Esence Dağları'nın (Erzincan) buzul jeomorfolojisi ve jeokronolojisi
Glacial geomorphology and geochronology of Esence Mountains (Erzincan)
- Tez No: 886610
- Danışmanlar: PROF. DR. SAADETTİN TONBUL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fiziki Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 210
Özet
Bu çalışma, Doğu Anadolu bölgesindeki yüksek dağlık alanlardan biri olan Esence Dağları'ndaki buzullaşma süreçlerine ait jeomorfolojik şekiller üzerine odaklanmaktadır. Erzincan ilinin en yüksek zirvesine sahip olan ve Erzincan ovası ile Tercan-Çayırlı depresyonu arasında 3549 metre yüksekliğe ulaşan Esence Dağları'nın buzul jeomorfolojik özellikleri, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Uzaktan Algılama teknikleri, morfometrik analizler ve arazi çalışmaları kullanılarak incelenmiştir. Bu incelemeler, buzul rekonstrüksiyonu ve yaşlandırma çalışmaları ile desteklenmiştir. Buzul jeomorfolojisine ait yöntem ve tekniklerin kullanıldığı bu çalışma ile Esence Dağları'nda sirk ve vadi buzullaşmalarının yaşandığı belirlenmiştir. Alp tipi buzullaşma olarak bilinen bu özellik, topografyanın sınırladığı buzullaşmaları tanımlar. Dağlık alanda, toplamda 8 buzul vadisi ve farklı boyutta 47 sirk tespit edilmiştir. En belirgin buzul izleri Aksu, Yedigöller, Soğanlı, Teknecik ve Karakaya buzul vadilerinde gözlemlenmektedir. Ayrıca, buzul jeomorfolojisinin belirleyicilerinden olan aretler, farklı tipteki morenler, buzul gölleri, hörgüç kayaları, törpülenmiş yüzeyler ve sandurlar, dağlık bölgede belirgin bir şekilde görülen önemli buzul şekilleridir. Yine kaya buzulları, girlandlar, çemberler, talus konileri ve protalus setleri çalışma sahasında görülen periglasiyal şekillerdendir. Buzul rekonstrüksiyonu sonucuna göre, çalışma sahasındaki paleobuzulların 61.33 km² alan kapladığı, kalınlıklarının 111 m ile 230 m arasında değiştiği, yaklaşık 14 km uzunluğa ulaşan paleobuzulların buzul dillerinin de ~1900 m yükseltiye kadar indiği belirlenmiştir. Ayrıca, paleo kalıcı kar sınırının 2746 m'den geçtiği tespit edilmiştir. Moren depolarından elde edilen OSL tarihlendirilmesinde 33.84 ± 4.56 ve 44.54 ± 6.73 bin yıl yaşları elde edilmiştir. Bu da buzullaşmanın MIS 3 (57–29 bin yıl) döneminde yaşandığını ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study focuses on the geomorphological features related to glaciation processes in the Esence Mountains, one of the high mountainous areas in Eastern Anatolia. The Esence Mountains, reaching an elevation of 3549 meters between the Erzincan plain and the Tercan-Çayırlı depression, possess the highest peak in the Erzincan province. The glacial geomorphological characteristics of these mountains have been examined using Geographic Information Systems, Remote Sensing techniques, morphometric analyses, and field studies. These investigations are further supported by glacial reconstruction and dating studies. Using the methods and techniques of glacial geomorphology, this study determined that the Esence Mountains experienced circular and valley glaciations. This characteristic, known as Alpine-type glaciation, describes glaciations constrained by the topography. In the mountainous region, a total of eight glacial valleys and 47 cirques of varying sizes were identified. The most distinct glacial traces are observed in the Aksu, Yedigöller, Soğanlı, Teknecik, and Karakaya glacial valleys. Additionally, significant glacial landforms such as arêtes, different types of moraines, glacial lakes, roches moutonnées, polished surfaces, and outwash plains (sandurs) are prominently visible in the mountainous area. Furthermore, periglacial features such as rock glaciers, garlands, patterned ground, talus cones, and protalus ramparts are observed in the study area. According to the results of the glacier reconstruction, it was determined that the paleoglaciers in the study area covered an area of 61.33 km², their thickness ranged between 111 m and 230 m, and the glacial tongues of the paleoglaciers, which reached a length of approximately 14 km, descended to ~1900 m elevation. Additionally, the paleo-equilibrium line altitude was determined to be at 2746 m. Optically Stimulated Luminescence (OSL) dating from moraine deposits yielded ages of 33.84 ± 4.56 and 44.54 ± 6.73 thousand years. This indicates that glaciation occurred during MIS 3 (57-29 thousand years).
Benzer Tezler
- Çayırlı ilçe merkezi'nin (Erzincan) coğrafi etüdü
The geopgraphy of Çayırlı town
ZEYNEP YİLMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
CoğrafyaAtatürk ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMAL SEVİNDİ
- Erzincan ovası ve çevresinin morfotektonik özellikleri ve deprem analizi
Morphotectonic characteristics and earthquake analysis of Erzincan plain and surroundings
AHMET UYSAL
- Demirpınar Çayı Havzası'nın (Üzümlü-Erzincan) fiziki coğrafyası
Physical geography of Demirpınar (Üzümlü-Erzincan) stream basin
PINAR TAŞKIRAN
- Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi yüzey araştırmaları ışığında Tercan bölgesi keramiklerinin analizleri ve değerlendirilmesi
Analysis and evaluation of Tercan region ceramics in the light of surface research in the North East Anatolia Region
AYŞE ŞİMŞEK