Ofislerde sürdürülebilirlik bağlamında doğal aydınlatma tasarımına yönelik bir yaklaşım: Planlı alanlar tip imar yönetmeliği uygulaması
An approach to daylighting design in the context of office sustainability: Planned areas type zoning regulation application
- Tez No: 888545
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA RENGİN ÜNVER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Ofis, günışığı, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği”, TS EN 17037+A1:2021“Binalarda Günışığı Standardı”, Office, daylight, Planned Areas Type Zoning Regulation”, TS EN 17037+A1:2021“Daylight Standard in Buildings”
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Fiziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 275
Özet
1970'lerden itibaren konvansiyonel yapay enerji kaynaklarının azalması ve sürdürülebilirlik kavramının ortaya çıkması mimari tasarımlarda doğal aydınlatmaya daha da önem verilmesi gerekliliğini gündeme getirmiştir. Bu bağlamda, doğal aydınlatma kullanımının özendirilerek, yapay aydınlatma için harcanan enerji yükünün azaltılması hedeflenmiştir. Özellikle“ofis yapıları”gibi gün boyu kullanılan, yapılan eylemler gereği görsel konforun üst düzeyde olması gereken mekânları barındıran binaların mimari tasarım aşamasında, hacimlerin işlevlerine uygun doğal ve yapay aydınlatma sistemleri kurgulanarak yapay enerji tüketimi azaltılmalıdır. Nitekim doğal aydınlatma tasarımlarına yol göstermek üzere hazırlanan,“Binalarda Günışığı”başlıklı“TS EN 17037+A1:2021”Standardı ile hacimlerin günışığı performansları değişik ölçütler aracılığı ile belirlenebilmektedir. Doğal aydınlatma tasarımı açısından, hacim içi günışığı performansını etkileyen birçok değişken söz konusudur. Bu değişkenlerden en önemlilerinden biri de hacim dışı engellerdir. Hacim dışı engeller, yapı yüksekliği yol genişliği ilişkisi açısından, çoğu kez kentin/yerleşimin imar planı/yönetmeliği vb. yasalarla sınırlandırılır. Söz konusu sınırlamalara yönelik olarak, ülkemizde yürürlükte olan“Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği”nde (PATİY) yer alan, yapı yüksekliği ve yol genişliğine ilişkin bilgiler doğrultusunda, bitişik nizam yapılaşma durumunda, İstanbul ve Adana'da konumlanmış, farklı boyutlardaki ofis yapılarına ait çalışma mekânlarındaki günışığı performansının incelenmesini amaçlayan bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın yöntemi, 1.“Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği”nde (PATİY) de verilen yol genişliği ve yapı yükseklikleri aracılığı ile bina dış engel özelliklerinin incelenmesi, 2. Dış engel, bina ve ofis mekânının (konum, boyut, ışık yansıtma çarpanı vb.) özelliklerinin sınırlandırılması, 3. Ofis mekânındaki pencerelerin yön ve özelliklerinin tanımlanması, 4. Yapılan belirleme, sınırlandırma ve tanımlanmalar doğrultusundaki kabuller için hacimdeki günışığı performansının TS EN 17037+A1:2021“Binalarda Günışığı”Standardında verilen dört ölçüte göre incelenmesi, 5. İnceleme sonuçlarına göre optimum performansa sahip durumların belirlenmesi, 6. Standartta verilen günışığı ölçütleri açısından gerekli koşulları sağlamayan durumlar için iyileştirme önerilerinin yapılması olarak sıralanabilir. Tez çalışmasında, iki şehirdeki (İstanbul ve Adana) bitişik nizam ofis yapısı mekânlarının günışığı performansları, üç yapı yüksekliği, üç yol genişliği, dört pencere yönü, iki cam ışık geçirme çarpanı, iki saydamlık oranı ve üç farklı hacim boyutu olmak üzere binanın tüm katları için toplam 2160 senaryo ele alınmıştır. Söz konusu durumlarda, ofis mekânlarının günışığı performansları TS EN 17037+A1:2021“Binalarda Günışığı Standardı”ölçütleri açısından değerlendirilerek optimum sonuç veren durumlar belirlenmiştir. Günışığı ölçütleri açısından olumsuz olan kimi durumlar için, güneş kontrolü ve iyileştirme önerileri yapılmıştır. Ülkemizde, yerleşmelerin tasarımında etkin rol oynayan“Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği”(PATİY) kapsamında, yol genişliği, yapı yüksekliği gibi sınırlamalar ile hacim içi aydınlık düzeyi değişkenleri ve hacmin gün içindeki kullanım saatleri, yıl içindeki kullanım günleri de göz önünde tutularak düzenlenmelidir. Böylece, hacme giren günışığının performansı tasarım aşamasında belirlenebilerek yapay aydınlatmada harcanacak enerjinin azalması sağlanabilecektir. Tez kapsamında planlanan çalışma, ülkemizde yürüklükte olan mevzuatın doğal aydınlatma tasarımına katkı sağlayacak şekilde düzenlenmesine, aydınlatma tasarımlarının denetlenmesine olanak sağlayarak, yapay aydınlatma kullanımının azaltılarak doğal aydınlatma ve/veya bütünleşik aydınlatmaya teşvik edilmesini mümkün kılacaktır.
Özet (Çeviri)
The concept of sustainability, which has been around since the 1970s, has come to the fore in architectural design. For this reason, it has become increasingly important to reduce the energy burden of lighting by promoting the use of natural lighting. It is important to reduce energy consumption using appropriate lighting systems, especially in places that are used throughout the day, such as“office buildings,”and where a high level of visual comfort is required. The use of natural lighting in architecture is extremely important in minimizing the energy requirements for lighting in a building. In daylighting design, there are several variables that affect the performance of daylight indoors.“External obstructions,”which is one of the variables that significantly affect daylight penetration into the volume, is often limited by legislation such as the zoning plan/ordinance etc. of the city/settlement. In fact, with the“TS EN 17037+A1:2021”standard entitled“Daylighting in Buildings”, which is designed to guide the design of natural lighting, the daylighting performance of volumes can be determined using various criteria. In terms of natural lighting design, there are many variables that affect the daylighting performance of a space. One of the most important of these variables is 'out of volume' obstructions. Out-of-volume obstructions, in terms of the relationship between building height and street width, are often constrained by laws such as zoning / town / village codes. In accordance with the information on building height and road width in the“Planned Areas Type Zoning Regulation”in force in our country, the study aims to investigate the daylight performance in the spaces of office buildings of varied sizes located in Istanbul and Adana in the case of contiguous order construction. Method of the study can be listed as, 1. Determining the size and position of the external obstacle using the street width and building heights given in the zoning regulation 2. Limiting the characteristics of the building, external obstacles and office spaces (location, size, light reflectance, etc.), 3. Defining the orientation and characteristics of the windows in the office space, 4. Assessing the daylight performance in the room according to the four criteria given in the TS EN 17037+A1:2021: 2021“Daylight in Buildings”standard for the assumptions in accordance with the determinations, limitations and definitions made, 5. Determining the optimum performance according to the results of the investigation, 6. Suggesting the improvement for situations that do not meet the necessary conditions in terms of daylighting criteria given in the standard. In the thesis study, the daylight performance of adjacent office spaces in two cities (Istanbul and Adana) was discussed for a total of 2160 scenarios across all floors including three building heights, three street widths, four window orientations, two glass light transmission factors, two transparency ratios and three different volume sizes. In these cases, the daylight performance of office spaces was evaluated according to the criteria of TS EN 17037+A1:2021“Daylight Standard in Buildings”and the situations that gave optimal results were identified. For some situations that were unfavorable in terms of daylighting criteria, solar control and improvement suggestions were made. Under the Planned Areas Type Zoning Regulation (PATİY), which plays an active role in the design of settlements in our country, the variables of the lighting level of the volume should be taken into account, such as limitations such as road width and building height, as well as the hours of use of the volume during the day and the days of use during the year. In this way, the performance of the daylight entering the volume can be determined at the design stage and the energy used for artificial lighting can be reduced. The study planned within the framework of the thesis will make it possible to regulate the legislation in force in our country in such a way as to contribute to the design of natural lighting, to control lighting designs, to reduce the use of artificial lighting and to promote natural lighting and/or integrated lighting.
Benzer Tezler
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Dijitalleşme ve hibrit çalışmanın karbon ayak izi etkisine yönelik bir model önerisi
Digitalisation and the impact of hybrid work on carbon footprint: A model proposal
MÜGE YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA PINAR ÇAKMAK
- The evaluation of the office buildings according to LEED certificate lighting criterias
Ofis binalarının LEED sertifikası aydınlatma kriterlerine göre değerlendirilmesi
İDİL BAKIR
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
İç Mimari ve DekorasyonYaşar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EBRU ALAKAVUK
- Sürdürebilirlik ve Covid-19 sonrası dönemde Karadeniz konut mimarisi tasarımına ait yenilikçi yaklaşımlar
Sustainability and innovative approaches to Black Sea residential architecture desing in the post Covid-19 period
YUNUS EMRE TOPAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkMaltepe ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA COŞKUN
- Sürdürülebilir mimarlık ve Covid dönemindeki mimari tasarım yaklaşımlarının irdelenmesi
Examination of sustainable architecture and architectural design approaches in the Covid period
KUTAY ARTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkMaltepe ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA COŞKUN