin eleştirileri de bu noktaya yoğunlaşmıştır. Ona göre Bâtınîlerin yorum metodu, Kur'ân bir yana herhangi bir metnin anlaşılması için bile uygulanabilir değildir.

Özet (Çeviri)

The Batiniyya, emerging in the third century of the Islamic calendar, constitute a faction distinguished by their mystical interpretations to the Quranic verses and Hadiths. Batiniyya, allage that the Quran and Hadiths hold profound and hidden meanings beyond their literal interpretations, and put forward that every apparent meaning possesses a concealed one, therefore they interpreted the religious texts through symbolic and metaphorical meanings. This interpretative method, severely criticized by numerous other factions, notably preoccupied the agendas of theologians, particularly those versed in Kalam. One of the scholars who authored the most comprehensive critiques of this interpretation method is Fahreddin al-Râzî. Râzî criticized the Batiniyya and fundamentally their mystical interpretive method, both in his renowned exegesis work“Mafātīḥ al-Ghayb”and in various other writings pertaining to Kalam. At the core of the criticisms directed towards the Batiniyya lies their disregard for lexical-semantic relationship, and elements such as contextual relevance and indication, which are natural necessities for metaphorical (majaz) uses in language. Rāzī extensively criticized their interpretations of Quranic verses and Hadiths from these two perspectives and persistently highlighted that the language must have an essential limitations which should not be exceeded. Indeed, upon scrutinizing the interpretations offered by the Batiniyya regarding textual sources, clearly it becomes apparent that their interpretive methodology is inherently impractical. The potential results of this methodology would permit the extraction of any meaning from any text, a scenario that, if applied to a text as encompassing of human life as the Quran, would reach irreversible unprecedented levels of absurdity. Râzî's critiques were concentrated on this point. According to him, the interpretive method of the Batiniyya is inapplicable not only to the Quran but also to understanding any text whatsoever.

Benzer Tezler

  1. İmam Fahreddin Razi'nin Mefatihu-l Gayb eserinde ki İşari tefsiri

    Imam Fahreddin Razi's interpretation of work on Mefatihu'l Gayb

    SAMAR JASIM KHANJAR AL-SHAMMARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinKastamonu Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SOAAD AHMED ALY SHOLAK

  2. Âhiret diyaloglarını tasvir eden âyetlerin Râzî ve Bursevî tefsirlerinde karşılaştırılması

    Comparison of the verses describing the hereafter dialogues in the interpretations of Râzî and scholarship

    AKİF KÖSE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinBayburt Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDUSSAMET VARLI

  3. Fahreddin Er-Razi (V. 606/1209) ve Elmalılı'nın (V. 1361/1942) yeryüzü ile ilgili ayetlere yaklaşımlarının mukayesesi

    Comparison of Fakhr al-Din Razi (D. 606/1209) and Elmalılı Hamdi Yazir's (D. 1361/1942) approaches to verses about the earth

    ALADDİN SULTANOV

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMER ÇELİK

  4. Yeni ilm-i kelâm döneminde nübüvvet savunusu

    The new ilm al-kalam period nubuwwah defense

    SONGÜL AKMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BURHANEDDİN KIYICI

  5. An intellectual biography of 'Abd al-Ḥakīm al-Siyālkūtī (D. 1657): His place in Hind intellectual history and influence upon Ottomans

    'Abdülhakim Siyâlkûtî'nin (Ö. 1657) entelektüel biyografisi: Hint entelektüel tarihindeki yeri ve Osmanlılar üzerindeki etkisi

    ABDULLAH AL MAMUN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER