Tarihi kentlerde izlenebilecek işaretler: İstanbul tarihi yarımada'da yıkılan hafıza mekânları ve farkındalık rotaları
Following the traces of destruction in historical cities: Memory spaces and awareness routes in the historical peninsula of İstanbul
- Tez No: 887279
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
İnsanoğlunun yerleşik hayata geçmesiyle birlikte ilk adımları atılmaya başlanan kentleşme, günümüzde arkeoloji ve tarih bilimleriyle birlikte okunabilmektedir. Bu bağlamda ilk insanların yerleşim kriterlerini ya da çevre düzenlemelerini ve yerel davranışlarının kentsel mekâna nasıl yansıdığını onların seçimlerinden anlaşılmaktadır. Savaşların, afetlerin ve imar operasyonlarının , sosyal ve fiziksel çevre üzerinde her zaman yıkıcı etkileri olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda şu sorular çok daha öncelikli hale gelmektedir: (I) Afetler veya bahsedilen diğer yıkıcı etkenler sonrasında kentlerin nasıl şekillendiği, (II) eski fiziksel veya kültürel yapının kentin mevcut haline nasıl referans verebileceği ve (III)“toplumsal hafızanın”nasıl korunacağı ve sürdürüleceği. Bellek, insan zihninin bilgiyi depolama, işleme ve geri çağırma yeteneğidir. Çevresel etkiler, yaş, genetik faktörler, sağlık durumu, motivasyon, dikkat ve diğer bilişsel yetenekler bellek üzerinde birçok önemli etkiye sahip olmaktadır.“Hafıza mekânı”, hatırlanacak anlık bilgiyi gerçek veya hayali bir mekânda görselleştiren kişiler için görsel bir ifade ve hatırlama sistemi olduğundan, bu mekânlar hatırlamayı güçlendirebilmekte ve bilgiyi daha organize bir şekilde hatırlama sürecine yardımcı olabilmektedir. Başka bir deyişle, hafıza mekânları belleğin bilişsel düzeydeki yerini desteklemekte ve tarihsel koruma, kültürel mirasın sürdürülebilirliği ve toplumsal kimlik oluşumu gibi alanlarda önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmanın ana odağı“birçok yıkıcı etkiyle mücadele ederken kentsel belleği nasıl koruyabiliriz?”sorusudur. Çalışmanın ana araştırma sorusu ise:“Savaşlar, afetler ya da politik unsurlar sonucunda zarar görmüş alanların unutulmaması ve kentsel belleğe katkı sağlaması ya da gelecek nesiller için farkındalık sağlayarak kent mekânının yeniden anlamlandırılması açısından İstanbul Tarihi Yarımada içerisinde bütüncül bir kentsel farkındalık rotası oluşturulabilir mi?”şeklindedir. İstanbul Tarihi Yarımada'da yangın ve deprem gibi afetlerden zarar görmüş ya da yıkılmış olanlar da dahil olmak üzere İstanbul'daki tarihi yapıların izlerini bir haritalama çalışması üzerinde takip eden bir farkındalık rotası oluşturmaktır. İlk aşamada ülkemizdeki yıkıcı etkenler, yıkım etkisinin bellek üzerindeki olası kayıpları, kentsel kimlik öğeleri ve bellek mekânları literatür araştırması, tarihi haritalar ve hava fotoğrafları üzerinden analiz edilecektir. İkinci aşamada, kentin tarihi yapılarını, afetlerden ve diğer zarar verici faktörlerden etkilenen alanları keşfetmek isteyenler için olası rota noktaları arasındaki eğim, mesafe ve ulaşım alternatifleri incelenerek farkındalık rotaları oluşturulacaktır. Bu rotalar temel olarak kentin tarihsel evrimine ve afetlerle olan ilişkisine vurgu yaparken, her durakta yer alan bilgilendirme panoları, rehberler veya diğer materyaller aracılığıyla ziyaretçilerin afetlere karşı bilinçlenmesini sağlayacak bilgiler sunmaktadır. Son olarak, bu kapsamlı çalışma ile kent sakinlerinin, şehir plancılarının ve turizm yetkililerinin afetlere/yıkıcı faktörlere karşı hazırlıklı olma ve tarihi yapıların korunması konusunda farkındalıklarının artırılması hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
Urbanization, which started to take its first steps with the transition of human beings to settled life, can be read together with archaeology and history sciences today. In this context, the settlement criteria or environmental arrangements of the first people and how their local behaviors were reflected in the urban space can be understood from their choices. It is known that wars, disasters and rigid planning decisions always have devastating effects on the social and physical environment. In this context, the following questions become much more pressing: (I) how cities are shaped in the aftermath of disasters or other destructive factors, (II) how the old physical or cultural structure can refer to the current state of the city, and (III) how to preserve and maintain“social memory”. Memory is the ability of the human mind to store, process and recall information. Environmental influences, age, genetic factors, health status, motivation, attention and other cognitive abilities have many important effects on memory. Since“memory space”is a visual expression and recall system for people who visualize the immediate information to be remembered in a real or imaginary space, these spaces can strengthen recall and help the process of remembering information in a more organized way. In other words, memory spaces support the cognitive level of memory and play an important role in areas such as historical preservation, sustainability of cultural heritage and social identity formation. In addition, spatial memory is a concept that is shaped by a society having similar memories in similar places. Destructive factors such as wars, disasters and politics can weaken, change or even destroy spatial memory. Since culture has a deep relationship with physical space, damage to space can have a negative impact. The main focus of this study is“how can we preserve urban memory while struggling with many destructive effects?”. The main research question of the study is:“Can a holistic urban awareness route be created in the Historic Peninsula of Istanbul in order not to forget the areas damaged as a result of wars, disasters or political factors and contribute to urban memory or to reinterpret the urban space by providing awareness for future generations?”. The aim of the study is to create an awareness route that follows the traces of historical buildings in Istanbul, including those damaged or destroyed by disasters such as fires and earthquakes in the Historic Peninsula of Istanbul, on a mapping study. In the study, the Historic Peninsula area of Fatih District was analyzed to identify the memory elements that were subjected to destruction but still bear their traces. Awareness routes have been proposed to protect memory sites and raise awareness against possible destructive factors. These routes function as an important tool to enhance not only the historical beauties of Istanbul, but also its social resilience and level of awareness against disasters. While following the historical traces of Istanbul, it emphasizes the importance of the lessons learned from past disasters and the steps to be taken for the future. In the first stage, the destructive factors in our country, the possible losses of the destruction effect on memory, urban identity elements and memory spaces were analyzed through literature research, historical maps and aerial photographs. In the second stage, awareness routes were created by examining the slope, distance and transportation alternatives between possible route points for those who want to explore the city's historical buildings and areas affected by disasters and other damaging factors. Within the scope of the study, five different routes were created under a total of five concepts, and in order to create these routes, maps were produced with the literature study on five different concepts: fire, earthquake, strict planning policies, flood and other disasters. It was tried to answer the question of whether a holistic route could be created by overlapping the concept-based routes that emerged with the maps produced. Although it is not possible to design a route through the Historic Peninsula that can be traveled only on foot, a holistic route can be created with different transportation alternatives. Urban design and the route should be considered together in the route proposals for the Historic Peninsula under the influence of demolition. In this direction, the proposed route should be considered together with elements such as floor paintings, street arts, compatible lighting elements, garbage bins, boundary elements, bus stops, information boards that will not harm the historical texture. While these routes basically emphasize the historical evolution of the city and its relationship with disasters, information boards at each stop provide information to raise awareness of visitors against disasters through guides or other materials. Throughout the route, the slope of the streets is taken into account for walking comfort and an experience is offered where areas with high historical texture and tourism potential are visited. The main route is 11 km long in total, and according to Google Maps, it takes approximately 3 hours to complete the route. Finally, this comprehensive study aims to raise the awareness of city residents, urban planners and tourism authorities on preparedness for disasters/disruptive factors and protection of historic buildings. This kind of project covers a wide range of topics such as history, culture and safety, raising awareness in a broad context. Awareness routes not only offer visitors the opportunity to discover the historical heritage of the city, but also carry the mission of disaster preparedness and raising social awareness.
Benzer Tezler
- Disaster management from a social vulnerability perspective: Mapping the risks for the city of Istanbul
Sosyal kırılganlık perspektifinden afet yönetimi:İstanbul kenti için risklerin haritalanması
NUR BERFU AKKAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜZİN BAYCAN
- Design and modelling of urban development areas with reference to historical settlements: case of Korça
Tarihi yerleşme ögeleri referanslı şehir gelişme alanların tasarımı ve modellenmesı: Korça örneği
EGIN ZEKA
Doktora
İngilizce
2020
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ YÜZER
- Tarihi çevrede tasarım: Ortahisar' da bir deneme
Design in historical environments: A case study in Ortahisar
SÜHEYLA BİRLİK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
MimarlıkKaradeniz Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER ERTÜRK
- Göçmen, mülteci ve geçici koruma altındaki çocukların oyuna erişimlerinin değerlendirilmesi ve oyun rehberi: yerel yönetimler için öneriler
Evaluation of the access to play for migrant, refugee and children under temporary protection and play guide: recommendations for local administrations
SİNEM AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİH BOZKURT
- İslami ibadet yapılarının Osmanlı Dönemi kentsel mekanı içindeki konumu: İzmir örneği ve günümüz yapısına yansımalar
Başlık çevirisi yok
FATMA SEDES