Memlük kaynaklarına göre Osmanlı Memlük ilişkileri (1514-1517)
Ottoman-Mamluk relations according to Mamluk sources (1514-1517)
- Tez No: 886195
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZKAN ÖZER KESKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Memlük Devleti'nin son yılları oldukça karmaşık ve çalkantılı bir dönem olarak tarihe geçmiştir. Bu dönemde Memlükler, ticaret yollarının güvenliğini sağlamak için Portekizliler ve Tâhirîlerle savaşmıştır. Portekizliler, Hindistan'a gidecek yeni bir deniz yolunu keşfederek Hint Okyanusu'ndaki ticaret yollarını tehdit etmiştir. Memlükler, bu tehditlere karşı deniz savaşlarına girişmiştir. Aynı zamanda, Yemen'deki stratejik Aden Körfezi ve Babü'l-Mendep Boğazı'nı kontrol eden Tâhirîlerle de çatışmışlardır. Bu mücadeleler, Memlüklerin bölgesel hakimiyetlerini koruma ve ekonomik çıkarlarını savunma çabalarının bir parçasıydı. Ancak Osmanlı Devletin'de II. Bayezid tahtan çekilmiş ve Sultan I. Selim tahta oturmuştu. I. Selim dönemi Osmanlı-Memlük ilişkileri ilk başlarda olumlu yönde ilerlese de ilerleyen dönemlerde Dulkadir Beyliği ve Hoşkadem olayı, Osmanlılar ile Memlüklerin aralarının açılmasına yol açmıştır. Bu durum, hâlihazırda diğer komşuları ile de büyük sıkıntıları olan Memlükler için felâketin başlangıcı olmuştur. İki taraf arasındaki diplomatik ilişkiler sonuçsuz kalmış ve Osmanlılar ile Memlükler Mercidabık'ta karşı karşıya gelmiştir. Yapılan savaşın sonucu Osmanlılar lehine sonuçlanmış ve Osmanlılar Bilâdu'ş-Şam'ın tamamını kolaylıkla ele geçirmişlerdir. Bu sırada Mercidabık Savaşı sırasında hayatını kaybeden Memlük Sultanı Kânsavhu El-Gavrî'nin yerine, Tûmânbây yeni Memlük Sultanı olmuştur. Fakat bu durum Osmanlıların Mısır'a ilerleyişini durdurmamıştır. Kahire yakınlarında Rîdâniye'de iki taraf arasında bir kez daha savaş yaşanmış ve sonuç yine Osmanlılar lehine sonuçlanmıştır. İlerleyen zamanlarda Tûmânbây'ın direnişleri, Osmanlıları Mısır'dan çıkartmaya yetmemiştir. Daha sonra Osmanlılar tarafından yakalanan Tûmânbây Bâbu'z-Züveyle'de idam edilmiş ve böylelikle Memlük Devleti tarihe karışmıştır. Bu çalışmada, 1514-1517 Osmanlı-Memlük ilişkileri Memlük kaynakları üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Bu yönüyle genellikle Osmanlı kaynakları üzerinden ele alınan bu dönemin, Memlük kaynaklarındaki yansımasını ortaya çıkararak önemli bir boşluğun doldurulması hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
The final years of the Mamluk State are recorded in history as a rather complex and turbulent period. The Portuguese, by discovering a new maritime route to India, posed a threat to the trade routes in the Indian Ocean. The Mamluks responded to these threats by engaging in naval warfare. At the same time, they also clashed with the Tahirids who controlled the strategic Gulf of Aden and the Bab-el-Mandeb Strait in Yemen. These conflicts were part of the Mamluks' efforts to maintain regional dominance and defend their economic interests. On the other hand, in the Ottoman Empire, II. Bayezid had abdicated, and the new Sultan I. Selim ascended the throne. During the reign of Sultan I. Selim, initially, Ottoman-Mamluk relations progressed positively. However, in later years, incidents involving the Dulkadir Principality and the Hoşkadem affair caused a rift between the Ottomans and the Mamluks. This situation marked the beginning of disaster for the Mamluks, who already faced significant challenges with their other neighbors. Diplomatic efforts between the two sides proved futile, leading to a direct confrontation between the Ottomans and the Mamluks at the Battle of Marj Dabiq. The outcome of the battle favored the Ottomans, who easily seized all of Bilad al-Sham (the Levant). Following the Battle of Marj Dabiq, Tumanbay succeeded the deceased Mamluk Sultan Qansuh al-Ghawri as the new Sultan of the Mamluks. However, this situation did not halt the Ottoman advance into Egypt. Another battle occurred between the two sides near Ridaniya, close to Cairo, which again ended in favor of the Ottomans. In later times, Tumanbay's resistance was not enough to expel the Ottomans from Egypt. Captured Tumanbay was executed in Cairo's Bab Zuweila, leading to the end of the Mamluk Sultanate, consigning it to history. This study aims to explain the Ottoman-Mamluk relations between 1514 and 1517 through Mamluk sources. By focusing on this perspective, the study seeks to fill a significant gap by revealing the reflection of this period, which is generally examined through Ottoman sources, in Mamluk sources.
Benzer Tezler
- Memlük kaynaklarına göre Yavuz ve Kanuni dönemlerinde Mısır ve Şam'da çıkan isyanlar
Outbreaking riots in Egypt and Damascus during the period of Yavuz and Kanuni according to the Mamluk resources
AMAR ELHOSSARY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLKADİR ÖZCAN
- Furûsiyye kaynakları ve Memlüklerde okçuluk
Furûsiyya resources and archery in Memluks
ALİ KEMAL BİRİNCİ
- Osmanlı Devleti'nde devşirme sistemi (Fatih Dönemi'nde Vezir-i Azamlar ve Zağanos Paşa)
The devshirme system in the Ottoman Empire (Grand Viziers and Zaganos Pasha during the reign of Mehmet the Conquerar)
YOUNGHEE LEE
- İslam Hukukunda hapis cezası ve hapishane
Prison sentence and prison in Islamic Law
MEMET ZEKİ UYANIK
Doktora
Türkçe
2015
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAFFET KÖSE
- Kerek Müzesi'nde bulunan Bahri Memlükler'e ait yayımlanmamış gümüş sikkeler
Unpublished silver coins of Bahri Mamluks in the Karak Museum
MOHAMMAD OBEIDAT
Doktora
Türkçe
2021
ArkeolojiMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CASİM AVCI