Arap edebiyatı tarihi yazıcılığı ve Hüseyin el-Vâd'ın Fî Ta'rîhi'l-edeb Mefâhîm ve Menâhic adlı eseri
Arabic literature history writing and Ḥussein al-Wād's work entitled Fī Ta'rīhi'l-adab Mefāhīm wa Menāhij
- Tez No: 887958
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SULTAN ŞİMŞEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
İlk Arap edebiyatı tarihi eserleri 19. yüzyılda Batı'da kaleme alınmıştır. 19. yüzyılın sonlarına doğru Doğulu edebiyat tarihçileri, Batı'daki edebiyat tarihi çalışmalarını örnek alarak ilk kabul edilebilecek bazı Arapça çalışmalara imza atmışlardır. 20. yüzyılla birlikte artan bu çalışmalar, edebiyat tarihi yazımında birçok farklı metodun ortaya çıkmasını beraberinde getirmiştir. Bu süreçte Alman oryantalistlerin edebiyat tarihi yazım metodunu örnek alan Corcî Zeydân (öl. 1914) gibi edebiyat tarihçilerine karşılık Mustafa Sâdık er-Râfiî (öl. 1937) gibi gelenekçi tutum benimseyen edebiyat tarihçileri ortaya çıkmıştır. Edebiyat tarihinin dönemlere ayrılmasında ve edebî türlerin incelenmesinde büyük önem arz eden bu metotlar uzun süre sadece uygulanmış, teorik yönleri üzerinde durulmamıştır. Tunuslu akademisyen Hüseyin el-Vâd (öl. 2018), bu eksiklikten yola çıkarak Fî Ta'rîhi'l-edeb mefâhîm ve menâhic adlı eserinde Arap edebiyatı tarihi yazıcılığında öne çıkan metotları ve bu metotların özdeşleştiği bazı isimleri incelemiştir. Vâd, hangi metodun nasıl uygulandığı, metotlar arasındaki farklılıkların ve benzerliklerin ne olduğu, edebiyat-tarih ilişkisinin nasıl incelendiği gibi birçok konuyu ele almıştır. Söz konusu hususlar bağlamında değerlendirdiği metotların olumlu ve olumsuz yönlerine dikkat çekmiştir. Ayrıca Vâd, Arap edebiyatı tarihi yazıcılığında öne çıkan kavramların analizini yaparak bunların, incelediği eserlerin içeriğine ne derece etki ettiğine dair kapsamlı değerlendirmeler yapmıştır. Vâd'ın eserinden hareketle bu çalışmada Arap edebiyatı tarihi yazıcılığının arka planı üzerinde durulmuş, Batı'da ve Doğu'da bu alanda öne çıkan çalışmalar literatür bağlamında ele alınmıştır. Vâd'ın metotları değerlendirirken dayandığı esasların daha iyi anlaşılması için ilk olarak Arap edebiyatı tarihi eserlerinin içeriği hakkında bilgi verilmiştir. Sonrasında Vâd'ın hayatı ve ilmî kişiliği incelenmiştir. Çalışmanın ana konularından olan üçüncü bölümde ise, Fî Ta'rîhi'l-edeb adlı eseri ele alınarak bir edebiyat tarihi eleştirmeni olarak Vâd'ın edebiyat tarihi eserlerine yaklaşımına dikkat çekilmiştir. Sonuç kısmında ise, çalışmadan elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Alanında ilk olan bu çalışmanın birincil amacı, Doğu dünyasında özellikle 20. yüzyılda ilerleme kaydeden edebiyat tarihi yazıcılığının serüvenini ve dinamiklerini tespit ederek alandaki çalışmalara mütevazi bir katkı sağlamaktır.
Özet (Çeviri)
The earliest historical writings on Arabic literature emerged in the 19th century in the Western world. Towards the end of the 19th century, scholars of Arabic literature, influenced by the studies of literary history in the West, began producing their own historical works on Arabic literature. The increasing scholarly efforts in the 20th century led to the development of various methodologies in literary history writing. During this period, literary historians such as George Zeidan (d. 1914), who followed the methodology of German Orientalists, and traditionalist scholars such as Mustafa Sadiq al-Rafiî (d. 1937) played significant roles in shaping the methodologies used for periodizing literary history and analyzing literary genres. These methodologies were predominantly applied without extensive theoretical exploration. Recognizing this, Tunisian scholar Hussein al-Wad (d. 2018) in his work Fī Ta'rīhi'l-adab mefāhīm wa menāhij examined prominent methodologies in Arabic literary historiography and analyzed figures associated with these methodologies. He highlighted the strengths and weaknesses of these methodologies, explored their differences and similarities in application, and their approach to the literature-history relationship. Additionally, al-Wad conducted comprehensive analyses of how key concepts in Arabic literary historiography manifest in the works he studied. Building upon al-Wad's insights, this study contextualizes prominent Western and Eastern scholarly endeavors in the historical background of Arabic literary historiography. It first provides an overview of the content of Arabic literary historical works to facilitate a better understanding of the foundations upon which al-Wad's methodologies are based. Subsequently, it explores al-Wad's life and scholarly contributions. The third major section of the study focuses on evaluating al-Wad's work Fī Ta'rīhi'l-adab. Finally, the conclusion summarizes the findings derived from this study. The primary aim of this pioneering work is to modestly contribute to the understanding of the dynamics and progression of literary historiography, particularly in the Eastern world during the 20th century.
Benzer Tezler
- Tarihî rivâyetler ve şiir örnekleriyle câhiliye döneminden Abbâsî hilâfetine Arap kaynaklarında Türkler
Turks in Arab sources from the period of jahiliyya to the Abbasi caliphate with historical narratives and poetry examples
MUHAMMET EMİN UZUNYAYLALI
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimAtatürk ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT HAFİS YANIK
PROF. DR. ÜMİT KILIÇ
- Şükrullah el-Amasyavȋ'nin Kitâbu Behçeti't-Tevârȋh'inin Mustafa el-Fârisȋ çevirisinin isim şekil bilgisi açısından incelenmesi (vr. 61b-91a)
Examination of the translation of Şükrullah el-Amasyavî's Kitâbu Behçeti't-Tevârîh translated by Mustafa el-fârisî in terms of noun-morphology (vr. 61b-91a)
SEBİHA AK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE AKİLE NASKALİ
- Beyânülhak Gazetesi'ndeki (1908-1912) siyer ile ilgili yazıların tespit ve tahlili
Finding and analyzing articles regarding sīra (Life of prophet muhammad) in Beyânülhak Gazette (1908-1912)
ERDEM AKÇA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATIMATÜZ ZEHRA KAMACI PEKGEÇGİL
- Modern Suriye Edebiyatı'nda Ulfet el-İdlibî ve Kısas Şȃmiyye adlı öykü seçkisinden seçme hikâyelerin teknik incelemesi
Ulfet al-Idlibi in modern Syria literature and the technical examination of selected stories from her story selection Kısas Şȃmiyye
ELMAS ALAMASLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKNUR EMEKLİ
- El-Bâbûsü'l-Vasît fî Tercümeti'l-Kâmûsu'l-Muhît (27/b-52/b, 141/a-143/b, 246/b-277/a)
El-Bâbûsü'l-Vasît fî Tercümeti'l-Kâmûsu'l-Muhît (27/b-52/b, 141/a-143/b, 246/b-277/a)
HALİME GÖKNUR BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL