The predictive roles of psychological resilience enhancing features and psychological resilience on traumatic stress
Psikolojik dayanıklılığı güçlendiren bileşenlerin ve psikolojik dayanıklılığın travmatik stresi yordayıcılığı
- Tez No: 886373
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBA UYAR SUİÇMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Psikolojik dayanıklılık kavramı kısaca, stres verici olaylardan sonra adaptif tepkiler verebilme becerisi olarak tanımlanmaktadır (Parsons et al., 2016); mental sağlığı koruyucu ve iyi-oluşu arttırıcıdır (Srivastava, 2011). Psikolojik dayanıklılık, travmatik olaylara karşı baş etme becerisini artıran bir faktör olarak ele alındığında çeşitli kişisel ve psikolojik bileşenler ile ilişkili bir sistemi oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı; duygu düzenleme, bilişsel esneklik, öz-düzenleme ve öz-şefkat bileşenlerinin psikolojik dayanıklılık üzerindeki yordayıcılığını ve psikolojik dayanıklılığın travmatik stresi yordayıcılığını incelemektedir. Bu amaca yönelik, psikolojik dayanıklılığı güçlendirici bileşenleri, psikolojik dayanıklılığı ve travmatik stresi içeren iki adet model test edilmiştir. Çalışma kapsamında, en az bir travmatik deneyimi olan 266 gönüllü katılımcıya ulaşılmıştır. Mevcut çalışmanın demografik değişkenleri incelendiğinde travma türüne, özelliklerine ve zamanına göre travmatik stresin farklılaştığı bulgulanmıştır. Travma türleri arasında karşılaştırma yapıldığında, insan eli ile olan travma hayatta kalanlarının kümülatif travma hayatta kalanlarına oranla daha düşük psikolojik dayanıklılık gösterdiği bulgulanmıştır. Travma özelliklerine göre travmatik stres incelendiğinde ise, başkasının hayati tehlikesinin, çaresizlik ve korku hislerinin olduğu travmalarda katılımcılar daha yüksek travmatik stres göstermiştir. Yaşadıkları travma son üç sene içerisinde gerçekleşen katılımcılar daha yüksek travmatik stres göstermiştir. Araştırma değişkenleri arasında orta düzeyde anlamlı korelasyonlar bulunmuştur. Araştırmanın ana hipotezini test eden modeller sonucu; duygu düzenleme, bilişsel esneklik, öz-yeterlik ve öz-şefkat bileşenlerinin psikolojik dayanıklılığı yordadığı bulgulanmıştır. Psikolojik dayanıklılık, güçlendirici bileşenleri ile birlikte travmatik stresi yordamaktadır, ancak güçlendirici bileşenlerin travmatik stres üzerinde direkt etkisinin gözlemlendiği modelde psikolojik dayanıklılık anlamlı bir şekilde travmatik stresi yordamamaktadır. Bulgular, psikolojik dayanıklılığın diğer güçlendirici bileşenlerin etkisi ile birlikte bir yordayıcılığı olduğunu, güçlendirici bileşenlerinin etkisi olmadan travmatik stresi yordamadığını göstermiştir.
Özet (Çeviri)
The concept of psychological resilience is briefly defined as the ability to respond adaptively after stressful events (Parsons et al., 2016); it is protective of mental health and enhances well-being (Srivastava, 2011). When psychological resilience is considered as a factor that increases the ability to cope with traumatic events, it constitutes a system related to various personal and psychological components. The current study aims to examine emotion regulation, cognitive flexibility, self-efficacy, and self-compassion as resilience-enhancing features and their prediction of resilience, as well as whether resilience will result in the prediction of traumatic stress. For this purpose, two models, including psychological resilience, features that strengthen psychological resilience, and traumatic stress, were tested. Within the scope of the study, 266 volunteer participants with at least one traumatic experience were reached. When the demographic variables of the current study were analyzed, it was found that traumatic stress differed according to the type, qualities, and time of trauma. When a comparison was made between trauma types, it was found that survivors of human-made trauma showed lower psychological resilience than survivors of cumulative trauma. When traumatic stress was analyzed according to trauma characteristics, participants showed higher traumatic stress in traumas where there was a threat to someone else's life, feelings of hopelessness, and horror. Participants whose trauma occurred within the last three years showed higher traumatic stress. Moderately significant correlations were found between the research variables. As a result of the models testing the main hypothesis of the study, emotion regulation, cognitive flexibility, self-efficacy, and self-compassion features were found to predict psychological resilience. Psychological resilience predicts traumatic stress together with its empowering features, but psychological resilience does not significantly predict traumatic stress in the model where the direct effect of empowering features on traumatic stress is observed. Results showed that psychological resilience predicted traumatic stress with the effect of other empowerment features but not without the effect of empowerment features.
Benzer Tezler
- Beliren yetişkinlerde sürekli kaygının yordayıcıları: Anneden algılanan psikolojik kontrol ve psikolojik sağlamlık
Predictors of trait anxiety in emerging adults: Perceived maternal psychological control and psychological resilience
FEYZA KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiMEF ÜNİVERSİTESİRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİKE ACAR
- Romantik ilişkilerde duygusal zeka ve öz şefkatin ilişki memnuniyeti üzerindeki yordayıcı rolü
The predictive role of emotional intelligence and self-compassion on relationship satisfaction in romantic relationships
MELİKE GÜRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SULTAN TARLACI
- Predictive roles of loneliness and automatic thoughts on resilience of university students
Üniversite öğrencilerinin yalnızlık ve otomatik düşüncelerinin psikolojik dayanıklılıları üzerindeki yordayıcı rolü
BURCU DOK
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
PsikolojiYeditepe ÜniversitesiRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BERKE KIRIKKANAT
- Sağlık çalışanlarının iş-yaşam dengeleri üzerinde psikolojik sağlamlıklarının belirleyici rolü: Bir devlet hastanesi örneği
The determinant role of psychological resilience on work-life balance of healthcare workers: The case of a state hospital
KÜBRA KARATAY SARICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Sosyal Psikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ODABAŞ
- Ceza infaz kurumunda çalışan personellerin ikincil travmatik stres düzeylerini sıkıntıya dayanma gücü, psikolojik sağlamlık ve tükenmişlik algısının yordayıcılığı
Predictability of correcitonal officers' psychological resilience, distress tolerance and perception of burnout on secondary traumatic stress
GÜLŞAH GÜNGÖR UYGURTAŞ